Fransa'nın içine düştüğü siyasi istikrarsızlığın bir sonucu da, Fitch'in ülkenin kredi notunu 'AA-'den 'A+'ya düşürmesi oldu. Bu durum devlet için borçlanma maliyetini arttırabilir.
REKLAM
Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, beklendiği üzere Fransa'nın kredi notunu "AA-"den "A+"ya düşürerek AB'nin ikinci büyük ekonomisindeki "parçalanma ve iç siyasette artan kutuplaşmayı" gerekçe olarak gösterdi.
Amerikan kuruluşu raporunda, 2024'teki erken parlamento seçimlerinden bu yana hükümetin art arda düşmesinin yol açtığı çalkantıların, siyasi sistemin"geniş kapsamlı mali konsolidasyon" uygulama kabiliyetini zayıflattığını ve 2029'da kamu açığının, giden yönetimin umduğu gibi gayrisafi yurt içi hasılanın (GSYİH) yüzde 3'ünün altına düşürülmesinin olası olmadığını söyledi.
Ayrıca Fitch, borcun 2024'te GSYİH'nin yüzde 113,2'sinden 2027'de yüzde 121'ine yükseleceğini ve"sonraki yıllarda istikrara kavuşma ihtimalinin net olmadığını" öngörmektedir.
Uzun sürebilecek bir türbülans dönemi
"Fransa'nın artan kamu borcu, kamu maliyesini daha da kötüleştirmeden yeni şoklarla başa çıkma kabiliyetini sınırlıyor" diyen kuruluş, siyasi krizin hızlı bir şekilde çözüleceğine şüpheyle yaklaşıyor.
Fitch,* "2027 cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde kısa vadede mali konsolidasyon kapsamının daha da sınırlanmasını bekliyoruz ve siyasi çıkmazın seçim sonrasında da devam etme olasılığının yüksek olduğuna inanıyoruz" uyarısında bulunuyor.
Yatırımcılar için bir sinyal olan bu durum, Fransızlar için de emlak kredilerinin faiz oranlarında potansiyel bir artışa yol açacak. Euronews'in görüştüğü uzmanlar, bu not indiriminin piyasa tarafından beklendiğini söylese de, faiz oranları üzerindeki etkisinin sınırlı kalacağını belirtiyor.
Siyasi felci kırmak
İstifa eden Ekonomi Bakanı Eric Lombard, Fitch'in"kamu maliyemizin durumu ve siyasi belirsizlikten" kaynaklandığını söylediği kararını"not aldığını" söyledi.
Lombard,* "Yeni Başbakan, ulus için bir bütçe kabul etmek ve kamu maliyemizi düzeltme çabalarını sürdürmek amacıyla Parlamento'da temsil edilen siyasi güçlere danışmaya başladı bile" diyerek güvence verdi.
Yeni Başbakan Sebastien Lecornu'nun selefi François Bayrou, 2026 bütçesinin bir parçası olarak 44 milyar euroluk tasarruf arzusu nedeniyle pazartesi günü Ulusal Meclis'te yapılan güven oylamasında büyük ölçüde reddedilmişti.
Natixis CIB'de Fransa, Belçika ve Euro Bölgesi'nden sorumlu kıdemli ekonomist Hadrien Camatte'ye göre durum endişe verici. "2024'te bütçe açığı yüzde 5,8 ile AB'deki en yüksek oranlardan biri olacak, oysa dengeleyici bütçe açığı yüzde 2,8 civarında olacak."
Euronews'e verdiği röportajda, "Siyasi bölünmüşlük ve sosyal riskler bağlamında mali konsolidasyon zordur. Bununla birlikte, Fransa'nın kendisine yardımcı olacak bir dizi varlığı var: Çeşitlendirilmiş bir ekonomi, komşularına göre daha elverişli bir demografi, güçlü hane halkı tasarrufları ve sağlam bir iş durumu," dedi.
Ekonomist ve Bersingeco'nun kurucusu Sylvain Bersinger'e göre ise "manevra alanı var ama giderek daralıyor."
"Eğer bütçe açığı azaltılmazsa durum birkaç yıl içinde kritik hale gelebilir. Her şeyden önce siyasi felci kırmamız ve bütçe açığını azaltacak bir bütçe geçirmemiz gerekiyor," diyor.
Fitch'e göre Fransa ekonomisini talep yönlendirecek
Yunanistan ve İtalya'dan sonra Euro Bölgesi'nin en borçlu üçüncü ülkesi olan Fransa'nın kredi notu 2012'den bu yana istikrarlı bir şekilde düşmüş olsa da, AB'deki en düşük enflasyon ve yüzde 7,5'te sabit kalan işsizlik oranıyla (yıl içinde +yüzde 0,1) birçok ekonomik gösterge yeşil renkte.
Büyüme tahminlerini yukarı yönlü revize eden INSEE'nin aksine (öngörülen yüzde 0,6'ya kıyasla +yüzde 0,8), Fitch bunu takip etmedi ve 2025'te yüzde 0,6, 2026'da yüzde 0,9 ve 2027'de yüzde 1,2 reel GSYİH büyümesi bekliyor.
Ekonomik kurtuluşun iç talepten gelebileceğini belirten Fitch, "Fransa, ABD ticaretine yalnızca ılımlı bir şekilde maruz kalıyor, ancak ABD'nin AB'ye bir bütün olarak uyguladığı yüzde 15'lik gümrük vergilerinin dolaylı etkisi büyüme üzerinde baskı yaratacaktır," diyor.
"Mevcut siyasi ve stratejik belirsizlik ekonomik iklim üzerinde baskı yaratabilir, ancak Fransa'nın yüksek hane halkı tasarruf oranı ve sağlam şirket bilançoları, özellikle mevcut düşük enflasyon ortamında tüketim ve yatırımı desteklemelidir."
Peki ya Fransa'nın komşuları?
Hadrien Camatte'ye göre Almanya ve Hollanda en iyi nota sahip ülkeler.
Ekonomist Camatte, "Güney Avrupa ülkeleri, özellikle de borç seviyeleri ve kamu borç krizinin mirası nedeniyle İtalya, genel olarak daha düşük derecelendirilmeye devam ediyor. Ancak derecelendirme kuruluşlarının dinamiği Fransa'nın aksine daha olumlu," diye açıklıyor.
Derecelendirme kuruluşlarının sonbahar değerlendirmelerini başlatan Fitch'in ardından ana rakipleri de görüşlerini açıklayacak: 24 Ekim'de Moody's, ardından 28 Kasım'da Standard & Poor's.
Değerlendirme kriterleri konusunda 27 Üye Devlet arasında uzlaşma olmaması nedeniyle AB üyesi ülkelerin borçlarını derecelendirmek üzere akredite edilmiş bir Avrupa kuruluşu bulunmuyor.