Bir sektör uzmanı, Macaristan ve Slovakya'nın Rus fosil yakıtlarını bırakmaları için ABD ve AB tarafından sıkıştırılacağını iddia ediyor. Washington'un baskısı artarken Macaristan, Rus tedarikini tamamlamak için Shell ile uzun vadeli bir gaz sözleşmesi imzaladı.
REKLAM
Euronews'e konuşan bir analist, AB ve ABD'nin Rusya'nın savaş ekonomisini hedef almak için iş birliği yapmaya başlamasıyla Macaristan ve Slovakya'nın Rus fosil yakıt ithalatını durdurma baskısının artacağını söyledi.
Bu iki Orta Avrupa ülkesi Rus boru hattı petrolünün kalan son ithalatçıları.
ABD Alman Marshall Fonu araştırma analisti Eammon Drumm, Euronews’e yaptığı açıklamada, “AB’nin Rus fosil yakıtlarını aşamalı olarak terk etme hedefi, ABD’nin enerji üstünlüğü politikasıyla örtüşüyor. Dolayısıyla gidişat bu yönde. Bu nedenle Macaristan ve Slovakya’nın bu noktada sıkışacağını düşünüyorum,” dedi.
Donald Trump'ın ülkesinin Rusya'ya ek yaptırımlar uygulamaya hazır olduğunu teyit etmesinden günler sonra Trump yönetimi ve Avrupa Birliği pazartesi günü Washington'da AB'nin yaptırım çarı David O'Sullivan'ın da katılımıyla Putin'i zayıflatmak için Rusya ekonomisine daha fazla yaptırımla nasıl baskı yapılacağını değerlendirmek üzere görüşmelerde bulundu.
Hedeflerden biri Hindistan ya da Çin gibi Rus fosil yakıtlarının ithalatçılarını ikincil gümrük vergileriyle vurmak olabilir. Petrol ya da gaz ithal etmeye devam etseler bile bunun tek başına AB üyelerini etkilemesi beklenmiyor.
Eammon Drumm, "Macaristan ve Slovakya'nın ABD'nin ikincil yaptırımları tarafından doğrudan hedef alınmayacağını düşünüyorum çünkü bu, enerji alımları konusunda önemli bir anlaşmanın yapıldığı ABD-AB ticaret anlaşmasının şartlarını tehlikeye atacaktır," dedi,
Rus petrolünü düşürmek için Washington'dan siyasi baskı artıyor
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, 10 Eylül Çarşamba günü Birliğin Durumu konuşmasında milletvekillerine Avrupa'nın "kirli Rus enerjisinden mümkün olan en kısa sürede kurtulma" zamanının geldiğini söyledi.
Günler önce de ismi açıklanmayan bir AB yetkilisi CNCB'ye yaptığı açıklamada Rusya'ya olan enerji bağımlılığının daha şiddetli bir şekilde hedef alınacağını söyledi.
ABD Enerji Bakanı Chris Wright Financial Times'a verdiği demeçte, Avrupa'nın ABD'den Moskova'ya yönelik yaptırımları arttırmasını beklemesi halinde, üye ülkelerin petrol ve gaz ithalatını durdurması gerektiğini söyledi.
Beyaz Saray'dan bir kaynak bir hafta önce New York Post'a yaptığı açıklamada Trump yönetiminin Avrupa'nın Rus petrolü alımını durdurmasını istediğini söyledi.
AB 2022 yılında Rusya'dan petrol ithalatını yasakladı ancak Macaristan ve Slovakya, denize kıyısı olmayan bu iki ülkenin alternatif güzergahları sınırlı olduğu için istisnalar elde etti.
Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto geçen hafta yaptığı açıklamada ülkesinin Rus petrolü satın aldığını çünkü ithalat için alternatif yolları olmadığını söyledi.
Trump'ın Macaristan'ın Rus petrolü alımını durdurmasını istediği yönündeki iddiaları da yalanlayan Bakan Szijjarto, "Enerji satın almak fiziksel bir mesele. Buraya hangi boru hattı gelirse gelsin enerji satın alabilirsiniz," dedi.
Ancak Drumm, Macaristan ve Slovakya'nın baskıyı görmezden gelemeyeceğini ve eninde sonunda Rus enerjisinden kurtulmaları gerekeceğini söyledi.
Eammon Drumm şu ifadeleri kullandı:
“Önümüzdeki yıllarda Macaristan’ın ve daha sınırlı ölçüde Slovakya’nın bu konularda AB’den ek destek ve özel finansman muafiyetleri talep etmeye devam edeceğini tahmin ediyorum. Bunu son ana kadar zorlayacaklar, ancak Rus fosil yakıtlarını aşamalı olarak terk etme yönündeki ivmenin var olduğunu düşünüyorum. Bu süreç ortadan kalkmayacak.”
AB, REPowerEU yol haritası kapsamında Rus enerjisini 2027 yılına kadar tamamen bloktan çıkarmayı planlıyor.
Ancak bu hedefe Macaristan ve Slovakya karşı çıkıyor. Mevcut altyapının yenilenmesi yüksek maliyet gerektiriyor ve iki ülke bu nedenle enerji çeşitlendirme çabaları için AB fonlarını artırmayı umuyor.
Uzman Drumm, “Eğer bu durum Macaristan’ı etkilerse, bu Rus petrolü ve kısmen de gazının ikamesinin maliyetli olması, sürece ek karmaşıklık katması ve altyapıyla ilgili zorluklar nedeniyle, AB’den çeşitlendirme çabalarına daha fazla destek sağlanması yoluyla olur,” dedi.
Macaristan halihazırda ithalatı çeşitlendirmek için harekete geçmiş durumda
Drumm, AB-ABD ticaret anlaşmasının, Donald Trump'ın 2029'daki başkanlık döneminin sonuna kadar ABD'den enerji ithalatında 750 milyar dolar (30,9 trilyon TL) değerinde bir artışa yol açacağını belirtti. Ancak Slovakya ve Macaristan'ın limanları olmadan bu ithalata katkıda bulunmaları zor.
Drumm, Macaristan ve Slovakya’nın enerji ithalatını çeşitlendirmeye güçlü şekilde teşvik edileceğini ancak bunun mutlaka ABD’den olmayacağını belirterek, “ABD’den kara ile çevrili ülkelere fosil yakıt ulaştırmanın karmaşıklığı nedeniyle bu pek olası değil,” dedi.
Bunun yerine Norveç, Azerbaycan ile bölgesel ve Orta Doğulu aktörlerin daha gerçekçi alternatif kaynaklar olabileceğini vurguladı.
Çeşitlendirmenin bir diğer nedeni ise savaş bölgesinden gelen arzın güvenli olmaması. Son dönemde Ukrayna, Rusya topraklarındaki Druzhba petrol boru hattına sık sık saldırılar düzenleyerek ithalatı günlerce durma noktasına getirdi.
AB’nin Rus yakıtlarını terk etme çağrılarını reddetmesine rağmen, Macaristan’ın özellikle doğalgazda bu yönde adım attığı görülüyor.
Macaristan Dışişleri Bakanı Peter Szijjarto, salı günü yaptığı açıklamada, ülkesinin Shell ile uzun vadeli bir doğalgaz alım anlaşması imzaladığını duyurdu. Anlaşma kapsamında, 2026’dan itibaren on yıl boyunca toplam iki milyar metreküp doğalgaz satın alınacak.
Szijjarto, anlaşmayı Batılı bir şirketle imzalanan en büyük kontrat olarak nitelendirdi ve “Umarız bu sözleşme bir amiral gemisi olur ve gelecekte daha küçük, belki de daha büyük gemiler onu takip eder,” ifadelerini kullandı.