Von der Leyen, bu bütçenin önceki çok yıllı mali çerçevelerden farklı olarak daha stratejik, esnek ve şeffaf olduğunu vurgulayarak, “Şimdiye kadarki en iddialı bütçemiz,” dedi.
REKLAM
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 2028–2034 yıllarını kapsayan ve toplam değeri 2 trilyon euro olan yeni Avrupa Birliği bütçesi önerisini açıkladı. Bu, 2020 yazında liderlerce kabul edilen 1,21 trilyon euroluk önceki bütçeye kıyasla önemli bir artışı temsil ediyor.
“Bu, Avrupa'nın hedefleriyle örtüşen yeni bir çağın bütçesi,” diyen von der Leyen, “Avrupa'nın karşılaştığı zorluklara yanıt veren, bağımsızlığımızı güçlendiren bir bütçe,” diye ekledi.
Yeni bütçe üç ana sütun etrafında yapılandırılmış:
*865 milyar euro: Tarım, balıkçılık, uyum ve sosyal politikalar için.
*410 milyar euro: Rekabetçilik, araştırma ve inovasyon için.
*200 milyar euro: Dış politika için; bunun 100 milyar euroluk kısmı Ukrayna'ya destek için ayrılmış durumda.
Üye ülkelerin doğrudan katkıları bütçenin büyük kısmını oluşturacak. Ancak von der Leyen, Brüksel’in kendi gelir kaynaklarını artırması için elektrikli atık, tütün ve şirket karlarına yönelik AB genelinde yeni vergiler önerdi.
Tüm bu harcama kalemleri, hukukun üstünlüğü ilkesine uyulması koşuluna bağlanacak. Bu, özellikle Macaristan gibi ülkelerdeki demokratik gerilemelere bir yanıt niteliğinde.
“Hukukun üstünlüğü olmazsa olmaz,” diyen von der Leyen, “Sorumlu harcama ve tam hesap verilebilirlik sağlayacağız,” ifadesini kullandı.
Siyasi pazarlıklar başlıyor
Bu öneriyle birlikte, üye devletlerle Avrupa Parlamentosu arasında uzun ve zorlu geçmesi beklenen siyasi pazarlık süreci de resmen başlamış oldu. Her ülke kendi önceliklerine bütçeden pay alabilmek için mücadele edecek.
Von der Leyen’in bu önerisi, COVID-19, Rusya'nın Ukrayna'yı işgali, enerji krizleri, Çin'le rekabet, enflasyon ve doğal afetler gibi krizlerle şekillenen ilk başkanlık döneminin deneyimleriyle biçimlenmiş durumda.
Bütçede yapılan değişikliklerden biri, daha önce ayrı olan Ortak Tarım Politikası (CAP) ve uyum fonlarının tek bir başlıkta, “Ulusal ve Bölgesel Ortaklıklar” altında birleştirilmesi. Ancak bu iki kalemde önemli kesintiler var. Bu durum, tarım sektöründen çekinen güney ülkeleri ile kalkınma fonlarına muhtaç doğu ülkelerinden tepki çekerken, iklim, savunma, teknoloji ve araştırmaya öncelik verilmesini isteyen batı ve kuzey ülkeleri tarafından desteklenebilir.
Rekabetçilik ve Ukrayna için yeni fonlar
Bir diğer dikkat çeken yenilik, Avrupa Rekabetçilik Fonu. 410 milyar euro tutarındaki bu fon, özel sektör yatırımlarını harekete geçirerek kamu fonlarının etkisini artırmayı amaçlıyor.
Üçüncü sütunda ise dış politika araçları tek çatı altında toplanıyor. 200 milyar euro tutarındaki bu kalemin 100 milyar euroluk bölümü Ukrayna’nın yeniden inşası için ayrıldı. Bu yapı, 2024'te onaylanan 50 milyar euroluk Ukrayna Destek Mekanizması'nın genişletilmiş bir versiyonu olarak tasarlandı.
Esneklik ve şeffaflık vurgusu
Yeni bütçede ayrıca COVID döneminden kalan borçların ödenmesi için 292 milyar euroluk ek kalem de yer alıyor. Komisyon, bu borçların karbon salımı ticaret sistemi (ETS), gümrük vergileri ve yeni önerilen vergiler gibi “AB’nin kendi kaynakları” ile ödenmesini öneriyor. Ancak bu tür kaynaklar üye ülkelerde güçlü direnişle karşılaşıyor ve onaylanmaları oldukça zor.
Von der Leyen, bu bütçenin önceki çok yıllı mali çerçevelerden farklı olarak daha stratejik, esnek ve şeffaf olduğunu vurgulayarak, “Şimdiye kadarki en iddialı bütçemiz,” dedi.