Milyonlarca Avrupalı yoksulluk içinde yaşıyor. Bununla beraber yeterli bir gelirin ne olduğu kıta genelinde farklılık gösteriyor.
AB'de 2024 yılında 72 milyondan fazla insan "yoksulluk riski altında" olarak sınıflandırıldı ve bu da nüfusun yüzde 16,2'sini temsil ediyor.
Buna rağmen, ülkeler arasındaki yoksulluk eşikleri büyük farklılıklar göstermektedir.
"Yoksulluk riski oranı", eşdeğer harcanabilir medyan geliri belirli bir eşiğin altına düşen insanların oranıdır. Bu eşik, ulusal medyan gelirin yüzde 60'ı olarak belirlenmiştir.
Ancak Eurostat, bu göstergenin zenginliği ya da gerçek yoksulluğu ölçmediğine dikkat çekmektedir.
Daha ziyade, aynı ülkedeki diğer kişilerle karşılaştırıldığında düşük geliri yansıtmaktadır ve bu da "mutlaka düşük bir yaşam standardı anlamına gelmemektedir".
AB'de ortalama olarak, 2024 yılında kişi başına yıllık medyan eşdeğer gelir 21.582 euro. Bu miktarın yüzde 60'ı 12 bin 949 euro ya da aylık yaklaşık bin 79 euro. Bu seviyenin altında geliri olan herkes yoksulluk riski altında kabul edilmektedir.
Ancak ülke düzeyindeki rakamlar çok daha net bir tablo ortaya koymaktadır. AB'de bu eşik Bulgaristan'da 391 euro ile Lüksemburg'da 2 bin 540 euro arasında değişmektedir.
Mevcut verilere sahip aday ülkeler ve EFTA üyeleri dahil edildiğinde, bu rakam Türkiye'de 201 euro ile İsviçre'de 2 bin 596 euro arasında değişmektedir. Norveç de eşiğin 2.000 euroyu aştığı üç ülke arasında yer almaktadır.
Yoksulluk riski eşiği Danimarka, Avusturya, İrlanda, Hollanda ve Belçika'da 1.500 euro ile 2.000 euro arasında değişmektedir ve bu grupta en yüksekten en düşüğe doğru sıralanmıştır.
Bu seviye Letonya, Portekiz, Hırvatistan, Litvanya, Polonya, Yunanistan ve Slovakya dahil olmak üzere birçok ülkede 750 euronun altındadır. Macaristan, Romanya, Bulgaristan, Sırbistan ve Türkiye'de ise 500 euronun altındadır.
AB'nin 'Dört Büyükleri' arasında yoksulluk riski eşiğinin en yüksek olduğu ülke 1.381 euro ile Almanya iken, onu Fransa (1.278 euro), İtalya (1.030 euro) ve İspanya (965 euro) takip etmektedir.
İki yetişkinden oluşan ve 14 yaşın altında iki çocuğu olan bir hane için yoksulluk riski eşiği tek kişilik eşiğin 2,1 katıdır. Bu rakam AB'de 2.266 euro, Türkiye'de 423 euro ve İsviçre'de 5.452 eurodur.
Farklılıkları ne açıklıyor?
Yoksulluk riski eşikleri doğrudan bir ülkenin medyan eşdeğer gelirine bağlıdır. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) ekonomistlerinden Giulia De Lazzari, verimlilik ve endüstriyel yapıdaki farklılıkların bu seviyelerin neden bu kadar değiştiğini açıklamaya yardımcı olduğunu söyledi. Daha yüksek üretkenlik, ülkelerin daha yüksek ücretleri sürdürebilmelerini sağlar.
Sonuç olarak, finans, bilgi teknolojisi veya gelişmiş imalat gibi yüksek değerli sektörlere sahip ülkeler daha fazla ödeme yapma eğilimindedir. Bu aynı zamanda yoksulluk riski eşiklerinin daha yüksek olduğu anlamına gelir.
Yoksulluk eşikleri PPS bazında nasıl karşılaştırılır?
Satın alma gücü standartları (PPS) cinsinden ölçüldüğünde aradaki fark daralmaktadır, ancak farklılıklar netliğini korumaktadır. PPS, bir PPS'nin teorik olarak her ülkede aynı miktarda mal ve hizmet satın alabilmesi için tasarlanmış yapay bir para birimidir.
PPS cinsinden, tek bir yetişkin için yoksulluk riski eşikleri Sırbistan'da 449 ile Lüksemburg'da 1.889 arasında değişmektedir.
Türkiye, Macaristan, Slovakya ve Yunanistan en düşük beş ülke arasında yer almaktadır. Üst sınırda ise Norveç, İsviçre, Avusturya ve Hollanda ilk beş arasında yer almaktadır.
Büyük ekonomiler arasında en yüksek eşik Almanya'dadır. Fransa'yı 1.060 ile İspanya ve İtalya takip etmektedir.
Yoksulluk riski nerede en yüksek?
Eurostat'a göre, 2024 yılında AB nüfusunun yüzde 16,2'si yoksulluk riski altındadır. Bu oran Çekya'da %9,5, Türkiye ve Kuzey Makedonya'da yüzde 22,2 arasında değişmektedir.
AB'ye aday ülkelerin yanı sıra Balkan ve Doğu Avrupa ülkelerinde yoksulluk riski altındaki kişi oranı daha yüksektir. Büyük ekonomiler arasında bu oran İspanya (yüzde 19.7) ve İtalya'da (yüzde 18.9) yüksek iken Fransa (yüzde 15.9) ve Almanya'da (yüzde 15.5) AB ortalamasının biraz altındadır.