Macaristan’da AB hukuku uzmanı olarak görev yapan Tamás Lattmann da sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Macaristan’daki yeni düzenlemenin Yapay Zeka Yasası’nı ihlal ettiği görüşüne katıldı.
REKLAM
Avrupa Parlamentosu'nda (AP) Yapay Zeka Yasası'nı denetlemekle görevli bir milletvekiline göre, Macaristan’ın Budapeşte’deki Onur Yürüyüşü katılımcılarını izlemek için kullanmayı önerdiği dijital yüz tanıma sistemleri, Avrupa Birliği'nin (AB) Yapay Zeka Yasası ve veri koruma kurallarını ihlal ediyor.
Geçtiğimiz Salı günü Macaristan Parlamentosu, genellikle Haziran ayında düzenlenen Onur Yürüyüşü’nün açık havada yapılmasını yasaklayan bir yasayı kabul etti. Yeni düzenlemeye göre, yasağa uymayanlar yaklaşık 500 euro para cezasına çarptırılacak. Ayrıca yetkililer, yasağa karşı gelenleri tespit etmek için dijital yüz tanıma araçlarını kullanma hakkını saklı tuttu.
Avrupa Parlamentosu’nda Yapay Zeka Yasası’nın uygulanmasını denetleyen Yapay Zeka İzleme Grubu’nun eş başkanı Brando Benifei’ye (İtalya/Sosyalistler ve Demokratlar) göre, bu girişim AB’nin yeni Yapay Zeka Yasası’nı açıkça ihlal ediyor.
'Orbán’ın önerisi yasadışıdır'
Benifei, "Orbán tarafından duyurulan şey yasadışıdır: Yapay Zeka Yasası’na göre protestocuları tespit etmek için biyometrik kameralar kullanmak yasaktır. Cinayet veya terörizm gibi ciddi suçlarla bağlantılı olmadığı sürece barışçıl protestocular izlenemez," dedi.
Benifei ayrıca, Yapay Zeka Yasası’nın ilk büyük sınavının Macaristan olacağını belirtti. Parlamento’da Yapay Zeka Yasası’nın raportörlüğünü yapan milletvekili, Avrupa’daki şirketlerin yalnızca belirlenen şartlar altında yüz tanıma sistemleri satabileceğini, aksi takdirde lisanslarını kaybetme riskiyle karşı karşıya kalacaklarını vurguladı.
Avrupa Komisyonu’nu konuyu incelemeye çağırarak, "Hâlâ veri toplama sürecindeyiz ve Yapay Zeka Yasası’nın uygulama süreci daha yeni başlıyor. Ancak Macaristan bu süreçte ilk büyük sınav olacak ve Komisyonun bu konuda net bir tutum alması gerekiyor," dedi.
AB hukuku uzmanları: Yasa ihlal ediliyor
Macaristan’da AB hukuku uzmanı olarak görev yapan Tamás Lattmann da sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada, Macaristan’daki yeni düzenlemenin Yapay Zeka Yasası’nı ihlal ettiği görüşüne katıldı. Lattmann, yapay zeka araçlarının kullanımının yalnızca belirli suçlarla bağlantılı durumlarda yasal olabileceğini belirterek, "Diğer tüm durumlarda bunların kullanımı yasaktır," dedi.
Benifei, Yapay Zeka Yasası’nın yanı sıra yüz tanıma teknolojisinin Onur Yürüyüşü bağlamında kullanılmasının AB’nin Genel Veri Koruma Yönetmeliği’ni (GDPR) de ihlal edeceğini ifade etti.
Gerçek zamanlı ve sonradan yüz analizi arasındaki fark
Avrupa Komisyonu sözcüsü, Euronews’e yaptığı açıklamada, Yapay Zeka Yasası kapsamındaki yasal değerlendirmelerin, Macar polisinin yüz tanıma yazılımını gerçek zamanlı mı yoksa olay sonrası analiz için mi kullandığına bağlı olacağını söyledi.
Sözcü, "Yakın bir terör tehdidi, kayıp kişi aramaları veya yargı onayı alınmış ciddi suç soruşturmaları dışında, protestocuların gerçek zamanlı biyometrik kimlik tespiti yasaktır," dedi.
Ayrıca, kamuya açık alanlarda yüz tanıma da dahil olmak üzere uzaktan biyometrik tanımlamanın yüksek riskli bir uygulama olduğunu ve şeffaflık, hesap verebilirlik ile temel haklar açısından özel değerlendirmeler gerektirdiğini vurguladı.
Euronews, Macar hükümetinden konuya ilişkin yorum talep etti.
Macaristan’da yüz tanıma teknolojisinin kullanımı
Macaristan'da Ulusal Uzmanlık ve Araştırma Merkezi, yüz verilerini analiz etme yetkisine sahip. Bu kurum, 2015 yılından bu yana kimlik kartları ve ehliyetlerden biyometrik veriler topluyor. Polis talebiyle bir algoritma, veri tabanında eşleşme araması yapabiliyor.
Macar medyasında yer alan haberlere göre, kamuya açık toplantı kurallarında yapılan değişiklikler, yüz tanıma sistemlerinin trafik ihlalleri ve çöp atma gibi konuların denetlenmesi için kullanılmasına kapı açabilir. Ancak bazı uzmanlar, Macaristan yönetiminin Onur Yürüyüşü gibi etkinlikleri izlemek için yeterli teknik altyapıya sahip olup olmadığını sorguluyor.
AB’nin Yapay Zeka Yasası ve geleceği
AB’nin, yapay zeka araçlarını toplum için oluşturdukları risklere göre düzenleyen Yapay Zeka Yasası, geçtiğimiz Ağustos ayında yürürlüğe girdi. Yasanın hükümleri kademeli olarak uygulanmaya başlandı ve 2027 yılı itibarıyla tamamen yürürlüğe girecek.