İrlanda ekonomisi, diğer AB ekonomilerine kıyasla ABD'ye nispeten daha fazla ihracat yaptığı için, ABD'nin AB'ye karşı uyguladığı gümrük vergilerine karşı özellikle savunmasız.
REKLAM
ABD Başkanı Donald Trump kısa bir süre önce AB'yi yüzde 25 gümrük vergisi uygulamakla tehdit ederek küresel ticaret gerilimlerini önemli ölçüde tırmandırdı.
Bu potansiyel gümrük vergileri tüm AB'yi etkileyecek olsa da, İrlanda ve İrlanda ihracatı üzerindeki etkisine ilişkin ek endişeler bulunuyor.
İrlanda ilaç endüstrisi, ABD tarifeleri durumunda muhtemelen en çok etkilenecek sektörlerden biri olacaktır.
Ülkenin Merkezi İstatistik Ofisi'ne (CSO) göre İrlanda 2024 yılında ABD'ye 72,6 milyar euro değerinde mal ihraç etti ve bu rakam bir önceki yıla göre 18,6 milyar euro artış gösterdi.
Dublin Trinity College'da finans profesörü olan Supriya Kapoor Euronews'e yaptığı açıklamada, "Diğer AB ülkelerine kıyasla İrlanda, ABD'ye oransal olarak daha fazla ihracat yaptığı için gümrük vergilerine daha fazla maruz kalıyor. Bu ihracatın büyük bölümünü ilaç ve tıbbi cihazlar oluşturuyor."
"Bu ilaç üretiminin büyük bir kısmı Pfizer, Eli Lilly, Johnson and Johnson gibi Amerikan şirketleri için İrlanda'da yapılıyor."
Bu nedenle ABD'nin AB'ye uyguladığı gümrük vergileri, ABD'ye yapılan ihracatı daha pahalı hale getirerek İrlanda ekonomisi ve gayrisafi yurtiçi hasıla (GSYH) üzerinde önemli bir etkiye sahip olabilir ve bu da talebin düşmesine neden olabilir.
Tedarik zinciri aksaklıkları
AB'nin misilleme olarak uygulayacağı gümrük vergileri, ilaç firmaları için tedarik zinciri sorunlarını daha da kötüleştirebilir.
İrlanda İhracatçılar Birliği, şirketlere olası bir ticaret savaşına hazırlanmaya başlamaları için bir uyarı yayınladı.
İrlanda İhracatçılar Birliği CEO'su Simon McKeever RTÉ'ye verdiği demeçte, "İnsanların bunu ciddiye alması gerekiyor. Donald Trump'ın gümrük vergilerine devam etmeyeceği yönündeki her türlü düşünce bir yanılgıdır. İnsanların tedarik zincirlerine bakmaya başlamaları ve nelere maruz kaldıklarını görmeleri gerekiyor," dedi.
İlaçlara küresel çapta daha iyi erişim sağlamak için tasarlanan 1994 tarihli Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) anlaşmasına göre ilaç ürünlerinin genel olarak gümrük vergilerinden muaf tutulması gerekiyor.
Ancak Trump'ın, iklim değişikliğine ilişkin 2015 Paris Anlaşması gibi diğer önemli küresel anlaşmalardan çekilme konusunda halihazırda bir geçmişi var.
Trump'ın Meksika ve Kanada'dan ithal edilen tüm mallara uyguladığı yüzde 25'lik gümrük vergisi, Çin'den ithal edilen mallara uygulanan yüksek gümrük vergileriyle birlikte salı günü yürürlüğe girdi.
Kanada'dan gelen enerji kaynakları yüzde 10'luk daha düşük bir tarifeye sahip.
Hedeflenen tarifeler İrlanda üzerinde daha yüksek bir etkiye sahip olabilir
Oxford Economics'e göre, ABD'nin otomobil ya da eczacılık ürünleri gibi bazı AB mallarına yönelik hedefli gümrük vergileri, AB ve İrlanda ekonomisini potansiyel olarak genel gümrük vergilerinden daha fazla etkileyebilir.
Şirket, "Endüstri düzeyindeki modellememiz, ilaç ve yüksek teknoloji endüstrilerinin en çok etkilenecek sektörler olacağını göstermektedir. Benzer şekilde, daha küçük, daha az çeşitlendirilmiş ekonomiler daha fazla etkilenecektir. İrlanda ile Orta ve Doğu Avrupa (CEE) ekonomilerinin en büyük darbeyi alacağını tahmin ediyoruz."
"Genel tarifeler yerine hedeflenen tarifelerin tercih edilmesi bazı AB sektörleri üzerindeki etkiyi daha da kötüleştirebilir. Sadece metaller, otomobiller ve eczacılık ürünlerine yüzde 25 gümrük vergisi getiren bir senaryoyu simüle ettik. Genel tarife senaryomuza benzer sonuçlar bulduk ancak İrlanda ve Danimarka'da ilaç, Almanya ve Slovakya'da ise otomotiv sektöründen kaynaklanan daha güçlü etkiler söz konusu."
Fikri mülkiyet için ödeme yapmak
Birçok ABD ilaç şirketi, ABD'deki merkezlerine bağlı olmalarına rağmen, düşük kurumlar vergisi oranı nedeniyle İrlanda'da üretim tesisleri kurdu.
İrlandalı firmalar daha sonra ABD'li ana şirketlere bir telif ücreti ödeyerek ürün formüllerini kullanmalarına izin veriyor.
Bu durum İrlanda'nın neden ABD'den ihraç ettiğinden çok daha fazla hizmet ithal ettiğini kısmen açıklıyor.
Trump'ın yüzde 25'lik gümrük vergisi tehdidi şu anda mallarla ilgili olsa da, bu kurulumların yeni yönetim tarafından hedef alınması mümkün gözüküyor.