Brüksel ve Bratislava arasındaki ikili görüşmeler şu ana kadar Robert Fico'nun vetosunu kaldırmak için yeterli olmadı.
REKLAM
Slovakya, Avrupa Birliği'nin Ukrayna işgaline karşı Rusya'ya uygulamak istediği yeni yaptırım paketine yönelik vetosunu şimdilik sürdüreceğini çarşamba günü doğruladı. Diplomatlar, Euronews’e konuşarak engellemenin sürdüğünü belirtti.
Yaptırımlar, Rusya’nın mali ve enerji sektörlerini hedef alıyor ve Kuzey Akım boru hatlarını da kapsıyor. Ayrıca Rus ham petrolüne uygulanan fiyat tavanının düşürülmesi gündemde ancak Beyaz Saray’ın isteksiz tavrı nedeniyle bu hamlenin başarılı olup olmayacağı belirsiz.
Diplomatik tıkanıklık, Moskova’nın Ukrayna şehirlerine rekor düzeyde insansız hava aracı ve füze saldırısı gerçekleştirdiği günlerde yaşandı. Bu gelişme sonrası AB ülkelerinin Kremlin’in yüksek yoğunluklu savaş makinesine karşı daha sert adımlar atması bekleniyordu.
Ancak Slovakya’nın yaptırımlara itirazı doğrudan ekonomik kısıtlamalarla ilgili değil. Bratislava, 2027 yılı sonuna kadar Rus fosil yakıtlarının tamamen aşamalı olarak bırakılmasını öngören plana karşı çıkıyor.
Avrupa Komisyonu bu yol haritasını Mayıs ayında açıklamış, Haziran'da da kısa ve uzun vadeli gaz sözleşmelerine yönelik kademeli yasaklara dayalı bir yasa tasarısı sunmuştu.
Denize kıyısı olmayan bir ülke olan Slovakya, bu plana şiddetle karşı çıkarak, bunun tüketiciler için fiyatları artıracağını, rekabet gücünü zayıflatacağını ve enerji güvenliğini tehlikeye atacağını savundu.
Aşamalı bırakma planı nitelikli çoğunlukla kabul edilebildiği için Bratislava, oybirliği gerektiren yaptırımlar üzerinden Brüksel’den taviz koparmaya çalışıyor.
Geçtiğimiz ayki AB zirvesinde Slovakya Başbakanı Robert Fico, bir video mesaj yayınlayarak Avrupa Komisyonu’ndan mali tazminat talep etti ancak somut bir rakam belirtmedi.
“Bu teklif uzlaşma olmadan hayata geçerse zarar görürüz. Avrupa Komisyonu ile zararlarımızın karşılanacağı bir anlaşmaya varmamız şart,” dedi.
Fico, ülkesinin, 2034 yılına kadar geçerli olan uzun vadeli gaz sözleşmesinin iptali nedeniyle Gazprom tarafından 16 ila 20 milyar euroluk bir dava riskiyle karşı karşıya olduğunu söyledi. Komisyon ise, gaz yasaklarının mahkemede 'mücbir sebep' sayılacağını ve hükümetleri bu tür tazminatlardan koruyacağını savunuyor.
Brüksel’den Bratislava’ya diplomatik trafik
Fico’nun bu ültimatomu, Brüksel ile Bratislava arasında ikili görüşmelerin hızlanmasına yol açtı. Geçtiğimiz hafta Avrupa Komisyonu, Slovakya’ya bir uzman heyeti göndererek hükümet, sanayi ve enerji sektöründen temsilcilerle bir araya geldi. Görüşmelerde ülkenin enerji kaynaklarını çeşitlendirme yolları, komşu ülkelerle bağlantıların güçlendirilmesi ve fiyat oynaklığının azaltılması konuları ele alındı.
Slovakya Başbakan Yardımcısı ve Ekonomi Bakanı Denisa Saková, toplantıyı “çözüm arayışında önemli bir adım” olarak nitelendirerek Komisyon’la yapıcı bir yaklaşım sürdürme sözü verdi.
Ancak taraflardan hiçbiri bir anlaşmaya varıldığını açıklamadı. Bu da belirsizliğin sürdüğü anlamına geliyor. Fico’nun mali tazminat talebinin hâlâ masada olup olmadığı ve müzakereler açısından ne ölçüde belirleyici olduğu da net değil. AB bütçesinin halihazırda oldukça kısıtlı olması, bu tür ani talepler için pek yer bırakmıyor.
Bu durumu dikkate alan Brüksel, şu ana kadar yeni bir mali destek sözü vermekten kaçındı. Avrupa Komisyonu’nun Enerjiden Sorumlu Üyesi Dan Jørgensen, geçtiğimiz hafta Danimarka’nın Aarhus kentinde yaptığı açıklamada şunları söyledi: “Yeni sübvansiyonlar gibi somut maddi destekler üzerine müzakere etmiyoruz. Ancak Slovakya’nın petrol ve gaz tedarikinin istikrarlı olması için her türlü yardımı yapıyoruz.”
“Slovakya’nın endişelerini anlıyorum ve yardımcı olmak için elimizden geleni yapıyoruz,” diyen Jørgensen, “Komşu ülkelerle birlikte çalışarak hem arz güvenliğini sağlamak hem de fiyatları düşük tutmak mümkün,” ifadelerini kullandı.
Diplomatlar, önümüzdeki günlerde bir uzlaşma sağlanabileceğine hâlâ umutlu. Cuma günü büyükelçiler yeniden bir araya gelecek. Bu toplantı, salı günü yapılacak dışişleri bakanları toplantısı öncesine denk geliyor.