Kunduzlar, boynuzgagalar ve hatta ornitorenkler gibi hayvanlar dünyanın dört bir yanındaki şehir parklarına, sulak alanlara ve rezervlere yeniden kazandırılıyor.
REKLAM
Şehirlere yaban hayatı geri getirmeyi düşündüğümüzde, aklımıza genellikle daha fazla yeşillik eklemek geliyor. Ancak binlerce bilimsel makalenin incelendiği yeni bir çalışmaya göre, kentsel koruma programlarının üçte ikisi yalnızca bitki örtüsüne odaklansa da bu hikayenin başka bir tarafı daha var.
Kunduzların 400 yıl sonra Londra'nın nehirlerinde yeniden yüzmeye başlamasından, Amerikan yüksek binalarında yuva yapan şahinlere kadar, hayvanları şehirlere geri döndüren başarılı projelerin sayısı da giderek artıyor.
Sydney Üniversitesi'nde yapılan çalışma, bu yeniden doğaya kazandırma projelerinin hem şehir sakinleri hem de küresel biyoçeşitlilik için faydalarını ortaya koydu.
Pazar günü Bioscience dergisinde yayınlanan küresel literatür taramasının başyazarı, Üniversitenin Fen Fakültesi'nden Dr. Patrick Finnerty, "İnsanları doğayla yeniden buluşturuyorlar - araştırmacıların doğa eksikliği bozukluğu olarak adlandırdıkları duruma karşı bir panzehir," diyor.
"Günümüzün kentsel ortamlarında pek çok çocuk yüzlerce markanın adını sayabilirken, çoğu zaman tek bir yerli kuş ya da memelinin adını bile söyleyemiyor."
"Yaban hayatını günlük hayata geri getirmek ruh sağlığını iyileştirir, çevre yönetimini teşvik eder ve bize doğanın 'dışarıda' bir şey olmadığını hatırlatır," diye ekliyor.
Türler şehirlerde yeniden yer ediniyor
Dr. Finnerty ve ekibinin incelediği 2800 bilimsel makalenin - türlerin bir zamanlar geliştikleri alanlara yeniden kazandırılması üzerine - yüzde birinden daha azı karasal faunanın şehirlere geri getirilmesini içeriyordu.
Biyoçeşitlilik kaybı şehirlerde bu kadar belirgin olmasına rağmen hayvanların yeniden doğaya kazandırılması şehir manzaralarından uzakta gerçekleşme eğiliminde.
Diğer başarı öyküleri arasında Las Vegas'a geri getirilen leopar kurbağaları, Rio de Janeiro'da üreyen uluyan maymunlar ve Singapur'da doğuya özgü alaca boynuzgaganın tarihi menziline yeniden kazandırılması yer alıyor.
Avustralya'da ornitorenk popülasyonları artık Sidney'in çevresinde artıyor.
Şehirleri yeniden yabanileştirmenin faydaları nelerdir?
2050 yılına gelindiğinde, 10 milyarlık dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 70'inin (bugüne kıyasla yüzde 20'lik bir artış) kentsel alanlarda yaşaması bekleniyor. Bu durum, özellikle Afrika ve Asya'da arazi kullanım değişikliğinin hızla artmasını gerektirecek.
Kentsel yayılmanın doğal yaşam alanlarını yok etmesini önlemek için araştırmacılar, kentsel yeniden doğallaştırmanın daha geniş ekolojik restorasyon girişimlerinin önemli bir parçası olması çağrısında bulunuyor.
Çalışmanın yazarları, başarılı bir kentsel yeniden yabanileştirmenin dikkatli bir planlama, toplum katılımı ve ilk etapta faunanın yok olmasına yol açan tehditlerin ele alınmasını gerektirdiğini belirtiyor.
Örneğin, doğu pigme keseli sıçanı da içeren küçük memelilerin yakın zamanda Sydney'de konutları çevreleyen bir kentsel çalılık rezervine yeniden yerleştirilmesi, projenin başarısını sağlamaya yardımcı olmak için ciddi istilacı yırtıcı kontrol çabaları gerektiriyor.
Dr. Finnerty, "Yaban hayatını kentsel peyzajlara entegre ederek, gelecek nesiller için daha sağlıklı ve daha dirençli şehirler şekillendirmek için eşsiz bir fırsata sahibiz," diyor.