ABD silahlarının ithalatı artarken, Avrupa'nın askeri kabiliyetleri tank sayısı, hava savunma sistemleri ve Ar-Ge yatırımlarındaki önemli eksikliklerle yetersiz kalmaya devam ediyor. Yeni bir rapora göre, AB'nin 800 milyar euroluk yeniden silahlanma planı yeterli olmayabilir.
REKLAM
Brüksel merkezli düşünce kuruluşu Bruegel tarafından yapılan yeni bir analize göre, Avrupa savunma üretimini artırmaya yönelik son çabalara rağmen, blok "oldukça savunmasız" ve üst düzey savunma ekipmanları için ABD'ye büyük ölçüde bağımlı olmaya devam ediyor.
Ticaret istatistikleri, Avrupa'ya ithal edilen silahların değerinin 27 üye ülke genelinde 2019-2021 dönemi için yaklaşık 3,1 milyar eurodan 2022-2024 dönemi için 7,9 milyar euroya yükseldiğini ve ABD'nin kabiliyetlerine ilişkin endişelere rağmen bu artışta başı çektiğini gösteriyor.
Bruegel'in kıdemli araştırmacılarından Guntramm Wolff, cuma günü yayınlanan "2030'a kadar savaşa hazır mı?" başlıklı raporun lansmanında yaptığı konuşmada, "Avrupa, tank ve piyade savaş araçları üretimini arttıracak endüstriyel üretim kapasitesine sahiptir," dedi.* "Daha endişe verici olan, sınırlı kabiliyetlere sahip olduğumuz daha modern silah sistemleridir," diye ekledi.
Bruegel ve Kiel Dünya Ekonomisi Enstitüsü araştırmacıları, hipersonik füzeler, yeni nesil jetler, yapay zeka entegre sistemleri ve istihbarat hizmetleri de dahil olmak üzere belirli savunma ve güvenlik alanlarında ABD'ye bağımlılığın çok yüksek olduğunu tespit etti.
Wolff, "Çeşitli sistemlerde bir miktar artış oldu. Özellikle topçuluk önemli ölçüde büyüdü. Ancak bu artışlar genel talebe kıyasla hâlâ nispeten küçük," dedi.
Örneğin rapor, Avrupa'nın 2023 yılında bin 627 ana muharebe tankına sahip olduğunu, projeksiyonların ise senaryoya bağlı olarak önümüzdeki yıllarda 2 bin 359 ila 2 bin 920'ye ihtiyaç duyulacağını gösterdiğini belirtiyor. Patriot ve SAMP/T gibi hava savunma sistemlerine gelince, 2024 yılındaki stok seviyeleri 35 birim ile ihtiyaç duyulan 89 birimin çok altında kalıyor.
Yazarlar, AB politika yapıcılarına ve hükümetlere, özellikle de Avrupa'nın küresel rakiplerine kıyasla savunma Ar-Ge'sinde geri kaldığı göz önünde bulundurulduğunda, "Araştırma ve geliştirmeye büyük yatırımlar yapılması elzem olacaktır" tavsiyesinde bulunuyor.
Avrupa 2023 yılında askeri Ar-Ge'ye 13 milyar euro yatırım yaptı. Buna karşılık Çin 21 milyar euro yatırım yaparken, ABD yaklaşık 129 milyar euro gibi şaşırtıcı bir kaynak ayırdı.
Para her şeyi düzeltmez
Mart ayında Avrupa Komisyonu, bloğun en kritik savunma eksikliklerini gidermek için 800 milyar euroya kadar bir meblağı harekete geçirmeyi hedefleyen ve artık 'Savunmaya Hazırlık 2030' olarak adlandırılan yeniden silahlanma girişimini açıkladı.
Bu arada NATO'nun 32 üyesine savunma harcamalarını 2032'ye kadar gayrisafi yurtiçi hasılanın (GSYH) yüzde 5'ine çıkarma çağrısında bulunması bekleniyor. Potansiyel olarak 2035'e kadar. Bu da İspanya'nın zaten 'mantıksız' diyerek eleştirdiği bir hedef.
Ancak rapor, sadece bütçelerin artırılmasının sorunu çözmeyeceği uyarısında bulunuyor.
Araştırmacılar, "Daha fazla askeri harcama otomatik olarak ve hemen askeri yeteneklere dönüşmeyecektir, özellikle de savunma sanayi tabanı zaten zor durumdaysa," diyor. Asıl zorluğun, tutarlı, ileriye dönük stratejik ve operasyonel bir plan aracılığıyla finansmanı somut kabiliyetlere dönüştürmekte yattığını vurguluyorlar.
Avrupa savunma pazarı hâlâ oldukça parçalı bir yapıya sahipken, daha fazla entegrasyon maliyet etkinliğini arttırabilir. Ancak tedarik reformunun yanı sıra askeri planlamanın da güçlendirilmesi gerekiyor.
GLOBSEC GeoTech Center'da araştırma müdür yardımcısı olan Dr. Alexandr Burilkov, "Bu gerçekten de savaşı akran çatışması merceğinden anlama yeteneğini yeniden inşa etmekle ilgili. Bu da en az para dağıtmak kadar zor bir iş," dedi.
Araştırmacıların tahminlerine göre, önerilen 800 milyar euro bile füze kabiliyetlerinin geliştirilmesi, tank, top ve piyade savaş araçlarının tedariki, kuvvetlerin modernizasyonu ve hava savunma sistemlerine yapılan yatırımları karşılamakta yetersiz kalabilir.