Kılıçlar yüzyıllar boyunca, hem Asya’da hem de Avrupa’da büyük bir kültürel öneme sahip oldu. Crossing Cultures'ın bu bölümünde, İspanya'nın Toledo ve Çin'in Longquan kentlerine giderek bu kadim üretim geleneğini sürdüren kılıç ustalarıyla tanışıyoruz.
REKLAMKılıçlar yüzyıllar boyunca, hem Asya’da hem de Avrupa’da büyük bir kültürel öneme sahip oldu. Crossing Cultures'ın bu bölümünde, İspanya'nın Toledo ve Çin'in Longquan kentlerine giderek bu kadim üretim geleneğini sürdüren kılıç ustalarıyla tanışıyoruz.
İlk olarak 2 bin 600 yıl önce dövülen Longquan Kılıcı, Çin tarihinde demirden yapılan türünün ilk örneği. Hemen hemen aynı dönemlerde İspanya'nın Toledo kenti, önce Kartacalı general Hannibal ve ardından Romalıların çeliğinin kalitesinin farkına varmasıyla birlikte, bir kılıç üretim merkezi haline geldi.
Longquan'in kılıç ustaları
Longquan Kılıcı Çin'in en ikonik silahlarından biri ve ulusal somut olmayan kültürel miras listesinde yer alıyor.
Longquan kentinde bulunan demir kumu, burada yapılan bıçaklara ekstra bir dayanıklılık ve güç veriyor. Kentin bıçak ustaları yerel nehirlerden çıkan eşsiz mineralleri kullanarak, bugün hâlâ eski demir dövme geleneğini sürdürüyor.
Demir dövmek karmaşık bir süreç. En zorlu aşamalarından biri çekiçleme işlemi. Çelik safsızlıklardan arındırılmak için tekrar tekrar ısıtılarak çekiçleniyor. Daha sonra ise örs üzerinde şekil veriliyor.
Çekiçle dövüldükten sonra bıçağın kenarlarını şekillendirmek ve bilemek için özel bir bıçak kullanılıyor. Dengeyi sağlamaksa hayli zor bir iş. Kılıç ustası hem kalınlığı hem de açıyı düzeltmek için tüm becerisini ortaya döküyor. Bıçak daha sonra yeniden ısıtılıyor ve parlatılmadan önce su veriliyor. Ve sonra süsleniyor.
Eski zamanlarda Çin’de yalnızca en iyi zanaatkârların kılıç ustasına izin veriliyordu.
Hu Xiaojun, Longquan’ın en meşhur kılıç ustalarından biri. Geleneğe olan tutkusuyla eski tekniklerin çoğuna yeniden hayat veriyor. Ünlü “Cennet Kılıçları” eseri, meteorik demirden dövülmüş.
Büyük bir meteorik demir parçasını göstererek açıklıyor: "Buna Widmanstatten modeli deniyor. Yüz milyonlarca yıllık soğumanın ardından kristalleşmiş demir ve nikeldir bu. Oldukça karmaşık."
Toledo'yu Toledo yapan metal
Toledo çeliğinin Roma döneminden beri bilinen kalitesi, burayı bir kılıç üretim merkezi haline getirdi. Kentteki bıçak ustaları, İspanya'nın bu bölgesinden çıkan kılıçların tüm dünyaya korku salmasını ve saygı görmesini sağlayacak bir sır olan dövme sürecini iyileştirmek için yüzyıllar harcadı.
Julio Ramirez, kentin hâlâ elle kılıç yapan tek demir ustası. İki bin yıldan daha eskiye uzanan bir geleneğin son halkalarından biri.
Ramirez, "Toledo çeliği, dışta, kesici kenarlarda iki çelik katmanın ve içte bir demir tabakanın kaynaklanmasından oluşan bir teknik. Bu şekilde çok güçlü ve esnek bir bıçak elde ederiz. Toledo çeliğinin farkı darbelere karşı çok dayanıklı olması, Toledo çeliği olmayan bir çelikse bu darbeler sonucu kırılacaktır. Farkı bu." şeklinde konuşuyor.
Kılıç ustası, hem esneklik hem de dayanıklılık kazandırmak için bıçağı önce yaklaşık 800 santigrat dereceye kadar ısıtıyor. Daha sonra da suyun içinde soğutuyor. Bu, çeliğe gücünü veriyor. Esneklik kazandırmak için tekrardan ama bu kez çok daha düşük sıcaklıkta demirci ocağına geri koyuyor.
"Aşağı yukarı 250 dereceye kadar tekrardan ısıtmamız gerekiyor. Bu sayede çeliğin iç gerilimlerini giderebilir ve bu şekilde daha esnek bir bıçak elde ederiz." diyor.
Julio ve Espadas Mariano Zamorano'daki ekibin geri kalanı, dövüldükten sonra bıçakları şekillendiriyor, parlatıyor ve monte ediyor. Şirketin esas müşterileri turistler.
Kılıçlar tarih boyunca, hem Asya’da hem de Avrupa’da büyük bir kültürel öneme sahip oldu. Bu iki kıtada benzerlikler taşımalarına rağmen, ne üretim ne de kullanım şekli tam olarak aynı değildi.
Toledo merkezli aile şirketi Espadas Mariano Zamorano'nun Müdürü Santiago Encinas, "Aynı gibi duruyorlar ama aslında farklı silahlar. Avrupa kılıcı kesmek için değil, sivri ucu ile kullanılmak ve vurmak üzere tasarlanmıştır, bu yüzden kenarı yok." şeklinde konuşuyor.
Bir silahtan fazlası
Çin’de “İyi bir dans için iyi bir aksesuara sahip olmak gerekir.” gibi eski bir deyiş vardır. Çinli dansçılar bu nedenle genellikle ellerinde bir nesneyle görülür. Bu, iletmek istedikleri mesajı pekiştirir.
REKLAMÇin Ulusal Opera ve Dans Drama Tiyatrosu Baş Dansçısı Hu Yang, "Çin’de kılıç hem bir silah hem de bundan daha fazlasıdır. Bir kılıç tek başına var olamaz. Bu bizim kültürümüze işlenmiş." diyor.
Farklı duyguların tasvirini güçlendiren ve ayrıca, karakterin farklı kişilik ve statüsünü yansıtan kılıçlar bu nedenle oldukça popüler.
Hu Yang, "Konfüçyüs kılıcı, bir güç sembolü olarak, bir silahtan bir protokol diline dönüştürdü. Çinli şair Li Bai’ye gelince, o da kılıcı şiirlerini yazmak için bir fırça olarak kullandı. Sanatsal bir yaratım, entelektüel yönünü göstermek için kültürel içerikle harmanlanmalıdır." ifadelerini kullanıyor.
Geçmişi yeniden yaşamak
Çin'de kılıçlar hâlâ sembolik bir öneme sahipken İspanya'da pratikte kullanılmaya devam ediliyor.
İspanya'nın dört bir yanından gelen canlandırma sanatçıları, Almodovar Del Rio'nun muhteşem kalesinin ihtişamı içinde, tarihe düzenli olarak yeniden hayat veriyor.
REKLAM
Orta Çağ savaş grubu Bohurt Zona Sur, geçmişi yeniden canlandırmak için dövüşten zırh ve silahlara kadar, ayrıntılara büyük özen gösteriyor.
Grubun savaşçılarından biri olan Samantha Chapman, "Zırhlarımız Orta Çağ'a, genellikle 14 ila 16. yüzyıllara dayanıyor. Ve tamamen sahici. Ne tür bir arkaplana ya da eğitime sahip olduğunuz önemli değil, kuşkusuz yardımcı olacak ve ilerledikçe hep beceri kazanacaksınız." diyor.
Bu şekilde dövüşmek yeni bir fenomen değil. Eski zamanlarda bile soylular ve şövalyeler eğlence için antrenman yapardı.
Orta Çağ dövüşçüsü Rafael Maldonado, "Bu inanılmaz bir spor, sınırlarınızı zorluyor bu da onu muhteşem kılıyor. Otuz kiloluk bir zırhla tarihi bir şey yapıyormuş gibi hissediyorsunuz, her şey destansı ve inanılmaz." şeklinde konuşuyor.