Uluslararası Şeffaflık Örgütü tarafından toplanan yeni rakamlara göre, milletvekilleri savunma ile ilgili konularda lobicilerin giderek artan baskısı altında kalıyor. Geçtiğimiz yıl içinde danışmanlık grupları, ticaret birlikleri ve savunma firmalarından lobiciler toplam 197 toplantı düzenledi.
REKLAM
Avrupa Parlamentosu'nun (AP) yeni görev süresinin başladığı Haziran 2024'ten bu yana Brüksel'de savunmayla ilgili konularda lobicilik faaliyetleri arttı - ya da en azından Uluslararası Şeffaflık Örgütü (Transparency International - TI) Avrupa Birliği (AB) tarafından toplanan son rakamlar böyle bir tablo çiziyor.
Haziran 2024'ten 17 Haziran 2025'e kadar, danışmanlık gruplarından ticaret birliklerine ve savunma firmalarına kadar çeşitli lobiciler toplam 197 toplantı düzenlediler. Bu da önceki beş yıllık dönemin tamamında kaydedilen sadece 78 toplantıya kıyasla keskin bir artışı gösteriyor.
TI'ın kıdemli politika sorumlusu Raphael Kergueno Euronews'e yaptığı açıklamada, "Savunma artık Avrupa Birliği için bir öncelik haline geldi. Bu da otomatik olarak hem Avrupa Komisyonu hem de Avrupa Parlamentosu içinde bu konuda çok fazla lobi faaliyeti olacağı anlamına geliyor," dedi.
Alman parlamenterler 55 toplantı ile geçtiğimiz yıl savunma görüşmelerine en çok katılan parlamenterler oldu. Bulgaristan 19 toplantı ile ikinci sırada yer alırken, onu 15 toplantı ile İspanya, 10 toplantı ile Finlandiya, 9'ar toplantı ile İtalya ve Danimarka, 7 toplantı ile Çek Cumhuriyeti ve 6 toplantı ile Polonya ve Letonya takip etti.
Bazı çıkar grupları da parlamentoda diğerlerine kıyasla daha güçlü bir varlık gösterdi. Bu da bazı durumlarda lobi bütçelerindeki önemli bir artıştan kaynaklanıyor.
Örneğin, ABD'li havacılık ve savunma üreticisi RTX, Avrupa savunmasının geleceği, Avrupa Savunma Sanayi Stratejisi'nin (EDIS) uygulanması ve güçlü bir Avrupa savunma sektörünün oluşturulması konularını görüşmek üzere sanayi ve güvenlik ve savunma komitelerinin üyeleriyle on toplantı planladı.
Parlamento'da AB politika yapıcılarıyla yapılan toplantılardaki bir diğer kayda değer artış ise, bir önceki görev süresi boyunca sadece iki toplantı gerçekleştiren Avrupa Havacılık, Güvenlik ve Savunma Sanayii Derneği'nden (ASD) geldi.
ASD 23 ulusal derneği ve aralarında Airbus, Leonardo, Thales ve Rheinmetall gibi üst düzey oyuncuların da bulunduğu 26 büyük Avrupa şirketini temsil ediyor. AB Şeffaflık Sicili'ndeki mevcut en son rakamlara göre, dernek 2023 yılında dokuz yarı zamanlı lobici istihdam etti ve AB kurumlarında lobi faaliyetleri için 300 bin ila 399 bin 999 euro (13,5 milyon TL ila 18 milyon Türk Lirası) arasında harcama yaptı.
Diğer büyük savunma firmaları da benzer bir eğilim izledi: Airbus geçtiğimiz yıl altı toplantı düzenledi (bir önceki görev süresine göre +4); ana şirketleri Leonardo ve Airbus olan pan-Avrupa füze üreticisi MBDA beş (+5); Fincantieri ise dört (+4) toplantı düzenledi.
Rusya'nın Ukrayna'ya saldırmasının ardından AB, üye devletleri savunma harcamalarını arttırmaya ve kritik askeri eksiklikleri acilen gidermeye çağırdı. Avrupa Savunma Sanayi Üretimi (EDIP) ve 800 milyar euroluk (yaklaşık 36,79 trilyon TL) 'Savunmaya Hazırlık 2030' gibi AB planları da Avrupa'daki üretimi artırmayı hedefliyor ve bu firmalar ile birliklerin Brüksel'deki politika yapım sürecine daha fazla dahil olmaları için güçlü teşvikler yaratıyor.
Bloğun güvenlik ve savunmaya yönelmesi büyük savunma firmalarının lobi bütçelerine de yansıyor.
AB'nin en büyük yedi savunma şirketi - Airbus, Leonardo, Thales, Rheinmetall, Naval Group, Saab ve Safran - 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 34'lük bir artışla toplam 5.5 milyon euroya (252,95 milyon TL) kadar harcama yaptı.
Sadece Airbus 2023 yılında AB kurumlarını etkilemek için yaklaşık iki milyon euro harcadı, on iki lobici görevlendirdi ve Ocak 2023'ten bugüne kadar 85 üst düzey komisyon toplantısı düzenledi.
Ancak Uluslararası Şeffaflık Örgütü bu rakamların tüm hikayeyi anlatmayabileceği uyarısında bulunuyor.
Kergueno, "Tüm Parlamento üyeleri lobi toplantılarını yayınlamak zorunda, ancak bunu yapmadıklarında genellikle herhangi bir yaptırım ya da sonuçla karşılaşmıyorlar, dolayısıyla herkesin bu kurallara uymasını ve bu toplantıları yayınlamasını sağlamak gerçekten Avrupa Parlamentosu içindeki kurallara bağlı," dedi.
Eylül 2023'te Parlamento, şeffaflık gerekliliklerini tüm AP üyeleri ve yardımcılarını kapsayacak şekilde genişletmek üzere kurallarını güncelledi ve lobicilerle planlanan her toplantıyı yayınlamalarını zorunlu kıldı. Ancak bu, gayri resmi olarak gerçekleşen toplantılar için bir boşluk yaratıyor.
Kergueno, "Bazı lobi toplantılarının proaktif bir şekilde açıklanmaması mümkün, ancak bu şirketlerin kendisinden ziyade AP milletvekillerine uygulanan kurallarla ilgili" dedi.
Çoğunluğu aşırı sağcı Avrupa Egemen Uluslar (Europe of Sovereign Nations Group - ESN) grubundan, bağımsız olmayan ve aşırı sağcı Avrupa Muhafazakârlar ve Reformcular Partisi'nden (European Conservatives and Reformists Group - ECR) oluşan 90 AP üyesi, görevlerinin başladığı geçen yılın Haziran ayından bu yana henüz tek bir toplantı bile ilan etmedi.