Bilim insanları durumu sadece klasik koruma çabalarının çözebileceği bir sorun olarak görmüyor ve uyarıyor: 'Kapsamlı ve veriye dayalı bir yaklaşım olmadan, dünyanın en tehlike altındaki memelileri yakında resmen yenerek yok edilebilir.'
Kuyrukları ve büyük gözleriyle tanınan küçük primatlar olan lemurlar, halihazırda dünyanın en tehlike altındaki türleri arasında gösteriliyor. Uluslararası Doğa Koruma Birliği’ne (IUCN) göre 112 lemur türünün yüzde 90’ından fazlası yok olma tehdidi altında ve Kırmızı Liste’de yer alıyor.
Habitat kaybı, yasa dışı ağaç kesimi ve avlanma zaten lemur nüfusunu dramatik biçimde azaltmışken, lemur etine yönelik yeni ve gizli bir “lüks tüketim talebi” bu düşüşü daha da hızlandırıyor.
Madagaskar’da gizli ‘lüks et’ ticareti
Madagaskar’da dört yıl süren bir araştırma, ülkede lemur etine yönelik kayıt dışı talebin çarpıcı boyutlarını ortaya koydu. Lemur avlanması 60 yıldır yasak olmasına rağmen; avcılar, alıcılar, satıcılar ve restoran çalışanları dahil 17 büyük şehirde 2 bin 600 kişiyle yapılan görüşmeler her yıl yaklaşık 13 gin lemurun öldürülerek tüketildiğini gösteriyor.
Lemur eti, çalışmaya dahil edilen şehirlerin üçte birinden fazlasında menülere girmiş durumda. Ancak ticaretin yüzde 94,5’i tedarikçiler ile 'güvenilir müşteriler' arasında gizli yürütülüyor.
Araştırmacılar, talebi esas olarak kâr motivasyonunun yönlendirdiğini belirtiyor. Lemur eti, geleneksel çiftlik hayvanlarından daha pahalıya satılıyor ve tüketiciler arasında bir tür 'sağlık faydası' algısı bulunuyor.
Bir alıcı, “Bunu yiyorum çünkü insanı genç tuttuğunu biliyorum,” derken; bir diğeri lemur etini 'bugüne kadar yediğim en lezzetli yemek' diye tanımlıyor ve ekliyor: “Bir kez yediniz mi, durmak istemiyorsunuz.”
Bilim insanları uyarıyor: ‘Lemurlar resmen yenerek yok ediliyor’
IUCN tarafından “hassas” kategorisine konan kahverengi lemurlar ve “kritik tehlikede” olan tosba (ruffed) lemurlar en sık tüketilen türler arasında yer alıyor. Araştırmaya göre talebin en büyük itici gücü varlıklı müşteri kitlesi.
Bilim insanları durumu sadece klasik koruma çabalarının çözebileceği bir sorun olarak görmüyor ve uyarıyor: “Kapsamlı ve veriye dayalı bir yaklaşım olmadan, dünyanın en tehlike altındaki memelileri yakında resmen yenerek yok edilebilir.”
Çözüm ne olabilir?
Araştırmacılara göre lemurları avlamakta sıklıkla kullanılan yasadışı ateşli silahların daha sıkı biçimde denetlenmesi, vahşi popülasyonların toparlanmasına yardımcı olabilir.
Lemur etine yönelik talebi azaltmayı amaçlayan bilinçlendirme kampanyaları da etkili olabilir. Bilim insanları, zoonotik hastalıkların bulaşması gibi gıda güvenliği risklerinin tüketicileri caydırabileceği görüşünde.
Araştırmada ayrıca, avcılara alternatif ve güvenilir bir gelir kaynağı sunmanın da arzı azaltabileceği vurgulanıyor.