Bahamalar: Doğa dostu şirket '50 kat hızla' senede 1 milyar mercan resifi yetiştirecek
Bahamalar'da kurulan Coral Vita adlı şirket iklim krizini önlemek amacıyla türünün ilk örneği olan kurdukları çiftlikte ve iş ağıyla 50 kat hızla senede 1 milyar mercan resifi yetiştirmeyi hedefliyor.
REKLAMYaz tatili denince dünyada akla ilk gelen yerden biri kuşkusuz Karayipler Denizi'ndeki Bahama Takım Adaları.
Bahamalar, beyaz kum sahilleri, turkuaz renkli denizi ve tropikal iklimiyle dünyanın dört bir yanından turistlerin akın ettiği önemli bir merkez.
Özellikle su altını keşfetmek isteyen ve dalmayı sevenler için Bahamalar'da bulunan mercan kayalıkları (resif) bir hazine değeri taşıyor.
Ancak iklim değişikliği ve küresel ısınmadan dolayı tüm dünyada olduğu gibi Bahamalar'daki mercan resifleri de büyük ölçüde tahribata uğradı ve okyanuslardaki oksijen üretimi için büyük öneme sahip bu canlılar yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Bahamalar merkezli Coral Vita adlı bir şirket, bu durumu tersine çevirmek ve mercanları yaşatmak için önemli çalışmalara imza atıyor. Coral Vita firması, deniz canlıları için bir "sera" diyebileceğimiz suni bir havuzda mercan resifleri yetiştiriyor. Hem de normal büyüme sürelerinden 50 kat daha hızlı bir şekilde!
Sam Teicher ve Gator Halpern doğa dostu iki arkadaş. ABD'de bulunan ve dünyanın en prestijli yükseköğretim kurumlarından biri olan Yale Üniversitesi'nin Orman ve Çevre Bölümü'nde tanışan bu iki isim, yaptıkları çalışmalar sonucunda okyanuslardaki mercan kayalarının tehlikede olduğunu ve bu sorunla ilgili bir şeyler yapılması gerektiğine karar vermiş.
Coral Vita'nın kurucusu Gator Halpern için okyanus, hayatının vazgeçilmez bir parçası: "San Diego Kaliforniya'da büyüdüm. Çocukluğumun büyük bir kısmı okyanus kıyısında dalgaların içerisinde geçti. Şirketimizin kurucu ortağı Sam de 13 yaşından beri tüple denize dalıyor."
"Henüz 30 yaşına basmadık ancak yaşadığımız bu kısa hayatta okyanusların içerisindeki hayat gözle görülür bir şekilde değişti, özellikle de mercan kayalıkları... Tüm dünyadaki mercanlar hızla yok oluyor."
Birleşmiş Milletler destekli Küresel Mercan Resifi İzleme Ağı (GCRMN) verilerine göre 2009 ve 2018 yılları arasındaki yaklaşık 10 yıllık sürede iklim değişikliği nedeniyle 11 bin 700 kilometrekarelik mercan resifi yani toplam alanın yüzde 14’ünün yok olduğu ortaya konuldu.
Son 70 seneye bakıldığında dünyadaki mercan kayalıklarının yüzde 50'sinin yok olduğu görülüyor. İklim değişikliği ve çevre kirliliği aynı hızda devam ederse okyanuslardaki sığ mercan kayalıklarının yüzde 90'ı yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Okyanus canlılarının yüzde 25'i mercan kayalarında yaşıyor
Dünya'nın en çeşitli ekosistemlerini oluşturan mercan kayaları denizlerin yağmur ormanları olarak adlandırılıyor ve bu yönüyle gezegenimizde yaşayan 1 milyar insanın hayatı bu resiflere bağlı. Denizdeki canlıların yüzde 25'i mercan resiflerinde yaşıyor ve bu resifler kıyılarda oluşabilecek dev dalga, fırtına ve su taşkınlarını önlüyor.
Gator Halpern, mercan kayalıklarının okyanusların köşe taşları olduğunu ve balık, solucanlar, kabuklular, ekinodermler, süngerler, tunikler ve diğer bir çok deniz canlılarının mercanların içerisinde ve çevresinde yaşadığını belirtiyor.
Uzaydan görülebilen tek canlı olarak bilinen ve dünyanın en büyük canlısı olarak kabul edilen Avustralya açıklarındaki Büyük Bariyer Resifi, yaklaşık 2 bin endemik balık türünü barındırıyor ve 70 bin kişiye iş imkanı sağlıyor.
Okyanus asitlenmesi nedir?
Mercan kayalıklarının yok olmasındaki en büyük neden, denizlerin asitlenmesi sorunu. Peki ama deniz asitlenmesi ne anlama geliyor ve nasıl oluyor?
İklim değişikliği ve küresel ısınma sebebiyle okyanus suları da doğal olarak ısınıyor. Okyanuslarda balinalar dahil birçok canlı atmosferdeki karbondioksit gazını emiyor ve bir yaşam döngüsü sağlıyor.
Atmosferdeki karbondioksit miktarı artınca, buna paralel olarak okyanuslardaki antropojenik karbondioksit miktarı da artıyor ve kimyası değişen deniz sularında pH (asit baz dengesi) değeri düşüyor ve sonuç olarak asitlenme sorunu ortaya çıkıyor.
Bunun sonucu olarak mercan kayalıklarının üzerindeki stres artıyor ve bu canlılar ölmeye başlıyor. Bu duruma her sene okyanuslara karışan milyonlarca ton plastik ve diğer polimer maddelerin de büyük bir payı bulunuyor. 1751'den 1994'e kadar okyanusların pH değerinin 8.179'dan 8.104'e düştüğü hesaplanmıştı. Bu oran endüstri devriminin başlamasından önceki döneme göre yüzde 25 daha yüksek.
Gator Halpern okyanusları ve doğayı çok sevdiklerini, sadece bilimle uğraşarak dünyanın kirlenmesine seyirci kalamadıklarını belirtiyor ve ekliyor, "Biz de elimizi taşın altına koyduk ve bir şirket kurarak "mercan kayalarını kurtarma ve onları yeniden üretme hedefiyle" yola çıktık.
REKLAM
Coral Vita'nın hedefi senede 1 milyar mercan resifi yetiştirmek
Gator ve Sam, Coral Vita'yı 2019 Mayıs'ında kurdu. Şirket, Büyük Bahama Adası'nın Freeport şehrinde "dünyanın ilk kara üzerindeki mercan kayalığı çiftliğini" inşa etti. Bu çiftlikte bulunan deniz suyu doldurulmuş özel havuzlarda 24 farklı mercan türü yetiştiriliyor.
Buradaki mercanlar, doğal ortamlarından 50 kat daha hızlı gelişiyor. Çünkü sera diye tabir edebileceğimiz çiftlik havuzlarında küresel ısınmanın etkileri en aza indiriliyor ve mercanlar bu sebeple daha dirençli hale geliyor. Okyanuslarda 700'ü aşkın mercan türü olduğu biliniyor. Ancak bu türlerin yaklaık 200'ü yok olma tehlikesiyle karşı karşıya.
Coral Vita'nın mercan çiftliği projesi İngiliz Kraliyet Ailesi ve Prens William tarafından "Çevreyle ilgili yeni icatlar, Okyanusları Canlandırma" kategorisinde Earthshot Prizes ödülüne layık görüldü.
Coral Vita firması ayrıca 1.2 milyon euro para ödülü de kazandı. Firma bu parayı, dünyanın çeşitli bölgelerinde mercan yetiştirme ağı kurmak ve senede 1 milyar mercan resifi üretme hedefine ulaşmak için kullanacağını duyurdu.
