ABD büyükelçilikleri ve konsolosluklarından gelen güvenilir veriler, dünyanın dört bir yanındaki şehirlerde hava kalitesinin izlenmesi için son derece önemli.
REKLAM
ABD hükümetinin büyükelçilik ve konsolosluklarından toplanan hava kalitesi verilerini paylaşmayı durduracak olması, küresel hava kalitesinin izlenmesi ve halk sağlığının iyileştirilmesi için bu çabanın hayati önem taşıdığını söyleyen yerel bilim insanları ve uzmanları endişelendiriyor.
ABD Dışişleri Bakanlığı Associated Press'in ilettiği soru üzerine Çarşamba günü yaptığı açıklamada, hava kalitesi izleme programının artık büyükelçilik ve konsolosluklardan gelen hava kirliliği verilerini Çevre Koruma Ajansı'nın AirNow uygulamasına ve diğer platformlara aktarmayacağını duyurdu.
Bu sayede daha önce çeşitli ülkelerdeki yerel halk ve bilim insanları dünyanın dört bir yanındaki şehirlerdeki hava kalitesini görebiliyor ve analiz edebiliyordu.
Açıklamaya göre veri paylaşımının durdurulması, "Bakanlığın temel ağı kapatmasına neden olan finansman kısıtlamaları nedeniyle" gerçekleşti.
Dışişleri Bakanlığı, büyükelçilik ve konsoloslukların monitörlerini çalışır durumda tutmaya yönlendirildiğini ve finansmanın yeniden sağlanması halinde veri paylaşımının gelecekte yeniden başlayabileceğini de ifade etti.
İlk olarak New York Times tarafından haberleştirilen finansman kesintisi, yönetimi çevre ve iklim girişimlerine öncelik vermeyen Başkan Donald Trump yönetimindeki pek çok kesintiden biri.
ABD hava kalitesi monitörleri, PM2.5 olarak bilinen ve akciğerlerin derinliklerine nüfuz ederek solunum yolu hastalıkları, kalp rahatsızlıkları ve erken ölüme yol açabilen tehlikeli ince partikül maddeyi ölçtü.
Dünya Sağlık Örgütü hava kirliliğinin her yıl yaklaşık 7 milyon insanı öldürdüğünü tahmin ediliyor.
Veri paylaşımını kesme kararı, verilerin güvenilir olduğunu, dünya çapında hava kalitesinin izlenmesine olanak sağladığını ve hükümetlerin havayı temizlemesine yardımcı olduğunu söyleyen bilim insanlarının tepkisine yol açtı.
Küresel hava kalitesi araştırmalarına 'büyük bir darbe'
Yeni Delhi merkezli "Sürdürülebilir Gelecekler İşbirliği'nde (Sustainable Futures Collaborative) hava kirliliği uzmanı olan Bhargav Krishna, veri kaybını hava kalitesi araştırmaları için "büyük bir darbe" olarak nitelendirdi.
Krishna, "Bu sensörler gelişmekte olan birçok ülkedeki bir avuç sensörün bir parçasıydı ve hava kalitesinin nasıl olduğunu anlamak için bir referans görevi görüyordu. Ayrıca, kaliteyle ilgili endişeler olduğunda yerel verileri çapraz kontrol etmek için iyi kalibre edilmiş ve tarafsız bir veri kaynağı olarak görülüyorlardı," dedi.
Kolombiya merkezli açık hava kalitesi danışmanı Alejandro Piracoca Mayorga, "Bu gerçekten utanç verici. Yerel izleme ağlarından bağımsız olarak hava kalitesi bilgilerine erişim kaynağı oldular. Karşılaştırma için başka bir bilgi kaynağı sağladılar," dedi.
Bu zamana kadar hava kirliliği verileri açısından Lima, Peru, Sao Paulo ve Bogota'daki ABD büyükelçilikleri ve konsoloslukları değerli bir bilgi kaynağı oldu.
Pakistan'da yaşayan bir çevre uzmanı ve savunucusu olan Khalid Khan da aynı görüşte ve hava kalitesi izlemenin durdurulmasının "önemli sonuçları olacağını" dile getiriyor.
Khan, dünyanın en kirli şehirlerinden biri olan Pakistan'ın Peşaver kentindeki monitörlerin, politika yapıcıların, araştırmacıların ve halkın sağlıkları konusunda karar almalarına yardımcı olan "çok önemli gerçek zamanlı veriler sağladığını" belirtti.
Pakistan'daki ve dünyanın dört bir yanındaki savunmasız insanların, diğer güvenilir verilere erişme olasılıkları en düşük olduğu için özellikle risk altında olduğunu belirten Khan, "Bunların kaldırılması çevresel izlemede kritik bir boşluk anlamına geliyor ve kent sakinlerini tehlikeli hava koşulları hakkında doğru bilgilerden yoksun bırakıyor," dedi.
Program Afrika'da aralarında Senegal, Nijerya, Çad ve Madagaskar'ın da bulunduğu bir düzineden fazla ülke için hava kalitesi verileri sağladı.
Bu ülkelerden bazıları hava kalitesi verileri için neredeyse tamamen ABD izleme sistemlerine bağlı.
Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) hava kalitesi veri tabanı da ABD programının kapatılmasından etkilenecek. Birçok yoksul ülke, hava kalitesini takip edemiyor çünkü istasyonların bakımı çok pahalı ve karmaşık; bu da tamamen ABD elçiliğinin izleme verilerine bağımlı oldukları anlamına geliyor.
ABD hava kalitesi gözlemcileri yerel çabaları güçlendirdi
Krishna'ya göre, ABD hava kalitesi monitörleri bazı yerlerde ulusları kendi hava kalitesi araştırmalarını başlatmaya itti ve farkındalığı artırdı.
Örneğin Çin'de, Pekin'deki ABD Büyükelçiliği'nden gelen veriler, resmi hükümet raporlarıyla çelişerek yetkililerin kabul ettiğinden daha kötü kirlilik seviyeleri gösterdi. Bu durum Çin'in hava kalitesini iyileştirmesine yol açtı.
Pakistan'ın dumanla mücadele eden doğu Pencap eyaletindeki yetkililer, ABD monitörlerinin kaldırılmasından etkilenmediklerini bildirdi.
Çevre Bakanı Raja Jahangir, Pencap yetkililerinin kendi monitörleri olduğunu ve 30 tane daha satın almayı planladıklarını söyledi.
Küresel İklim ve Sağlık İttifakı'nda kampanya lideri olan Shweta Narayan, Hindistan'daki monitörlerin kapatılmasının "büyük bir gerileme" olduğunu ancak aynı zamanda Hindistan hükümetinin adım atması ve boşlukları doldurması için "kritik bir fırsat" olduğunu söyledi.
Narayan, "Hindistan kendi hava kalitesi izleme altyapısını güçlendirerek, veri şeffaflığını sağlayarak ve hava kalitesi raporlamasında kamu güvenini tesis ederek, hesap verebilirlik ve çevresel yönetişim için bir ölçüt oluşturabilir" dedi.