Avrupa doğal gaz vadeli işlemleri, Rusya'nın Ukrayna üzerinden Avrupa'ya gaz akışını 1 Ocak'ta durdurmasının ardından Ekim 2023'ten bu yana en yüksek seviyeye tırmandı.
REKLAM
Avrupa'nın doğal gaz pazarının gösterge endeksi olan Hollanda TTF'nin fiyatı, Rus gazının Ukrayna üzerinden Avrupa'ya akışının 1 Ocak itibarıyla durmasının ardından ilk işlem gününde biraz gevşemeden önce yüzde 4'ten fazla artarak megavat-saat başına 51 euro (1.859 Türk Lirası) ile Ekim 2023'ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı.
Bölgenin kuzeyindeki dondurucu soğuklar perşembe sabahı fiyatları yükseltirken, Rusya'nın transit anlaşmasının sona ermesi nedeniyle onlarca yıl faaliyet gösterdikten sonra 1 Ocak'ta Ukrayna üzerinden Avrupa Birliği'ne doğal gaz girişini durdurması, AB'nin doğal gaz ithalatının yüzde 5'ini kaybetmesine neden oldu ve depolardan daha hızlı çekilme endişelerini artırdı.
Geçtiğimiz haftalarda Avrupa'da yaşanan soğuk hava koşulları nedeniyle Avrupa doğal gaz stokları 2021'den bu yana en hızlı şekilde tükenerek yüzde 75 civarında seyretti.
Sektör kuruluşu Gas Infrastructure Europe'a göre, bloktaki depolama tesislerindeki gaz hacmi, ikmal sezonunun sona erdiği eylül sonundan aralık ortasına kadar yaklaşık yüzde 19 azaldı.
Avrupa'da acil bir enerji krizi ya da kıtlığı riski bulunmuyor ve Avrupa Birliği (AB) tüketici fiyatları üzerinde acil bir etki beklemiyor. Ancak gaz fiyatlarının bir önceki yıla göre yüzde 50 oranında artması nedeniyle Avrupa, eksik doğal gazını tamamlamayı hedefliyorsa piyasadaki dalgalanmalara karşı daha savunmasız görünüyor. Daha yüksek enerji fiyatları bloğun rekabet gücüne daha fazla zarar verebilir ve hane halklarının maliyetlerini artırabilir.
Avrupa sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) ithalatını arttırmaya yönelirse fiyatlar da yükselebilir.
Orta Avrupa ülkeleri, Ukrayna üzerinden Rus doğal gazına erişimlerini kaybetme konusunda en savunmasız ülkeler. Her ne kadar Rus doğal gazını almak için alternatif bir güzergâh olan TürkAkım'a sahip olsalar da, bu bağlantı Ukrayna güzergâhının kaybını tamamen telafi etmek için yeterli değil. Rus gazını Türkiye üzerinden Avrupa'ya taşıyacak olan TürkAkım doğal gaz boru hattı, her biri 15,75 milyar metreküp doğal gaz taşıma kapasitesine sahip iki hattan oluşuyor.
Avrupa başka çözümler arıyor
Bruegel'e göre bu etki özellikle Ukrayna transit güzergahının 2023 yılında gaz talebinin yüzde 65'ini karşıladığı Macaristan ve Slovakya'da hissedilecek.
Avrupa Komisyonu, etkilenen ülkelere yardımcı olmak için, Trans-Balkan rotası üzerinden Yunan, Türk ve Romanya gazı tedariki yoluyla ihtiyaçların karşılanması da dahil olmak üzere çeşitli çözümler ortaya koydu.
Sonuç olarak, AB'nin bu kış gazının tükeneceğine dair bir endişe yok, ancak depoyu yeniden doldurmak beklenenden daha maliyetli olabilir.
Bloomberg'in Kopenhag'daki Global Risk Management'ın baş analisti Arne Lohmann Rasmussen'e dayandırdığı haberine göre, önümüzdeki yaz için gaz fiyatları kısa süre önce 2025-26 kış fiyatlarının üzerine çıktı ve bu da depoyu yeniden doldurmayı daha maliyetli hale getirecek. "AB'nin kışa düşük gaz depolama seviyeleriyle girme riski giderek artıyor ve bu da depolama seviyelerini yenilemeyi pahalı hale getiriyor."