ABD'de tarım dışı istihdam Ekim ayında 12.000 kişi ile beklentilerin oldukça altında artarken, ekonomistlere göre bu durum, grevlerin ve kasırgaların etkisiyle çok sayıda işçinin geçici olarak işten çıkarılmasından kaynaklandı.
REKLAM
Rapor, seçmenlerin ekonomiyle ilgili duygularına büyük ölçüde odaklanan bir başkanlık yarışının sonunda istihdam piyasasının biraz bulanık bir görünümünü ortaya koydu.
Geçen ayki işe alım artışı eylül ayında eklenen 223.000 kişilik istihdamdan önemli ölçüde düşüktü. Ancak ekonomistler Helene ve Milton kasırgaları ile Boeing ve diğer şirketlerdeki grevlerin ekim ayında net istihdam artışını on binlerce kişi azalttığını tahmin ediyor.
Çalışma Bakanlığı'nın cuma günkü raporu da işsizlik oranının geçen ay yüzde 4,1'de kaldığını gösterdi. Düşük işsizlik oranı, işgücü piyasasının bu yılın başlarındaki kadar güçlü olmasa da temelde hâlâ sağlıklı olduğunu gösteriyor.
Ekonomi sağlam temeller üzerinde görülüyor
Enflasyon oranının 2022'deki zirvesinden, pandemi öncesi seviyelere inmesiyle birlikte, genel ekonominin ABD'deki başkanlık seçimleri öncesinde sağlam bir zemine oturduğu görülüyor.
Hükümet geçen ay maaş bordrolarından kaç işin geçici olarak kaldırılmış olabileceğini tahmin etmedi. Ancak ekonomistler, fırtına ve grevlerin 100.000 kadar istihdam kaybına neden olduğunu düşündüklerini açıkladı. Grevlerin etkisini yansıtan bir hamleyle fabrikalar ekim ayında 46.000 kişiyi işten çıkardı.
Bununla birlikte, gelecekteki işe alımlar için uyarıcı bir işaret olarak, geçici iş bulma firmaları geçen ay 49.000 iş kaybetti.
Şirketler genellikle tam zamanlı çalışan almadan önce geçici işçi alıyor. Öte yandan, sağlık şirketleri Ekim ayında 52.000, eyalet ve yerel yönetimler ise 39.000 istihdam ekledi.
Ekim ayı istihdam raporu aynı zamanda hükümetin ağustos ve eylül aylarındaki istihdam artışlarına ilişkin tahminini olarak toplam 112.000 azaltarak işgücü piyasasının o dönemde düşünüldüğü kadar güçlü olmadığına işaret etti.
Comerica Bank'ın baş ekonomisti Bill Adams bir yorum yazısında, "Ekim ayında ekonomiyi vuran büyük tek seferlik şoklar, istihdam piyasasının ay içinde yön değiştirip değiştirmediğini bilmeyi imkansız kılıyor," dedi.
"Ancak eylül ayına kadar istihdam artışında yapılan aşağı yönlü revizyonlar, bu şoklar yaşanmadan önce büyümenin yavaşladığını gösteriyor."
Enflasyondaki düşüşe rağmen tüketiciler fiyat artışlarından rahatsız olmaya devam ediyor
Yine de ekonomistler, ABD'nin dünyanın en gelişmiş ekonomileri arasında en güçlüsüne sahip olduğunu ve yüksek faiz oranlarının baskısına rağmen şaşırtıcı derecede dayanıklı olduğunu belirtti.
Örneğin bu hafta hükümet, tüketici harcamalarının büyümeye yardımcı olmasıyla ekonominin geçtiğimiz çeyrekte yıllık yüzde 2,8 gibi sağlıklı bir oranda genişlediğini tahmin etti.
Eski Başkan Donald Trump ve Başkan Yardımcısı Kamala Harris arasında geçecek Başkanlık Yarışı'na günler kalmışken, çok sayıda Amerikalı ekonominin durumundan memnun olmadığını belirtti.
Enflasyondaki düşüşe rağmen pek çok kişi, pandemi sonrası durgunluktan çıkış sürecinde yükselen ve 2021'in başlarında enflasyonun hızlanmaya başlamasından önceye kıyasla ortalama yüzde 20 daha yüksek seyreden yüksek fiyatlar nedeniyle hayal kırıklığına uğramış durumda.
Faiz oranının düşürülmesi muhtemel
Enflasyonun önemli ölçüde düşmesiyle birlikte Fed'in gösterge faiz oranını önümüzdeki hafta ikinci kez indirmesi ve aralık ayında da tekrar indirmesi bekleniyor.
Fed'in 2022 ve 2023 yıllarında yaptığı 11 faiz artırımı, ekonomiyi resesyona sokmadan enflasyonu yavaşlatmayı başardı. Bir dizi Fed faiz indirimi, zaman içinde tüketiciler ve işletmeler için daha düşük borçlanma oranlarına yol açabiliyor.
Bu arada, iş piyasasında yavaşlama işaretleri görülmeye başlandı.
Bu hafta Çalışma Bakanlığı, işverenlerin eylül ayında 7,4 milyon açık iş ilanı verdiğini bildirdi. Bu rakam 2020'de pandeminin arifesinde işverenlerin yayınladığından daha fazla olsa da, Ocak 2021'den bu yana en az açık pozisyona denk geliyor.
Eylül ayında 3,1 milyon Amerikalı işten ayrılırken, bu rakam son dört yılın en düşük seviyesi oldu. İşten ayrılmaların azalması, daha fazla çalışanın başka bir yerde daha iyi bir iş bulabileceklerine dair güvenlerini kaybettiklerini gösteriyor.
Yine de, işsizlik oranı ve her hafta işsizlik yardımı arayanların sayısı hâlâ alışılmadık derecede düşük olduğundan, Amerikalılar bir bütün olarak alışılmadık bir iş güvencesinin tadını çıkarmaya devam ediyor.
Wells Fargo'da kıdemli ekonomist olan Sarah House, "İstihdam piyasasındaki soğuma devam ediyor. Genel olarak istihdam piyasası dağılmıyor ancak koşulların istikrara kavuştuğunu söylemek için henüz çok erken," değerlendirmesinde bulundu.
İşverenler için daha yumuşak bir iş piyasası, birçoğunun son birkaç yıldır işçi bulmak ve işçi tutmak için mücadele etmesine neden olan işgücü sıkıntısını hafifletiyor.
Chicago'daki Abt Electronics'in eş başkanı Jon Abt, işe alımların biraz daha kolaylaştığını ve şirketinin bu yıl ücretleri artırma konusunda daha az baskı hissettiğini söyledi. Yine de nitelikli montajcı ve servis teknisyeni bulmak zor olmaya devam ediyor.
Aralarında 200 yarı zamanlı çalışanın da bulunduğu 1.750 kişiyi istihdam eden elektronik perakendecisi, kendi eğitim programını yürütüyor, işçi bulmak için ticaret okullarıyla birlikte çalışıyor ve ayrıca başvuruları tavsiye yoluyla alıyor.
200 yarı zamanlı çalışanı da dahil olmak üzere 1.750 kişiyi istihdam eden elektronik perakendecisi, kendi eğitim programını yürütüyor, işçi bulmak için meslek okullarıyla çalışıyor ve ayrıca başvuruları yönlendirme yoluyla alıyor.
Abt, iş piyasasının daha da kötüleşmesi halinde "Aradığımız nitelikli insanları bulmamız daha kolay olacak," dedi.