Avrupa Parlamentosu'ndaki sağ çoğunluk, hassas ormanları korumayı amaçlayan yeni düzenlemelerin uygulanmasını bir yıl ertelemeyi başardı.
Avrupa Parlamentosu (AP), çarşamba günü AB’nin ormansızlaşmaya yol açmayan ürünlere ilişkin düzenlemesinde yapılan revizyonu onaylayarak, işletmeler için öngörülen titizlik yükümlülüklerini yumuşattı ve düzenlemenin yürürlüğe girişini bir yıl erteledi.
Oylama, merkezde yer alan çoğunluğu böldü ve çevre konularında Avrupa Halk Partisi (EPP), Muhafazakârlar (ECR) ve aşırı sağcı Avrupa için Vatanseverler (PfE) arasındaki giderek sıklaşan yakınlaşmanın bir başka örneğini oluşturdu.
Ormansızlaşma düzenlemesi; sığır, kakao, kahve, palm yağı, kauçuk, soya ve odun gibi ürünlerin üretiminde ormansızlaşmaya veya orman tahribatına yol açılmışsa AB’ye ithalatını yasaklıyor.
Kural normalde 30 Aralık 2024’te yürürlüğe girecekti ancak Avrupa Komisyonu, geçen yıl Konsey ve Parlamento tarafından kabul edilen 12 aylık bir erteleme önermişti.
Komisyon daha sonra, etkilenen işletmelerin sunacağı titizlik beyanlarını işleyecek BT sisteminde yaşanan teknik sorunları gerekçe göstererek, uygulamanın bir yıl daha ertelenmesini teklif etti.
AB büyükelçileri 19 Kasım’daki görüşmelerde ertelemeye destek verdi ve şirketler üzerindeki yükü azaltmak için yükümlülüklerde bazı yumuşatmalar üzerinde uzlaştı. Parlamento’nun bugünkü oylaması büyük ölçüde AB hükümetlerinin vardığı anlaşmayı yansıtıyor.
Artık orta ve büyük ölçekli işletmeler düzenlemeye 30 Aralık 2026’ya, mikro ve küçük işletmeler ise 30 Haziran 2027’ye kadar uyum sağlamak zorunda olacak.
Bir ürünü ilk kez piyasaya süren operatörün gerekli titizlik belgesini sunması yeterli olacak; böylece tedarik zincirinin sonraki halkalarındaki işletmeler ayrı bir beyan sunmak zorunda kalmayacak. Mikro ve küçük birincil üreticiler için artık sadece tek seferlik basitleştirilmiş bir beyan bekleniyor.
Yeni metin ayrıca, düzenlemenin etkilerini ve idari yükünü değerlendirmek üzere 30 Nisan 2026’ya kadar bir gözden geçirme zorunluluğunu içeriyor. Milletvekilleri ayrıca kitaplar, gazeteler ve baskı endüstrisine ait diğer ürünlerin raporlama yükümlülüklerinden çıkarılması yönünde oy kullandı.
Sağ ittifak yine belirleyici oldu
Değişiklikler, 402 kabul, 250 ret ve 8 çekimser oyla onaylandı.
EPP grubu, Parlamento’nun tutumunu üye devletlerden gelen taleplerle uyumlu hâle getirmek için bastırdı. Renew Europe’un bir bölümü, Avrupa Muhafazakârları ve Reformistleri (ECR), Avrupa için Vatanseverler (PfE) ve Ulusların Egemenliği Avrupa (ESN) grupları da EPP’yi destekledi.
Alman EPP Milletvekili Christine Schneider, oylamayı memnuniyetle karşıladı ve değişikliklerin yasa dışı ormansızlaşmayı önlemeye yardımcı olurken çiftçiler ve ormancılar üzerindeki gereksiz yükü azaltacağını söyledi.
Schneider, “Bütün şirketler için bir yıllık erteleme, yetkililere ve işletmecilere kuralları düzgün şekilde uygulamaları için gerekli zamanı tanımak açısından kritik,” dedi.
EPP’nin geleneksel müttefikleri olan Sosyalistler ve Demokratlar (S&D) ise ertelemeye karşı oy kullandı. Bu grup, Yeşiller/EFA ve Sol ile birlikte, EPP’nin sunduğu değişikliklerin ormansızlaşma karşıtı kuralları fazlasıyla sulandırdığı görüşünde.
Alman S&D Milletvekili Delara Burkhardt ise şöyle konuştu:
“Avrupa’nın kahve, kakao, sığır eti ve diğer ürünlere olan talebini karşılamak için her dakika yaklaşık 100 ağaç kesiliyor veya yakılıyor. Bu nedenle AB’nin Ormansızlaşma Düzenlemesi hızlıca ve açık kapı bırakmadan yürürlüğe girmelidir; özellikle de yüksek ormansızlaşma riski taşıyan büyük uluslararası şirketler için.”
Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen’i destekleyen çoğunluktaki bu kırılma, çevre konularındaki benzer oylamaların devamı niteliğinde. Son örnek, iki hafta önce şirketlerin sürdürülebilirlik raporlaması ve titizlik yükümlülüklerini gevşeten bir paketle ilgiliydi.
Oylamanın ardından ECR Başkanı Nicola Procaccini, “Bir kez daha, Avrupa Parlamentosu’ndaki merkez sağ çoğunluk iş dünyası için kritik bir yasama adımını geçirmeyi başardı," dedi ve ekledi:
"Renew Europe’un (Avrupa'yı Yenile) birçok üyesi de merkez sağ çoğunluğa katıldı. Bu, platformumuza ve siyasi gündemimize verilen desteğin genişlediği anlamına geliyor.”
Bugünkü oylamanın ardından Parlamento, pozisyonunu AB üye devletleriyle müzakere edecek. Aralık 2025’te mevcut ormansızlaşma yasasının yürürlüğe girmesini önlemek için bir anlaşmaya varılması gerekiyor. Bu da siyasi görüşmelerin hızlandırılması gerektiği anlamına geliyor.