Avrupa Parlamentosu Başkanı Roberta Metsola, Macar makamlarından AVS milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılması yönünde bir talep aldığını doğruladı.
REKLAM
Macaristan, Salı günü Avrupa Parlamentosu (AP) üyesi Ilaria Salis'in dokunulmazlığının kaldırılmasını talep etti. Bu istek, Fidesz partisine mensup Macar milletvekilleri tarafından Strazburg'daki genel kurul oturumu sırasında açıklandı ve hem Salis hem de AP Başkanı Roberta Metsola tarafından doğrulandı.
Metsola, "Macaristan'dan gelen talep Hukuk İşleri Komitesi'ne iletildi," diyerek konuyu oylama öncesinde duyurdu.
Salis, haziran ayında Yeşiller ve Sol İttifakı (AVS) ile Avrupa Parlamentosu'na seçilmişti. Daha önce Macaristan'da 15 ay boyunca insanlık dışı koşullarda hapsedilmişti ve parlamenter dokunulmazlık ile serbest bırakılmıştı.
Şubat 2023'te Budapeşte'de düzenlenen bir gösteride Neo-Nazi protestoculara fiziksel saldırıda bulunmakla itham edilen Salis, bu suçlamayı reddediyor. Salis, söz konusu suçlamalar nedeniyle 24 yıla kadar hapis cezası alabilir ve birçok kişi bu sürecin siyasi amaçlı olduğunu düşünüyor.
Salis, dokunulmazlığının kaldırılması talebinin 9 Ekim'de AP'de Başbakan Viktor Orban'a yönelik eleştirilerinin bir sonucu olduğunu savunuyor. Sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, "Tiranlar eleştiriyi hazmetmekte zorlanıyor," diyerek Parlamento'dan destek talep etti.
"Daha önce de defalarca söylediğim gibi, parlamentonun, otokratik bir sürükleniş içindeki 'liberal olmayan bir demokrasinin' kibrine teslim olmadan hukukun üstünlüğünü ve insan haklarını savunmayı seçeceğini umuyorum. Macaristan'da adil bir yargılamanın gerçekleşmesi için gerekli asgari koşullar mevcut değil; ne benim için, ne aynı hücreyi paylaştığım, hâlâ Budapeşte'de tutuklu olan Alman anti-faşist aktivist Maja için, ne de herhangi bir siyasi muhalif için, özellikle de anti-faşistler için," diyen Salis, dayanışmanın gücünü daha önce gösterdiklerini vurguladı.
"Şimdi anti-faşizm, demokrasi ve gerçek adalet adına yeniden harekete geçme zamanı," diyerek açıklamasını sonlandırdı.
Salis'in dokunulmazlığının kaldırılması talebine tepkiler
Macar hükümet sözcüsü Zoltan Kovacs, Ilaria Salis'in sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamaya sert tepki gösterdi.
Kovacs, X platformunda yaptığı paylaşımda, "Sanki bir tür mağdurmuşsunuz gibi davranmanız sadece endişe verici değil, aynı zamanda kesinlikle iğrenç. Bir kez daha açıklığa kavuşturmama izin verin: 'siyasi görüşleriniz' nedeniyle tutuklanmadınız, masum Macar vatandaşlarına karşı silahlı saldırıda bulunduğunuz için tutuklandınız ve yargılandınız! Tüm bu maskaralık şaka gibi, siz demokrat ya da şehit de değilsiniz. Sıradan bir haydutsunuz," ifadelerini kullandı.
Fidesz üyesi Andras Laszlo da Salis'i eleştirerek, "[...] Avrupa Parlamentosu ve İtalya için bir utanç kaynağısınız. Sorumluluk almadığınız ve dokunulmazlığınızın arkasına saklandığınız için bir korkaksınız," dedi.
İtalyan solundan ise Salis'e güçlü destek geldi. AVS üyeleri Nicola Fratoianni ve Angelo Bonelli, Salis ile tam dayanışma içinde olduklarını belirterek, "Avrupa Parlamentosu'nun, Macaristan'da adil ve hakkaniyetli bir yargılama için gerekli koşulların mevcut olmadığını bilerek bu talebi reddedeceğini umuyoruz," dediler.
Demokrat Parti sekreteri Elly Schlein, Salis'e yönelik suçlamaları "aşırı" olarak nitelendirdi ve "Bu bir inatçılıktır. Avrupa Parlamentosu bununla ilgilenecek ve Demokrat Parti buna karşı oy kullanacak," açıklamasında bulundu.
Dokunulmazlıktan feragat etme süreci
Macaristan'ın talebinin hemen sonuçlanması beklenmiyor çünkü süreç oldukça uzun ve birkaç ay sürebilir.
Öncelikle talep, Parlamento Başkanı tarafından değerlendirilecek. Daha sonra, yetkili bir komite olan Hukuk İşleri Komitesi devreye girecek. Bu komite, onaylama veya reddetme tavsiyesini hazırlayıp meclise iletecek. Nihai karar, meclisin uygun olan ilk genel kurul oturumunda basit çoğunlukla alınacak.
Hukuk İşleri Komitesi, milletvekilinin suçlu olup olmadığını ya da yasal işlemlerin uygunluğunu değerlendirmiyor. Onun yerine, AP'nin bağımsızlığını koruma ihtiyacının yargı süreci için bir engel teşkil edip etmeyeceğine karar veriyor. Ayrıca, ulusal hukuk ve yargı sistemlerinin değerlerini de değerlendirmiyor. Ulusal yargıdaki iddia edilen eksiklikler, bir milletvekilinin dokunulmazlığının kaldırılmaması için geçerli bir neden olarak kabul edilmiyor.
Salis ve Orban arasında 9 Ekim'de AP'de yaşanan tartışma
Salis'in atıfta bulunduğu konuşma, 9 Ekim'de Macaristan'ın AB Konseyi Dönem Başkanlığı'nın AP Genel Kurulu'na sunumu sırasında yaptığı bir konuşmaydı.
Orban'ın hemen önünde söz alan Salis, "Macaristan'ı en karanlık yerlerinden tanıyorum: hapishaneden," demişti.
Ardından, "AB Konseyi dönem başkanlığının bu Macar hükümeti tarafından yürütülmesi son derece uygunsuzdur. Birleşik Avrupa, Nazi faşizminin yenilgisinin külleri üzerinde, bir uluslararası işbirliği projesi olarak doğdu. Milliyetçilik adına AB'yi parçalamak isteyen birinin dönem başkanlığını yürütmesi ise bir paradokstur," şeklinde devam etmişti.
İtalyan AP üyesi, Macaristan'da yaşanan hukuk devleti ihlallerini de dile getirmişti.
Tartışmanın sonunda Orban, kendisini eleştiren milletvekillerini "propaganda yapmakla" suçlamıştı: "Avrupa Parlamentosu'nda, genel kurulda, Budapeşte sokaklarında barışçıl insanları demir çubuklarla döven Salis'ten hukukun üstünlüğü hakkında bir konuşma dinlemek zorunda kalmamızı saçma buluyorum. Ve o, buraya hukukun üstünlüğü hakkında konuşmaya geliyor, saçma değil mi?"
Orban'ın bu sözleri, alkışlar ve ıslıklarla karşılanmıştı.