İsrail'in AB-İsrail Ortaklık Anlaşması'nı ihlal etmesine karşılık olarak vizesiz seyahatin askıya alınması ve Yahudi yerleşimlerinden ithalatın engellenmesi de 10 eylem seçeneği arasında yer alıyor.
REKLAM
AB'nin en üst düzey diplomatı Kaja Kallas, bu hafta Brüksel'de yapılacak Dış İlişkiler Konseyi toplantısında AB'nin İsrail'in Gazze'deki eylemlerine karşılık vermesi için 10 seçenekten oluşan kapsamlı bir liste sunmaya hazırlanıyor ancak AB diplomatları Euronews'e, AB genelinde Tel Aviv'e karşı herhangi bir eylemde bulunma konusunda çok istekli olunmadığını belirtti.
Kallas'ın ofisinden yayınlanan ve Euronews'in ulaştığı bir belgeye göre, Kallas'ın 10 seçeneği arasında vizesiz seyahatin askıya alınması ve İsrail'in AB-İsrail Ortaklık Anlaşması'nı ihlal etmesine karşılık olarak Yahudi yerleşimlerinden ithalatın engellenmesi yer alıyor.
Yasal dayanakları ve kabul edilmeleri için gereken prosedürle birlikte sıralanan öneriler arasında AB-İsrail Ortaklık Anlaşması'nın tümüyle askıya alınması, İsrail'le siyasi diyaloğun durdurulması ya da Tel Aviv'in AB programlarına erişiminin engellenmesi bulunuyor ve bun maddelerin hepsi AB'nin 27 üye ülkesinin oybirliğiyle desteğini gerektiriyor.
Ancak belgede İsrail ile "ticari tercihlerin askıya alınması" ve AB-İsrail Havacılık anlaşmasının durdurulması gibi diğer seçenekler de sıralanıyor ki bunlar için nitelikli çoğunluk oyu, yani toplam AB nüfusunun en az yüzde 65'ini temsil eden üye devletlerin yüzde 55'inin oyu gerekiyor.
Belge, Kallas'ın, İsrail'in Gazze ve Batı Şeria'daki ihlaller nedeniyle anlaşmayı ihlal ettiğini tespit eden AB-İsrail Ortaklık Anlaşması'nın insan hakları maddesine ilişkin bir incelemeyi takip etme çabalarının sonucu.
Kallas başlangıçta bakanlara beş seçenek sunmaya hazırlanıyordu ancak bir AB diplomatına göre, AB'nin en üst düzey diplomatı listeyi iki katına çıkarmaya ve "üye ülkelerin Komisyon teklifine ihtiyaç duymadan tek taraflı olarak seçebilecekleri önlemleri de dahil etmeye" karar verdi.
Euronews'e konuşan diplomatlar, üye devletlerin birkaç nedenden dolayı eylem seçeneklerinden herhangi birini desteklemeyi seçme ihtimalinin düşük olduğunu söyledi.
Öncelikle bazı ülkeler, AB'nin Gazze'ye yardım akışını hızlandırmak için geçen hafta Kallas'ın aracılık ettiği anlaşmanın sonucunu beklemesi gerektiğinde ısrar ediyor. AB tarafından perşembe günü yapılan açıklamada, Gazze'ye insani yardım girişinde, gıda kamyonlarının sayısının arttırılması ve "yardım çalışanlarının hayatlarının korunması" da dahil olmak üzere "önemli" bir iyileşme sağlandığı duyuruldu.
Kallas'ın sözcüsü cuma günü gazetecilere yaptığı açıklamada, anlaşmanın bir sonucu olarak İsrail'in Zikim sınır kapısını açtığını, yakıt girişine izin verdiğini ve "Ürdün yolunun yeniden açılmasıyla birlikte" su borularını onardığını belirtti.
Yeni insani yardım anlaşmasının sonuçları bekleniyor
İkinci olarak, AB bu konuda hala çok bölünmüş durumda ve aralarında Çek Cumhuriyeti, Almanya, Macaristan ve İtalya'nın da bulunduğu pek çok ülke, sahadaki durumun iyileşmesi halinde İsrail'e yaptırım uygulama konusunda isteksiz davranıyor ve AB-İsrail Ortaklık Anlaşması'nın kısmen ya da tamamen askıya alınması fikrine karşı çıkıyor.
Öte yandan, İrlanda ve İspanya İsrail'e karşı harekete geçme konusunda istekli. Batı Şeria'daki İsrail yerleşimlerinden yapılan ithalatı denetlemeye başlayan İrlanda, bunu yapan ilk AB ülkesi oldu.
Pek çok diplomat için bundan sonra atılacak adımlar, İsrail'in geçen hafta imzalanan insani yardım anlaşmasını uygulamasına bağlı olacak.
Bir diplomat, "Kallas İsraillilere bunun sadece kağıt üzerinde bir anlaşma olamayacağını, sahada uygulanması gerektiğini ısrarla söyledi," dedi.
Bir başka AB diplomatı ise "Bu, İsrail'in Kallas planını sahada uygulamaya koyup koymayacağına bağlı," ifadelerini kullandı.
Üçüncü bir diplomat ise "Salı gününe kadar bazı sonuçlar görebilirsek, bunun İsrail tarafından bunu yapmayı kabul ettiklerine ve uygulamaya istekli olduklarına dair önemli bir işaret olacağını düşünüyorum," dedi.
Üçüncü diplomat ise İsrail'in hava saldırılarının ve ablukanın duyuruya rağmen devam ettiğine dikkat çekti.
İsrail ordusu, 7 Ekim 2023 tarihinde Hamas'ın düzenlediği ve yaklaşık bin 200 kişinin öldüğü, 251 kişinin de rehin alındığı saldırıya karşılık olarak Gazze operasyonunu başlattı.
Hamas tarafından yönetilen sağlık bakanlığına göre o tarihten bu yana devam eden İsrail saldırıları nedeniyle Gazze'de en az yaklaşık 58 bin kişi hayatını kaybetti.