İtalya'nın SpaceX'in uydu sistemine katılmaya karar vermesi Avrupa'nın güvenliği için ne anlama gelir?
REKLAM
İtalya hükümetinin Elon Musk'ın SpaceX'i ile Starlink uydu ağı üzerinden hükümet iletişimleri için şifreleme sistemleri konusunda ileri düzeyde görüşmeler yaptığı bildirildi. Ancak böyle bir anlaşma, ülkenin 2029'da fırlatılacak olan Avrupa Birliği'nin (AB) yeni rakip IRIS²'ye olan ağır taahhüdüyle çelişebilir mi?
SpaceX ile önerilen 1,5 milyar euro değerindeki beş yıllık sözleşme, Avrupa'da türünün en büyüğü olacak ve İtalya Başbakanı Giorgia Meloni ile Musk arasında Donald Trump'ın Florida'daki konutu Mar-a-Lago'da yapılan son toplantı sırasında ilerleme kaydedildiği belirtiliyor.
Öte yandan, görüşmeden bir gün sonra İtalya hükümeti SpaceX ile herhangi bir sözleşme imzalandığını reddetti.
Ancak devam eden görüşmelerin kabul edilmesi, özellikle İtalya'nın 2029'da fırlatılması planlanan rakip uydu ağı IRIS²'nin AB tarafından geliştirilmesindeki payı göz önüne alındığında, sektördeki uzmanlar ve politikacılar arasında endişelere yol açtı.
Avrupa Komisyonu Euronews'e yaptığı açıklamada, İtalya'nın Starlink'e nihai katılımının ulusal bir yetki meselesi olduğunu ve AB üye ülkelerinin IRIS²'ye katılabileceğini ve ulusal düzeyde ek sözleşmeler imzalayabileceğini belirtti.
Bir Komisyon sözcüsü, "İtalya'nın IRIS² projesinin bir parçası olacağı kesin," yorumunda bulundu.
Şu ana kadar bildiklerimiz
Kesinleşmiş herhangi bir anlaşmayı reddetmekle birlikte İtalya, SpaceX ile görüşmelerini de reddetmedi.
Meloni'nin ofisinden yapılan açıklamada, "SpaceX ile yapılan görüşmeler, devlet dairelerinin şirketlerle yaptığı normal görüşmelerin bir parçasıdır," denildi.
Musk, X (eski adıyla Twitter) üzerinden SpaceX'in "İtalya'ya en güvenli ve gelişmiş bağlantıyı sağlamaya hazır olduğunu" belirterek işbirliğine olan hevesini yineledi.
İtalya'da 2021'den bu yana aktif olan Starlink yaklaşık 50.000 müşteriye hizmet veriyor ancak hizmetlerini afet veya terör saldırıları gibi acil durumları da kapsayacak şekilde genişletebilir.
Musk'ın SpaceX'i aynı zamanda savunma ve hassas operasyonlar için Starshield adında başka bir proje geliştiriyor ve İtalya Güvenlik Bakanı Guido Crosetto bir parlamento oturumunda Musk'ın alçak Dünya yörüngesi bağlantısı üzerindeki hakimiyetinin onu vazgeçilmez bir ortak haline getirdiğini belirterek bu projeye dahil olmayı savundu.
Crosetto, "Avrupa alternatif bir sistem üzerinde çalışıyor ancak bu 10-15 yıl sürecek," dedi.
Avrupa projesi
AB'nin 11 milyar euroluk bir girişimi olan IRIS² projesi, AB hükümetleri ve işletmeleri için güvenli, çok yörüngeli bir uydu ağı oluşturmayı amaçlıyor.
Faaliyetlerine 2030 yılında başlaması planlanan proje, Musk'ın SpaceX'i ya da Jeff Bezos'un Kuiper'i gibi AB dışı oyunculara bağımlılığı azaltmak üzere tasarlandı.
Aralık ayının ortasında IRIS² için 12 yıllık bir imtiyaz sözleşmesi imzalayan Andrius Kubilius, "Kriz zamanlarında AB dışındaki ülkelere ya da şirketlere fazla bağımlı olmayı göze alamayız," dedi.
Bloğun ilk savunma ve uzay komiseri olan Kubilius, IRIS²'yi üye devletlerin güvenlik ve savunma ihtiyaçlarına açıkça katkıda bulunacak ve gelecekte güvenli askeri haberleşmeye de olanak tanıyacak "Avrupa için bir paradigma değişimi" olarak tanımladı.
İtalya, hem Starlink hem de IRIS² ile ilerlemesi halinde hizmet tekrarı riskiyle karşı karşıya kalabilir.
İtalya için sonuçlar
SpaceX acil yetenekler sunarken, İtalya, AB'nin önde gelen uydu projesi IRIS²'nin geliştirilmesinde hayati bir rol oynuyor.
İtalya, merkezi konumdaki Fucino Uzay Merkezi'nde IRIS² için ana operasyon merkezine ev sahipliği yapacak. Halihazırda dünyanın en büyük sivil uzay merkezlerinden biri olan Fucino, Avrupa Galileo uydu navigasyon sistemini yönetiyor.
IRIS²'yi desteklemek üzere 50 milyon euroluk bir genişlemeye hazırlanan merkez, 200 yeni istihdam yaratacak ve İtalya'nın Avrupa uzay altyapısındaki rolünü daha da güçlendirecek.
Ayrıca Leonardo gibi İtalyan havacılık ve uzay şirketleri Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) uydu fırlatma teknolojisine önemli katkılarda bulunuyor. Leonardo'nun yan kuruluşu Avio, IRIS² fırlatmalarını desteklemek üzere 2027 ve 2028 yılları arasında konuşlandırılması planlanan Vega-E'nin halefi Vega-C fırlatıcısının ana yüklenicisi ve üreticisi.
Bu stratejik yatırımlara rağmen, bazı AB milletvekilleri İtalya'nın SpaceX ile olası anlaşmasına ilişkin endişelerini dile getirdiler.
MEP Christophe Grudler (Renew Europe/Fransa) X'te yaptığı açıklamada, "'Made in Italy'ye değer veriyorsanız, Musk ile uydu anlaşması imzalamayın," dedi.
AB'nin bu yıl başlattığı GovSatCom programının İtalya, Fransa, Lüksemburg, Yunanistan ve İspanya arasında uydu kapasitesinin bir havuzda toplanması için daha uyumlu bir yaklaşım sunduğunu savundu.
Avrupa için daha büyük etkiler
Bir diğer kritik mesele de hassas İtalyan verilerinin SpaceX'e aktarılması olasılığı ki bu da Avrupa güvenliği ve savunması açısından daha geniş sonuçlar doğurabilir.
Hem Starlink hem de IRIS² ile ilerlemesi halinde İtalya için hizmet tekrarı riskinin yanı sıra eleştirmenler ekonomik sonuçlar konusunda da uyarıda bulunuyor.
Eski İtalya Başbakanı Mario Draghi rekabet edebilirlik raporunda Starlink'in hızlı genişlemesinin Avrupalı telekom operatörlerini ve uydu üreticilerini sekteye uğrattığını belirtti.
Raporda, AB'nin ticari fırlatıcılar ve sabit uydular alanındaki liderliğini çoktan kaybettiği ve roket itici gücü, mega uydular ve uydu uygulamaları gibi önemli uzay pazarlarında da ABD'nin gerisinde kaldığı vurgulanıyor.
Tartışmalar sürerken İtalya'nın kararı sadece kendi teknolojik yörüngesini etkilemekle kalmayıp, aynı zamanda AB'nin uzayda özerklik hedefleri üzerinde de kalıcı etkiler yaratabilir.