Kapsamlı 'Kurtuluş Günü' vergilerinden mahkeme salonlarındaki mücadelelere ve ani geri dönüşlere kadar, Donald Trump'ın tekrar göreve gelişi ABD ticaret politikası için çalkantılı bir yıl oldu.
ABD ticaret politikası geçtiğimiz yılı tarife tehditleri, geri adımlar ve mahkeme salonlarındaki savaşlar arasında gidip gelerek geçirdi.
Başkan Donald Trump 2025 yılında yeni gümrük vergileri yaylım ateşi başlatarak ABD'yi dünyanın neredeyse her ülkesiyle ticaret savaşlarına sürükledi.
Trump, ticaret dengesizliklerini kapatmak ve ABD'den "çalınan" serveti geri almak için bu tür vergilerin derhal uygulanması gerektiğini iddia ederken, tehditler ve daha yüksek ithalat vergileri genellikle düzensiz bir şekilde geldi.
Ancak Başkan kişisel kinleri nedeniyle ya da siyasi eleştirilere yanıt olarak da gümrük vergilerine başvurdu. Bir dargın bir barışık gümrük vergileri ve bunlara karşılık gelen misillemeler, hem işletmeler hem de tüketiciler için yaygın bir belirsizliği körüklerken, hane halkları da artan fiyatlarla karşı karşıya kalmaya devam etti.
İşte Trump'ın en büyük ticaret eylemlerinin 2025 yılı boyunca nasıl geliştiğinin aylara göre ayrılmış bir özeti.
Ocak-Mart
Göreve geldiği ilk aylarda Trump yeni gümrük vergilerini ABD'nİN en büyük üç ticaret ortağına odakladı: Kanada, Meksika ve Çin. Bir dargın bir barışık vergiler ve misillemeler artmaya başladı.
ABD ayrıca dünya genelinde çelik ve alüminyuma uygulanan ithalat vergilerini yüzde 25'e yükselterek Trump'ın 2018'de uygulamaya koyduğu ithalat vergilerini genişletti.
Nisan
Trump'ın ticaret savaşları nisan ayında tırmandı. Başkan, dünyanın hemen her ülkesine yönelik kapsamlı 'Kurtuluş Günü' gümrük vergilerini açıklayarak borsanın düşmesine neden oldu. Yüksek ithalat vergilerini, ertelemeden sadece birkaç saat önce yatırımcılara "satın almak için harika bir zaman" olduğunu söyledikten sonra daha fazla türbülans izledi.
Çin bir istisna. Washington ve Pekin, sırasıyla yüzde 145 ve yüzde 125'e ulaşan çok yüksek ve kısasa kısas vergiler uyguluyor.
Ayrı olarak, Trump'ın yüzde 25'lik otomobil tarifelerinin başlaması sektörü belirsizliğe sürükledi ve Kanada gibi ticaret ortaklarından daha fazla misilleme getirdi.
Mayıs-Temmuz
Trump yönetimi yazın büyük bölümünü Çin, İngiltere ve Vietnam gibi ülkelerle yaptığı ticaret "çerçeve" anlaşmalarıyla övünerek geçirdi. Ancak yönetimi birçok ülkeye daha yüksek vergilerin yolda olduğuna dair mektuplar gönderiyor ve özellikle Brezilya ve Hindistan ile ticaret savaşlarını tırmandırıyor.
Bunun dışında Trump, çelik ve alüminyum vergilerini yüzde 50'ye çıkararak sektöre özel gümrük vergilerini genişletmeye devam ediyor.
Bu arada, Trump'ın gümrük tarifelerine yönelik önemli bir yasal itiraz da güç kazanıyor. Bir federal mahkeme, Trump'ın acil durum yetkileri yasası kapsamında en kapsamlı vergilerinden bazılarını uygulamasını engelledi. Ancak bir temyiz mahkemesi emri geçici olarak durdurarak, dava mahkemede devam ederken tarife tahsilatlarının devam etmesine izin verdi.
Ağustos
ABD'nin 60'tan fazla ülkeye ve Avrupa Birliği'ne uyguladığı yüksek gümrük vergileri devreye girdi. Birkaç gecikmenin ardından, bu oranların çoğu nisan ayındaki 'Kurtuluş Günü'nü kapsıyor. Ancak Trump ayrı olarak Kanada'ya uygulanan ithalat vergilerini yüzde 35'e yükseltti.
Brezilya ve Hindistan'dan gelen mallara uygulanan yüzde 50'lik cezai vergiler ve dünya çapında ithal edilen bakırın çoğuna uygulanan yeni yüzde 50'lik oran da yürürlüğe giriyor. ABD'ye gelen düşük değerli ithalatlar 'de minimis' kuralının sona ermesiyle gümrüksüz statülerini kaybediyor.
Ayrı olarak, ABD Çin ile olan ticari ateşkesini uzattı. Bir ABD temyiz mahkemesi Trump'ın gümrük vergilerini haklı göstermek için ulusal acil durum ilan ettiğinde çok ileri gittiğine hükmetti. Ancak bunları tamamen iptal etmedi ve yönetimin davasını Yüksek Mahkeme'ye götürmesine izin verdi.
Eylül-Aralık
Trump yönetimi gümrük vergisi mücadelesini resmen Yüksek Mahkeme'ye taşıyor. İlk sözlü tartışmalarda yargıçlar, Başkan'ın bu denli kapsamlı vergiler koyma yetkisine şüpheyle yaklaşıyor.
Bu arada Trump daha fazla sektörel gümrük vergisi sözü vermeye devam ediyor ve mutfak dolapları ile diğer mobilyalara yönelik yüzde 25'lik vergi yürürlüğe giriyor.
Ancak diğer tehditler erteleniyor. Artan fiyat baskılarının ortasında Başkan, özellikle sığır eti ve meyve gibi ürünlere yönelik daha önceki bazı gümrük vergilerini düşürdü ya da kaldırdı.
Başkan ayrıca ABD'lilerin yeni gümrük vergisi gelirlerinden 2 bin dolar kâr payı alacağını belirtiyor ancak ayrıntılar çok az.