Avrupa Birliği’nin dış politika şefi Kallas, Ukrayna-Rusya barış görüşmelerinde Avrupalıların da masada olması gerektiği yönündeki çağrısını yineledi.
AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas, Rusya’nın Ukrayna savaşını bitirmek için hazırladığı yeni barış planının aslında ABD Başkanı Donald Trump’a “laf olsun diye yapılan bir jestten” ibaret olduğunu belirterek, Ukrayna-Rusya barış görüşmelerine Avrupalıların da katılması gerektiğini tekrarladı.
Kallas'ın uyarısı, ABD ile Rusya tarafından —Ukrayna’nın dahil edilmediği— kapalı kapılar ardında hazırlandığı iddia edilen 28 maddelik planla ilgili haberlerin ortalığı karıştırdığı bir dönemde geldi.
Kallas Brüksel’de perşembe günü gerçekleştirilen dışişleri bakanları toplantısından sonra yaptığı açıklamada, “Tutumumuz değişmedi. Herhangi bir barış planının başarılı olabilmesi için Ukrayna tarafından desteklenmesi gerekir, Avrupa tarafından da desteklenmesi gerekir.”
“Rusya gerçekten barış isteseydi, daha Mart ayında koşulsuz ateşkes teklifini kabul ederdi,” diyen Kallas şöyle devam etti: “AB’nin çok net iki maddelik bir planı var: Bir, Rusya’yı zayıflatmak; iki, Ukrayna’yı desteklemek.”
Söz konusu ABD-Rusya planında, Rusya’nın tamamen kontrol edemediği Donbas’ın Ukrayna tarafından tamamen teslim edilmesi ve Ukrayna ordusunun büyüklüğüne, silah sistemlerine sınırlama getirilmesi gibi Kiev açısından son derece olumsuz maddelerin yer aldığı söyleniyor.
Avrupalılar bu girişime dahil edilmedi. Planın hazırlanmasında Rusya’nın özel temsilcisi Kirill Dmitriev’in önde geldiği, sonrasında teklifin ABD’nin özel temsilcisi Steve Witkoff’a iletildiği belirtiliyor.
Witkoff, Kremlin’in söylemlerini eleştirmeden benimseme eğilimi nedeniyle Ukrayna ve Avrupa’da tartışmalı bir isim.
Kallas, bakanların perşembe günü bu planı görüştüklerini, fakat odanın “son derece sakin” kaldığını söyledi: “Çünkü bunu daha önce de gördük.” Bu, Kiev’in görüşü dışarıda bırakılarak yapılmış önceki girişimlere göndermeydi.
Diğer temsilciler ise açık bir şüphecilik sergiledi.
Polonya Dışişleri Bakanı Radosław Sikorski: “Öncelikle bu sözde önerilerin statüsünü netleştirmemiz gerekiyor. Şu anda bildiklerimiz sadece medya sızıntılarından ibaret.”
İsveçli Maria Malmer Stenergard: “Ukrayna olmadan barış olmaz; Avrupa masada olmalı. Çeşitli görüşmeler hakkında çok fazla söylenti var.”
Kallas’a, Beyaz Saray’ın Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenskiy’e bu ağır şartları kabul etmesi için baskı yapmasından endişe edip etmediği soruldu.
“Baskının savaşın sona ermesi için saldırgana yapılması gerekir,” diye yanıt verdi.
“Rusya’nın tek bir taviz verdiğini görmedik. Bu savaşı başlatan onlar. Başka bir ülkeyi işgal eden onlar. Ukrayna’daki sivilleri öldüren onlar.”
Ukraynalıların müzakerelere ilgi duyduğunu söyleyen Kallas, “Ama bunun bedeli ülkeni vermek olamaz,” dedi.
Bu tartışmalar, Brüksel’de Rusya Merkez Bankası’na ait dondurulmuş varlıkların Ukrayna’ya faizsiz bir tazminat kredisi sağlamak için kullanılıp kullanılmayacağı yönündeki görüşmelerle aynı zamana denk geliyor. Bu kredinin, Ukrayna’nın yıllar boyunca hem askerî hem mali ihtiyaçlarını karşılayabileceği değerlendiriliyor.
Böyle bir kredinin emsali yok ve ciddi hukuki-riskli sonuçlar doğurabilir. Bu varlıkların büyük kısmını elinde tutan Belçika, Rusya’nın olası misillemesine karşı tam dayanışma ve sağlam garantiler talep ediyor.
Konunun kapsamı geniş olduğu için nihai karar devlet liderleri tarafından verilecek. Aralık ayı sona ermeden bir uzlaşma sağlanamazsa, Kiev’in acı verici bütçe kesintileri yapmasını önlemek için geçici bir çözüm gerekecek.
Kallas’a göre Rusya’nın yeni barış planları hazırlamasının ve “yine iyi bir yüz takınmasının” nedenlerinden biri, bu varlıkları kaybetmekten “korkması.” Önerilen kredi düzenlemesine göre Moskova, işgalin yol açtığı zararı tazmin etmediği sürece fonları geri alamayacak.
“Bu tazminat kredisi Ukrayna’nın savunmasını sürdürmenin en net yolu. Aynı zamanda Rusya’ya zamanın onların lehine işlemediğini göstermenin yolu,” dedi.
“Ukrayna’yı desteklemek, Rusya’nın kazanmasının yaratacağı maliyetle kıyaslandığında çok daha kârlı bir seçenek.”