Euronews'in yeni programı İnsiders bu hafta İsviçre'de bulunan dünyanın en eski nükleer santrali Beznau 1'i konu alıyor.
İnsiders İsviçre’de bulunan ve tam 47 yıldır faal durumda olan dünyanın en eski nükleer santrali Beznau 1’i konu alıyor.
Bu santralin reaktör basınç kazanında birçok hata tespit edildi. Bu sebeple civarda yaşayanlar ve İsviçreli uzmanlar santralin güvenli olmadığını ve biran önce kapatılması gerektiğini belirtiyor.
Bir nükleer santral düşünün… Burayı işgal etmek ister miydiniz? Leo bunu daha önce denedi.
11 Eylül olayından sonra nükleer santrallere yapılacak saldırıların ne kadar tehlikeli olabileceğini göstermek için gizli bir operasyon düzenledi. Greenpeace üyesi Leo, İsviçre Beznau’daki dünyanın en eski nükleer santraline komando gibi gizlice girmeye çalıştı.
Bu olaydan sonra şirket güvenlik önlemlerini artırarak en üst seviyeye getirdi.
Leo, eski dostu Heini’yi ziyaret ediyor. Ancak onun bir korkusu daha var: Sel tehlikesi… Bu santral bir nehir havzasına kurulmuş. İsviçre Nükleer Güvenlik Denetim Kurulu da buna onay vermiş. Ancak Leo ve Heini yetkililere güvenmiyor.
Heini Glauser, İsviçreli Vatandaş: ‘‘Bu rapor sahte iddialarla dolu… Tamamıyla yanlış.’‘
Leo Scherer, İsviçreli Vatandaş: ‘‘Yani Beznau’daki nükleer santral her an bir sel tehlikesiyle karşı karşıya kalabilir.’‘
Heini Glauser, İsviçreli Vatandaş: ‘‘Evet. Ayrıca burada sadece bir iki metrelik su baskınından bahsetmiyoruz. Bu oran çok daha yüksek olabilir. Yani Fukushima’da olanlar burada da yaşanabilir.’‘
Leo Scherer, İsviçreli Vatandaş: ‘‘Burada hile var. Rakamları çarpıtarak insanları kandırıyorlar.’‘
Heini Glauser, İsviçreli Vatandaş: ‘‘Aare Nehri’ne göz atıyoruz. Sel olduğu zaman nehir debisi oldukça yükseliyor. Yetkililer sel olursa su seviyesinin 37 santim yükseleceğini söylüyor. Bu çok saçma. Çünkü yağmur çok yağdığı zaman bile dalgaların boyu bir metreyi buluyor. Ayrıca sel hızının saniyede altı metre olabileceğini söylüyorlar. Oysa 10 metreye kadar çıkabilir.’‘
İsviçre Nükleer Güvenlik Denetim Kurulu nükleer santrali işleten kamu şirketi Axpo’yu sel felaketine karşı güvenli bir sistem kurmak için görüşmeye çağırıyor. Axpo, nükleer santralin durumunu iyileştirmek için son üç senede 700 milyon İsviçre Frangı harcadı.
Brugg şehri Beznau’daki nükleer santrale 10 kilometre uzaklıkta. Heini ve Leo eskiden meydana gelen sel felaketlerinin izlerini gösteriyor. Heini İsviçre Çevre Bakanlığı için çok geniş kapsamlı bir araştırma yapmış. Kendisi mimar olduğu için hacim konusunu nasıl hesaplayacağını biliyor. Heini’nin mesajı şu: Geçmişi hatırlayın…
Heini Glauser, İsviçreli Vatandaş: ‘‘2007 yılında yaşanan seli burada görebilirsiniz.1852’ye oranla su oranı 2.5 metre daha fazla… 1480 ve 1570’te su seviyesi şu noktalara çıkmış. Şehrin bu kısmı sular altında kalmış. Suyun seviyesi gerçekten de inanılmaz yükselmiş.’‘
Leo Scherer, İsviçreli Vatandaş: ‘‘Beznau Nükleer Santrali için bu ne anlama geliyor?’‘
Heini Glauser, İsviçreli Vatandaş: ‘‘Tam bir felaket…’‘
Leo ve Heini nükleer santrali geziyor. Güvenlik tedirgin oluyor ve çekim yapmamızı istemiyor. Leo bu civarda tanınan biri… daha fazla ilerlememize izin vermiyorlar. Biz de Leo ve Heini ile bir şeyler atıştırmaya gidiyoruz.
euronews: ‘‘Merhaba. Tanıştığıma memnun oldum. Anlatır mısın, asıl sorun nedir?’‘
Leo Scherer, İsviçreli Vatandaş: ‘‘Bu nükleer santral bir deprem ya da sel felaketine dayanamaz. Daha da önemlisi, son araştırmalarda reaktör basınç kazanında zayıf noktalar tespit edildi. Bu çok eski ve bir an önce kapatılması gerekiyor.’‘
Geçen sene reaktör merkezinde binlerce kez hatalı unsur bulundu. Başka inceleme yapılmaması için o günden beri santral çalıştırılmıyor.
euronews: ‘‘Hepinize afiyet olsun. Verdiğiniz bilgiler için ve bize zaman ayırdığınız için teşekkürler. Çok lezzetli görünüyor.’‘
‘‘Bu arada bu peynirin üzerinde gördüğünüz delikler, reaktör basınç kazanında bulunan deliklerle aynı büyüklükte… Tam 7 milimetre… İnanılmaz değil mi? Gerçekten de çok büyükler.’‘
Leo Scherer, İsviçreli Vatandaş: ‘‘Evet, buradaki nükleer santraldeki asıl sorun bu… Tam 47 yıldır çalışıyor. Dünyadaki hiçbir nükleer santral bu kadar uzun süre aktif kalmadı. Bu bir deney ve biz de kobayız. Nükleer santrali patlayana kadar kullanmak istiyorlar.’‘
Şirket bu kontrol sürecinin nükleer fizik ve matematikçilerden oluşan uzman bir kadro tarafından yakından takip edildiğini ve gerekli hesaplamaların yapıldığını söylüyor.
Nükleer santral yemyeşil İsviçreli şirin köylerle çevrili… Bunlardan biri de Kirchdorf… Ağaçların üzerinde geçen seneki yaz festivalinin renkli izleri hala duruyor. Buradaki yöre halkının nabzını yokluyoruz. Acaba nükleer santral yeniden çalışmaya başlayacak mı?
euronews: ‘‘Bu çok tuhaf. Önce, nükleer santralin geçen Ekim ayında yeniden faaliyete geçtiğini söylediler. Ama şu anda kapalı… Şimdiyse Temmuz ayı diyorlar. Çok garip.’‘
Axpo şirketinin hükumet yanlısı basın danışmanları aslında bu durumu en başından beri ifşa etmişti: ‘‘Kamera karşısında konuşmayacağız.’‘
Haftalarca uğraştık. Tekrar hayır demelerine rağmen sonunda isteksiz de olsalar röportaj yapmayı kabul ettiler.
Antonio Sommavilla, Axpo Şirketi, Basın Sözcüsü: ‘‘Kesinlikle delik ya da çatlak yok. Sadece bazı kusurlu bölgeler var. Bunlar reaktör basınç kazanı içerisinde… İlk bulgulara göre genel itibariyle konuşursak, santralin yeniden aktif hale gelmesi için güvenlik açısından hiçbir sorun yok.’‘
Ancak vatandaşlar aynı görüşte değil. Birçok aktivist bu durumu İsviçre Nükleer Güvenlik Denetim Kurulu önünde protesto etti.
Söylendiğine göre kontrol uzmanları nükleer santral lobisine yakın kişilerden oluşuyor. Kanunlara göre kurulun bağımsız yetkililerden oluşması gerekiyor.
euronews: ‘‘Dünyanın en eski nükleer santrali Beznau 1 burada İsviçre’de bulunuyor. Avrupalılar bu durumdan endişe etmekte haklı değil mi?’‘
Sebastian Hueber, İsviçre Nükleer Güvenlik Denetim Kurulu Üyesi: ‘‘Öncelikle uzmanların reaktör içerisinde buldukları kusurlu noktaları tam anlamıyla açıklaması gerekiyor. Bunun yanında bu kusurlu noktalar reaktör basınç kazanına kesin olarak ne yönde etki ediyor. Yetkililer bu konuları tam olarak açıklamadığı sürece, santralin yeniden faaliyete geçmesine yeşil ışık yakmayacağız.’‘
5 yaşındaki Colin ve 8 yaşındaki ablası Lynn, dedeleri Heini’nin İsviçre’nin nükleer enerjiden arınması için verdiği savaşı destekliyor.
Protestocular referandum hazırlıklarını hızlandırmış. Sonbahar’da vatandaşlar nükleer enerjiye evet ya da hayır diyecek.
Nicola Bossard, Nükleer Karşıtı, Protestocu: ‘‘Yaklaşık 45 yıl sonra nükleer enerjinin devam edip etmeyeceğine İsviçreliler karar verecek. Eğer referandumu kazanırsak Beznau’daki bu nükleer santral gelecek sene kapılarını kapatmak zorunda kalacak.’‘
İsviçre, yeni nükleer santral yapımını çoktan durdurdu. Vatandaşlar, eski santrallerin kapanması için yaptıkları çalışmaları da hızlandırmış durumda…
WEB BONUS
Hueber: “İnsanların Beznau Nükleer Santrali hakkında endişe etmesine gerek yok’‘
Euronews, İsviçre Nükleer Güvenlik Denetim Kurulu Üyesi Sebastian Hueber ile yaptığı özel röportajda, dünyanın en eski nükleer santrali olan Beznau 1 hakkındaki güvenlik zaafiyeti konusunda bilinmeyenleri konuştu. Tüm röportaj Almanca dilinde…
Sommavilla: “Avrupa Beznau Nükleer Santrali’nden endişe etmemeli’‘
Dünyanın en eski nükleer santrali İsviçre’deki Beznau 1’i işleten şirket Axpo’nun sözcüsü Antonio Sommavilla, nükleer santralin kazanında bulunan çatlaklarla ilgili soruşturmanın devam ettiğini ancak santralin şu anda güvenli olduğunu söylüyor. Röportaj Almanca dilinde…
Prasser: ‘‘Beznau reaktör basınç kazanında üretim hatası var’‘
Horst-Michael Prasser İsviçre’de bulunan en önemli nükleer fizik uzmanlarından… Kendisine ‘nükleer enerjinin papası’ lakabı takılmış. Kendisi nükleer santraldeki sorunla ilgili özel bir araştırma yapılması gerektiğini söylüyor. Röportaj İngilizce dilinde…
Kasser: ‘‘Beznau, Avrupa’nın göbeğinde bir nükleer felakete sebebiyet verebilir’‘
Florian Kasser, nükleer karşıtı çalışmalarını İsviçre’deki Greenpeace örgütüyle birlikte yürütüyor. Kendisi Beznau’nun biran önce kapatılmasını istiyor. Dünyanın en eski nükleer santralinde yaklaşık 1000 farklı kusur tespit edildiği belirtiyor. Eğer reaktör basınç kazanında bir sorun yaşanırsa, Avrupa’nın göbeğinde bir nükleer felakete sebebiyet vereceğini belirtiyor.
Rechsteiner: “İsviçre Nükleer Güvenlik Denetim Kurulu bir katliama sebebiyet verebilir.’‘
Eski İsviçreli milletvekili Rudolf Rechsteiner, ülkedeki enerji konusundaki değişimin en büyük destekçilerinden… İsviçre Nükleer Güvenlik Denetim Kurulu’nun bu konuda yetersiz kaldığını ve böyle giderse bu kurumun Avrupa’nın ortasında bir katliama sebep olabileceğini belirtiyor. Kendisinin kısa açıklaması Almanca dilinde…