Sert gümrük vergilerinin uygulanmasından kaçınmak isteyen pek çok Asya ülkesi ABD ile büyük LNG anlaşmaları yapmak istiyor. Ancak bu durum temiz enerjiye geçiş için bir felaket olabilir mi?
REKLAM
Asya ülkeleri, ABD'nin ticaret açıklarıyla ilgili gerilimleri hafifletmek ve daha yüksek gümrük vergilerinden kaçınmak için Trump yönetimiyle müzakerelerde daha fazla ABD sıvılaştırılmış doğal gazı (LNG) satın almayı teklif ediyor. Analistler bu stratejinin söz konusu ülkelerin uzun vadeli iklim hedeflerine ve enerji güvenliğine zarar verebileceği uyarısında bulunuyor.
Daha fazla ABD LNG'si satın almak, Asya ülkelerinin Başkan Donald Trump'ın yabancı mallara yönelik kapsamlı gümrük vergileri konusunda Washington ile görüşmelerinde önerdikleri tavizler listesinin başında yer alıyor. ABD'nin Asya'ya daha fazla LNG satma çabaları Trump yönetiminden öncesine dayanıyor, ancak Trump'ın ticaret anlaşmaları yapma konusundaki yoğun çabalarıyla ivme kazandı.
Vietnam Başbakanı süper soğutulmuş yakıttan daha fazla satın alma ihtiyacının altını çizdi ve hükümet Mayıs ayında bir Amerikan şirketiyle gaz ithalat merkezi geliştirmek için bir anlaşma imzaladı.
Japonya'nın en büyük enerji üreticisi JERA, 2030 yılından itibaren yılda 5,5 milyon metrik tona kadar ABD gazı satın almak üzere Haziran ayında 20 yıllık yeni sözleşmeler imzaladı.
Alaska'dan LNG boru hatları
Sıvılaştırılmış doğal gaz ya da LNG, kolay depolama ve taşıma için sıvı forma soğutulmuş doğal gazdır ve ulaşım, konutlarda pişirme ve ısıtma ile endüstriyel süreçlerde yakıt olarak kullanılır.
Trump, Güney Kore ile 44 milyar dolarlık Alaska LNG projesinde iş birliğini görüşmüş ve yetkililerin Haziran ayında sahayı ziyaret etmesine yol açmıştı. ABD Başkanı projeyi, Alaska'nın geniş Kuzey Yamacı'ndan güney-orta Alaska'daki Nikiski'deki bir sıvılaştırma tesisine gaz tedarik etmenin bir yolu olarak tanıttı ve Panama Kanalı'nı atlayarak büyük ölçüde Asya ülkelerine ihracat yapmayı hedefledi.
Tayland, Amerikan yakıtı için uzun vadeli bir anlaşma yapmayı teklif etti ve Alaska'nın North Slope bölgesinden gaz akıtacak yaklaşık 1.300 kilometrelik bir boru hattı inşa etmek için aynı Alaska projesine ilgi gösterdi.
Filipinler de Alaska'dan gaz ithal etmeyi düşünürken Hindistan, Washington'la olan ticaret fazlasını azaltmaya yardımcı olmak için ABD enerji sevkiyatları üzerindeki ithalat vergilerini kaldırmayı planlıyor.
APAC Energy Consultancy'den Tim Daiss, "Trump daha fazla ABD LNG'si satın almaları için Asyalı ticaret ortakları üzerinde baskı kurdu," diyerek Japonya'nın "yakıtın içinde boğulmasına" rağmen daha fazla satın almayı kabul ettiğini ve fazlasını Asya'nın büyüyen ekonomilerine aktarmak için projeleri ve sözleşmeleri iptal etmek zorunda kaldığını belirtti.
"Güneydoğu Asya'nın sürdürülebilirlik hedefleri için iyi değil," diye ekledi.
LNG anlaşmaları yenilenebilir enerji hedeflerini raydan çıkarabilir
Uzmanlar LNG alım anlaşmalarının Asya'da yenilenebilir enerjinin benimsenmesini yavaşlatabileceğini söylüyor.
Norveç Uluslararası İlişkiler Enstitüsü Enerji Araştırmaları Merkezi Başkanı Indra Overland, uzun vadeli anlaşmalara kilitlenmenin, dünya hızla artan enerji talebini karşılamak için daha hızlı ve daha uygun fiyatlı yollar sunan güneş veya rüzgar gibi daha temiz enerji kaynaklarına doğru kayarken ülkeleri modası geçmiş altyapılarla baş başa bırakabileceğini söyledi.
Boru hatları, terminaller ve hatta evlerde kullanılan gaz sobaları inşa etmek pahalı ve değiştirilmesi zor sistemler yaratarak daha sonra yenilenebilir enerjilere geçişi zorlaştırıyor. "Bu durumda daha uzun süre sıkışıp kalmanız daha olasıdır," dedi.
Gaz ya da kömürden kâr eden enerji şirketlerinin güçlü çıkar çevreleri olduğunu ve politikaları kendi iş modellerini destekleyecek şekilde yönlendirdiklerini söyledi.
LNG kömürden daha temiz yanıyor, ancak yine de sera gazı yayan ve iklim değişikliğine katkıda bulunan bir fosil yakıt.
Birçok LNG sözleşmesi, hükümetleri yakıtı kullanmasalar bile ödeme yapmak zorunda bırakan "al ya da öde" maddelerini içeriyor. Enerji Ekonomisi ve Finansal Analiz Enstitüsü'nden Christopher Doleman, yenilenebilir enerjinin hızla büyüyerek LNG ihtiyacını azaltması halinde, ülkelerin artık ihtiyaç duymadıkları gaz için ödeme yapmak zorunda kalabilecekleri konusunda uyarıyor.
Pakistan buna bir örnek. Yükselen LNG maliyetleri elektrik fiyatlarını artırarak tüketicileri çatılara güneş panelleri kurmaya itti. Elektrik talebi düşüp gaz arzı arttıkça, ülke LNG sevkiyatlarını erteliyor ve fazla yakıtı yeniden satmaya çalışıyor.
LNG matematiği tutmuyor
Uzmanlar, ülkelerin daha fazla ABD LNG'si ithal etmeye istekli olduklarının sinyallerini vermelerine rağmen, ABD'nin ticaret açıkları üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olacak kadar ithalat yapmalarının olası olmadığını söyledi.
Doleman, Güney Kore'nin bir yıl içinde 121 milyon metrik ton LNG ithal etmesi gerektiğini, bunun ABD'nin geçen yıl küresel olarak ihraç ettiği toplam LNG miktarından yü zde50 daha fazla ve Güney Kore'nin ithal ettiğinin üç katı olduğunu söyledi.
ABD ile ticaret fazlası Kore'nin iki katı olan Vietnam'ın yılda 181 milyon metrik ton ithal etmesi gerekecek ki bu da ABD'nin geçen yıl ihraç ettiğinin iki katından fazla.
Önünde başka engeller de var. Alaska LNG projesi yaygın olarak ekonomik bulunmuyor. Asya'da hem kömür hem de yenilenebilir enerji o kadar ucuz ki, ABD gazının rekabet edebilmesi için şu anki fiyatının yarısından daha ucuza mal olması gerekiyor.
Çin çeliğine uygulanan gümrük vergileri gaz boru hatları ve LNG terminalleri inşa etmeyi daha pahalı hale getirebilirken, yeni gaz türbinleri inşa etmek için uzun süredir devam eden gecikmeler, yeni gaz enerjisi projelerinin 2032 yılına kadar devreye giremeyeceği anlamına geliyor.
Bu arada, küresel LNG bolluğu muhtemelen fiyatları düşürecek ve ülkelerin mevcut yüksek fiyatlarla ABD ile uzun vadeli anlaşmalar yapmasını daha da zorlaştıracaktır.
LNG anlaşmaları enerji güvenliği endişelerini artırıyor
Analistler, uzun vadeli ABD LNG sözleşmelerine bağlılığın, jeopolitik ve piyasa belirsizliklerinin arttığı bir dönemde bölgesel enerji güvenliğini etkileyebileceğini söyledi.
Overland, ABD'nin bir ticaret ortağı olarak uzun vadeli istikrarının temel bir endişe kaynağı olduğunu söyledi. "ABD çok öngörülebilir bir varlık değil. Ve oradan gelen enerjiye güvenmek çok riskli bir teklif," dedi.
Zero Carbon Analytics'ten Dario Kenner, LNG'nin enerji güvenliğine yalnızca mevcut ve uygun fiyatlı olduğunda katkıda bulunduğunu söylüyor.
"Bu kısmı atlıyorlar... Ama bu oldukça önemli," dedi.
Hürmüz Boğazı'ndan yapılan yakıt sevkiyatlarında son zamanlarda yaşanan potansiyel aksaklıklar sırasında ve daha önce Rusya'nın Ukrayna'yı geniş çaplı işgali sırasında, aslında Asya'ya giden LNG kargoları Avrupa'ya yeniden yönlendirildiğinde bu endişe vardı. Sözleşmeleri olmasına rağmen Bangladeş ve Sri Lanka gibi Asya ülkeleri Avrupalı alıcılar tarafından geride bırakıldı.
Kenner, "Avrupa'da çok uzakta gibi görünen olaylar Asya'daki bulunabilirlik ve fiyatlar üzerinde etkili olabilir," dedi.
Asya ülkelerinin daha fazla yenilenebilir enerji inşa ederek enerji güvenliklerini artırabileceklerini ve karbon emisyonlarını azaltma yönünde ilerleme kaydedebileceklerini belirten Kenner, Güneydoğu Asya'nın güneş ve rüzgar potansiyelinin sadece yüzde 1'inin kullanıldığı göz önüne alındığında bunun için geniş bir alan olduğunu kaydetti.
"Artan elektrik talebini karşılamak için gerçek seçenekler var. Mesele sadece LNG inşa etmek değil," dedi.