AB bakanları, kirlenen Baltık Denizi'nde düşük avlanma kotalarını sürdürme konusunda anlaştılar, ancak balıkçılar için azalan fırsatları istismar edebilecek Rus gemilerinin varlığı konusunda endişeler artıyor.
REKLAM
Avrupa Birliği (AB) bakanları tarafından Salı günü gece boyunca süren müzakerelerin ardından varılan bir anlaşmayla, Rus trol teknelerine karşı Baltık Denizi'ndeki ticari açıdan önemli balık stokları için 2025 yılı toplam izin verilebilir av miktarları (TAC) belirlendi.
Bu, Ocak ayında AB'nin en üst mahkemesi tarafından alınan ve hem ringa, morina, çaça ve somon gibi balık stoklarının uzun vadeli sürdürülebilirliğini hem de balıkçılık sektörünün devamlılığını sağlama ihtiyacını vurgulayan bir kararın ardından kabul edilen ilk kota oldu.
Macaristan Tarım Bakanı István Nagy, salı günü erken saatlerde yeniden başlayan görüşmelerde çıkmaza giren uzlaşma metnini sunarken, anlaşmanın "balık stoklarının toparlanmasına yardımcı olmak, deniz ekosistemlerini korumak ve sektörün gelecekteki yaşayabilirliğini sağlamak arasında bir denge kurmayı" amaçladığını söyledi.
Bakanlar, Avrupa'nın en kirli suyunda kırılgan balık stoklarını korumak için kotalar konusunda temkinli bir yaklaşım benimserken, Rusya'nın bölgedeki varlığına ilişkin endişeler de dile getirildi.
Baltık üzerinde beliren Rus gemileri
Bazı bakanlar, Avrupalı balıkçıların kısıtlanmasının, aynı katı çevre kurallarına tabi olmayan Rus gemileri için bir açılım yaratabileceği endişesini dile getirdi.
Euronews'e konuşan bir AB yetkilisi, bazı üye ülkelerin müzakereler sırasında Rusya'nın artan balıkçılık faaliyetlerinin AB kotalarının azaltılmasının çevresel faydalarını dengeleyebileceğini söylediklerini belirtti.
Yetkili, hazırlık görüşmeleri sırasında bazı delegasyonların Rus Baltık balık ürünlerinin AB pazarına satılmasıyla oluşabilecek çifte darbeye de dikkat çektiğini söyledi.
AB yetkilisine göre bir Avrupa Komisyonu yetkilisi toplantıda, Rusya'nın yılın başlarında aşırı avlanması konusunun ele alınması konusunda üye ülkeler arasında hâlâ bir fikir birliği olmadığını hatırlattı.
Komisyon yetkilisi ülke temsilcilerine, siyasi irade olması halinde AB yürütme organının yaptırımlardan (oy birliği gerektiren) Rus balıkçılık ürünlerine daha yüksek gümrük tarifelerine (nitelikli çoğunlukla onaylanabilir) kadar çeşitli seçeneklerle bu konuda harekete geçmeye hazır olduğunu söyledi.
2025 için yeni kotalar
Yeni kotalar aynı zamanda Baltık'ın karşı karşıya olduğu çevresel zorlukları ele alacak şekilde düzenlendi.
Örneğin morina balığı, türün toparlanmasına yardımcı olmak amacıyla sadece kasıtsız olarak yakalanması halinde tutulabilecektir. Batı morina balığı için 2016 ve doğu morina balığı için 2018'den beri yumurtlama döneminde av yasağı uygulanıyor.
Çaça balığı kotaları ana Baltık havzasında yüzde 31, somon balığı kotaları ise yüzde 36 oranında azaltılırken, Finlandiya Körfezi'ndeki seviyeler değişmedi.
Dünya Doğayı Koruma Vakfı (WWF) balıkçılık uzmanı Justyna Zajchowska'ya göre çaça balığı için belirlenen avlanma limiti, tükenen morina stokları gibi nesli tükenmekte olan birçok yırtıcı tür için av olarak kilit bir rol oynadığından, ekosistemin dengesinin yeniden sağlanabilmesi için hala çok yüksek.
Pisi balığı avcılığı sırasında nesli tükenmekte olan morina balığının kasıtsız olarak yakalanması endişe kaynağı olmaya devam ettiğinden, stok genel olarak sağlıklı bir durumda olmasına rağmen pisi balığı av limitleri 2024 yılındaki ile aynı kalacaktır.
Buna karşılık, ringa balığı için balıkçılık fırsatları, olumlu bilimsel tavsiyelere dayanarak Orta Baltık'ta yüzde 108, Riga Körfezi'nde yüzde 10 ve Bothnia Körfezi'nde yüzde 21 olmak üzere önemli ölçüde artacaktır.
Ancak bu karar çevreci grupların eleştirilerine neden oldu. FishSec Kıdemli Politika Danışmanı Cathrine Pedersen Schirmer, AB'nin ringa balığı popülasyonlarını eski haline getirmek için daha ihtiyatlı balıkçılık limitlerine ve ek tedbirlere ihtiyacı olduğu uyarısında bulundu.
Baltık Denizi neden bu kadar kötü durumda?
Baltık Denizi, Nitrat Direktifi ve atık su arıtma kuralları da dahil olmak üzere AB çevre düzenlemelerinin yetersiz uygulanması nedeniyle Komisyon tarafından "ekosistem başarısızlığı" ile karşı karşıya olarak tanımlandı.
AB yürütme organına göre tarımsal uygulamalar denizdeki nitrat seviyelerinin aşırı yükselmesine neden olarak yaygın ötrofikasyona veya oksijen azalmasına yol açıyor ve bu da deniz yaşamını ciddi şekilde etkiliyor.
Morina gibi balık türleri düşük oksijen seviyelerine karşı özellikle savunmasız ve bu koşullarda gelişmeleri zorlaşır. Komisyon, altta yatan neden olan nitrat kirliliği ele alınmadığı sürece Baltık'ta balıkçılığın tamamen durdurulmasının bile zararı tersine çevirmeyeceği konusunda uyardı.
Seas At Risk'in balıkçılık politikası sorumlusu Remi Cossetti'ye göre belirlenen balıkçılık kotası Baltık Denizi ekosisteminin temel ihtiyaçlarını göz ardı ediyor. Cossetti, "Bu sorumsuz karar, ekosistemdeki gerilemeyi daha da arttıracak ve balıkçıların ve kıyı toplumlarının geçim kaynaklarını tehdit edecektir," dedi.