Giovanni ve Michele iki kardeş. Bu iki kardeş Adriyatik Denizi’nin İtalya kıyılarındaki Molfetta açıklarında yıllardır balık avlıyor. Ekmek parası sıkıntısının yanında can güvenlikleri için de endişe ederek bu mesleği sürdürüyorlar. Avrupa’nın savaş dolu tarihinin ürünü kimyasal silahların bu sahillerdeki saklı varlığı, balıkçıların yaşamlarını olumsuz etkiliyor.
Hükümete bağlı çevre ajansı, bölgedeki balıkçılar üzerinde bir dizi testler yapıyor. Kardeşler bu analizlerin sonuçlarını bekliyor. Yine de Michele hastalığının sebebinin hardal gazı olduğuna emin.
İtalya’nın Bari kıyılarındaki sorun 1943 yılına dayanıyor. II. Dünya Savaşı sırasında Alman savaş uçakları, 1943 yılının Kasım ayında müttefiklerin gemilerini bu limanda bombalar.
Bu gemilerden biri, US John Harvey aslında çok gizli bir kargo ile, hardal gazı olarak bilinen kimyasal silah ile yüklüdür. Bu kargonun gizli olmasının nedeni ise Amerika’nın, Almanya ve İtalya gibi 20’li yıllarda imzalanan Cenevre Sözleşmeleri’nde kimyasal silahların kullanımını yasak ilan etmesi. Bu sözleşmelere rağmen hardal gazı, askerleri olduğu gibi sivilleri de zehirlemeye devam etti. Hatta savaş sonrası limanı temizlemeye çalışan sivil görevlilerin de ölümüne yol açtı.
Bugün deniz bilimciler Bari kıyılarında 90 bin kimyasal silahın bulunduğunu belirtiyor. Bunlar sadece konvansiyonel olanlar. Bunların arasında hardal gazı silahının ise küçük bir yüzdeyi oluşturduğu ifade ediliyor.
Zehirli maddelerle teması engellemek için balıkçılar sürekli bilgilendiriliyor. Böyle bir mühimmatla temasta ne yapılmalı, denizin hangi bölgelerine yanaşmamalı… Bütün bu konular balıkçılara teker teker anlatılıyor.
İtalya bu zehirli mirastan nasibini alan tek ülke değil. Baltık Denizi’nden Kuzey Denizi’ne kadar, Avrupa’nın kuzey kıyılarında da patlamamış milyonlarca cephane bulunuyor. Belçika sahillerinin 500 metre ilerisinde 35 tonluk kimyasal silah, Birinci Dünya Savaşı’nın hediyesi. Balıkçılık ve yüzme bu kıyılarda yasak. Deniz bilimcileri bu mühimmatın, denizin altında kendi kendini yok ettiğini ve bu süreçte dikkatlice izlendiğini söylüyor. Flandre Deniz Enstitüsü Başkanı Jan Mess, Belçika’nın bu sorunla mücadele etmesinin zor olduğunu düşünüyor.
Belçikalı bir şirket adına çalışan Jan Savelkoels, denizin altında bulunan cephanelerin temizlenmesi konusunda uzman. Aynı zamanda su altında bulunan cephanelerin yol açtığı sorunların ele alındığı uluslararası kuruluş olan IDUM’un üyesi. Bize kimyasalı koruyan cihazın ne kadar zamanda eriyerek, aşındığını gösteriyor. Bazı kimyasal mühimmatın yavaş yavaş erimeye başladığını açıklayan Jan, kimyasal maddelerde sızma yaşandığını belirtiyor.
Matteo D’Ingeo, Molfetta’da vatandaşlar arasında ilk yerel çevre derneğini hayata geçirdi. Bize kimyasal silahların beton bir kasa içinde gömüldüğü bölgeyi gösteriyor. Plajdan sadece 50 metre uzaklıkta. Yetkililere çağrısı bu silahların bir an önce buradan uzaklaştırılması. Endişeye yol açan bir diğer husus ise Suriye’nin kimyasal silahları. Bir Amerikan gemisiyle açık denizlere götürülmeden önce, İtalya’da bir limana getirilecek silahlar için net bir açıklama hala yok. Cevap bekleyen birçok soru bulunuyor.