Avusturya'nın öncülük ettiği ortak bir mektupta 15 üye devlet, Rusya üzerindeki baskıyı güçlendirmek için 'yenilenmiş, hedefli ve ortak bir küresel diplomatik erişim çabası' başlattı.
REKLAM
Avrupa Birliği (AB) Dış Politika Şefi Kaja Kallas'a ortak bir mektup gönderen 15 üye ülkeden oluşan bir grup, AB'nin Ukrayna'da 30 günlük koşulsuz ateşkesi kabul etmesi için Kremlin üzerindeki baskıyı arttırmak amacıyla Rusya ile yakın ilişkilerini sürdüren ülkelerle diplomatik temaslarını "yenilemesi ve yoğunlaştırması" gerektiğini belirtti.
Öneri, Kiev ve Moskova elçileri arasında geçen hafta yapılan yüz yüze ve düşük düzeyli görüşmelerin, "İstekliler Koalisyonu" ve ABD tarafından güçlü bir şekilde desteklenen ateşkes önerisi konusunda ilerleme sağlayamamasının ardından geldi.
Brüksel, Rusya'nın ayak sürümeye devam etmesi ve ateşkesi reddetmesi halinde yeni yaptırımlar uygulayacağı tehdidinde bulundu. ABD Başkanı Donald Trump'ın Rus mevkidaşı Vladimir Putin ile yapacağı yeni bir telefon görüşmesinde konuyu ele alması bekleniyor.
Salı günü yapılacak dışişleri bakanları toplantısı öncesinde pazartesi günü gönderilen mektupta üye devletler, "Bu girişime desteklerini sağlamak üzere Küresel Ortaklarımızla angajmanımızı yenilemek ve yoğunlaştırmak için her zamankinden daha uygun bir zaman" ifadelerine yer verdi.
Mektupta, "Pek çok ülkenin Moskova ile yakın bağları bulunmaktadır ve bu bağlar Rusya üzerindeki diplomatik baskının arttırılması için kullanılabilir ve kullanılmalıdır. Bu erişim her iki yönde de olmalı ve söz konusu bölgelerdeki ülkelerin özel durum ve endişelerini dikkate almalıdır," denildi.
Girişime Avusturya öncülük etti. Belçika, Bulgaristan, Hırvatistan, Danimarka, Estonya, Finlandiya, Almanya, İrlanda, Lüksemburg, Hollanda, Slovakya, Slovenya, İspanya ve İsveç ortak imza attı.
Euronews tarafından görülen mektupta belirli fikirler yer almıyor ve herhangi bir stratejik ülke belirtilmiyor. Bunun yerine, Kallas'ın "yenilenmiş, hedefe yönelik ve ortak bir küresel diplomatik erişim çabasının koordine edilmesine öncülük etmesi" ve üye devletlerin kendi aralarında siyasi bir tartışma başlatmaları için bir eylem çağrısı olarak tasarlandı.
15 imzacının olduğu ortak mektupta, "Avrupa Birliği'nin tam, koşulsuz ve acil bir ateşkesi destekleyen geniş bir küresel koalisyon oluşturmayı amaçlayan yenilenmiş ve koordineli bir diplomatik girişim için hızlı ve kararlı bir şekilde harekete geçmesi hayati önem taşımaktadır. Şimdi Ukrayna'da akan kanı durdurmak üzere ateşkes için harekete geçme zamanıdır," ifadelerine yer verildi.
Diplomatik sıfırlama
İsmen zikredilmese de mektubun Brezilya, Rusya, Hindistan, Çin ve Güney Afrika'dan oluşan uluslararası örgüt BRICS ile ilişkileri hedef aldığı anlaşılıyor.
Genellikle G7'ye karşı bir denge unsuru olarak tanımlanan grup, Mısır, Etiyopya, Endonezya, İran ve Birleşik Arap Emirlikleri'ni (BAE) de bünyesine katarak etki alanını ve nüfuzunu genişletti.
BRICS üyeleri, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali söz konusu olduğunda Batı'nın uzlaşısından uzaklaşarak savaşın sona erdirilmesi çağrısında bulundular ancak yaptırım uygulamayı ya da ikili ticareti kısıtlamayı reddettiler.
Çin lideri Şi Cinping, Brezilya Devlet Başkanı Lula da Silva ve Mısır lideri Abdel Fattah el-Sisi gibi bazı BRICS liderleri Vladimir Putin'in 9 Mayıs'ta Moskova'da düzenlediği geçit törenine katıldı.
Bu tutum, benzeri görülmemiş yaptırımların etkisinin Rusya'nın müttefikleri tarafından sürekli olarak engellendiğini gören Avrupalıları hayal kırıklığına uğrattı. Özellikle Çin, Moskova'ya çift kullanımlı malzemelerin yüzde 80'ini tedarik etmekle suçlanıyor.
Kallas geçen ay yaptığı bir açıklamada, "Çin, Rusya'nın savaşının en önemli destekçisi. Çin'in desteği olmasaydı, Rusya savaşı getirdiği noktaya kadar yürütemezdi," dedi.
Yine de AB, Kremlin'in yörüngesindeki ülkelerle ekonomik ve siyasi fırsatları keşfetmek için yavaş yavaş reelpolitik bir yaklaşıma yöneldi ve yakınlaşmanın onları daha sert bir çizgi benimsemeye ikna edeceğini umuyor.
Geçtiğimiz yıl Brezilya, Arjantin, Paraguay ve Uruguay'ı kapsayan Mercosur ile devasa bir ticaret anlaşması imzalayan Brüksel, 2025 yılı sonuna kadar aynı anlaşmayı Hindistan ile de yapmayı planlıyor.
Endonezya ve BAE ile de ticaret görüşmeleri devam ediyor. Bu yılın başlarında AB ile Güney Afrika arasında enerji ve yatırım konularına odaklanan bir zirve gerçekleştirildi. Orta Asya ülkeleriyle de üst düzey bir zirveye ev sahipliği yapıldı.
Son zamanlarda Trump'ın kapsamlı gümrük vergileri, Rusya'nın işgalinin tüm zamanların en düşük seviyesine indirdiği AB-Çin diplomatik ilişkilerinde yaklaşan bir sıfırlanma spekülasyonunu körüklüyor.
Blok, Amerika'nın korumacı politikalarını telafi etmek ve alternatif pazarları garanti altına almak için Pekin'in Moskova ile "sınır tanımayan" ortaklığını görmezden gelmeye giderek daha istekli görünüyor.