Sağlık için video oyunu oynanır mı?

Sağlık için video oyunu oynanır mı?
By Euronews
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

Tıkanırcasına yeme bozukluğu olan bir hasta derdini şöyle anlatıyor: “Her gün kendime söz veriyorum: ‘Yarın düzenli yemek yiyeceğim, kendime dikkat edeceğim.’ Ama ertesi gün hiç birşey yapmıyorum. Bu böyle aylar ve yıllarca devam ediyor. Vücuduma ağır yük getiriyor: Karnımda problemler oluyor, kan dolaşımım değişiyor. Çok kötü durumdayım.”

Jan Kosterink adlı kronik boyun ağrısı olan bir hasta ise üç yıldır ağrılardan şikayetçi: “Ben bir otobüs şoförüyom. Artık direksiyonu çevirirken fazlasıyla güçlük çekiyorum. Bütün bunlar boynumda bir ağrıyla başladı ve aşağı doğru omuzlarıma kadar indi. Üç yıldır boynumdaki ağrıyla yaşıyorum.”

Kumar bağımlısı bir hasta devam şöyle ediyor: “Problemin giderek büyüdüğünü fark etmek tam dokuz yılımı aldı. Hiç bir çözüm bulamadım ve bunun felaket derecesinde sonuçları oluyor. Aile sorunları örneğin. Pek çok kez yalan söyledim. Eşim bana olan güvenini kaybediyor. Toplumdan iyice ayrı düştüm. Bu problemle birlikte kendi dünyamda yalnızım.”

Sizce bu adanın sanal keşfi, söz konusu üç hastanın sorunlarının çözümüne bir katkı sağlar mı? Bazı Avrupalı biliminsanları buna ikna oldular. Ve bu ciddi durumlar için tıbbi video oyunlarının nasıl geliştirildiğini birlikte izleyelim.

Tıkanırcasına yeme bozukluğu olan hasta kendine hakim olamadığını söylüyor: “Bir meyve tabağı gördüğümde, ona dokunmuyorum. Beynimde birşey bana bunun yasak olduğunu söylüyor. Çünkü bu sağlıklı bir yiyecek. Bunun yerine hep sağlıksız yiyecekleri seçiyorum. Nasıl beslenmem gerektiğini bilmiyorum. Sadece yiyorum.”

Barcelona’da; yeme kontrolünün tamamen kaybedilmesi gibi, karmaşık hastalıkların araştırıldığı bir klinikteyiz. Bu hasta kendi duygularını tanıması ve iradesini yeniden kontol edebilmesi amacıyla geliştirilmiş, özel bir video oyununu test ediyor.

Bellvitge Üniversite Hastanesi’nden yeme bozukluğu araştırmacısı Fernando Fernández-Aranda ilginç bir noktaya dikkat çekiyor: “Bu video oyunu bize, aşırı dürtüsellik ve hayal kırıklığının hoşgörülmesi gibi, bazı hastaların kişiliklerinin belirli yönlerini kontrol etmeye yaradığını ispatlıyor. Örneğin video oyunu hastama; uğradığı hayal kırıklığına karşı hoşgörülü olmayı, aşırı dürtülerini düşürmesini ve günlük görevlerini organize etme yetisini geliştirmesini öğretebiliyor. Böylece zihnin farklı yönlerini anlıyor ve farklı tepkilerini kontrol ediyor. Hastam; üzüntü veya kaygı gibi hangi tepkilerin yerinde olup olmadığını fark ediyor.”

Rehabilitasyon merkezindeki bazı hastalar kronik bel ve boyun ağrılarından şikayet ediyorlar. Aynı video oyunları, onların kaslarını gevşetmelerine yardım ediyor, performanslarını yükseltiyor ve antrenman disiplini kazandırıyor.

Roessingh Rehabilitasyon Merkezi’nden insan hareketleri araştırmacısı Stephanie Jansen-Kosterink oyunun detaylarını anlatıyor: “Bu elektrodlar kas gerilimini ölçecekler. Kas gerilimini düşürmeye çalışacak.” diyor ve şunları ekliyor: “Bu sistem sayesinde hastanın nerede olduğunu, ne kadar hızlı hareket ettiğini, başının nasıl hareket ettiğini, hareketinin sınırlarının ne olduğunu görebiliyoruz. Ayrıca kaslarının ne kadar gergin olduğunu da tespit edebiliyoruz. Bu oyundan pek çok veriyi toplayıp hastanın tedavisi için yaptığımız araştırmada kullanıyoruz.”

‘PlayMancer’ adı verilen bu tıbbi video oyunu, Avrupa Araştırma Projesi kapsamında geliştiriliyor. Bilgisayar uzmanları, piskologlar ve terapistler, acı rehabilitasyonu ve zihin sağlığı tedavisi konusunda uygun senaryoları bulmak için ortak çalışıyorlar.

PlayMancer projesi Koordinatör Elias Kalapanidas sanal gerçeklik ve tıbbi video oyunu arasındaki farkı şöyle ifade ediyor: “Bu oyun sanal gerçekliğin ötesine geçiyor. Sanal gerçeklik çevredeki ortamı yeniden üretir. Fakat ödül sistemi önermez. Burada amacımız hastaların kendi vücut ve zihinlerini tanımalarına yardımcı olmak. Video oyunu hem eylendiriyor hem motive ediyor. Böylece farklı hastalıklar konusunda etkili şekilde terapi görüyorlar. Bu video oyunu hastalar, terapistler ve doktorlar arasında birleştirici bir faktör oluyor.”

Bazı psikolojik bozuklukların tedavisi konusunda video oyunu terapisinin özel olduğu kanıtlandı.

Kubar bağımlısı hasta kendisindeki değişimi şu sözlerle dile getiriyor: “Kumar bağımlılığının video oyunuyla tedavi edilmesi fikri bana ilk başta tuhaf geldi. Ama birkaç seanstan sonra püf noktasını anladım. Video oyunu belli bir süredeki zihni durumumu anlamama yardımcı oldu. Örneğin, gittikçe daha sinirli olduğumu fark ettim. Böylece kendimi sakinleştirmek için duygularım üzerinde çalışabiliyorum.”

Video oyunu; duygu tanıma teknikleri ve biyo-sensörler yardımıyla hastanın sıkıntı, heyecan ve kaygı durumlarını analiz eder. İlaveten oyun bağımlılığı gibi, istenmeyen yan etkilerden kaçınmak da öncelikli amaçlar arasında yer alıyor.

Bellvitge Üniversite Hastanesi’den Patalojik Kumar Psikolog Susana Jiménez-Murcia, tedavide yan etkileri nasıl aştıklarını anlatıyor: “Programı geliştirenler ilk etapta bazı fikirler teklif ettiler. Ama biz psikologlar bu fikirlerin fazla motive edici ve hatta zararlı olabileceğini düşündük. Örneğin, teknik uzmanlar bize; hastaların farklı ülkelerden diğer hastalarla online oynayabilecekleri bir oyun versiyonu teklif ettiler. Fakat bilimsel araştırmalardan biliyoruz ki; online video oyunları korunmasız kullanıcılar için yüksek düzeyde bağımlılık oluşturabiliyor. O nedenle biz sadece tek kişiyle oynanabilen ve puanlaması bulunmayan video oyunlarını tercih ettik.”

Hastaların video oyununu sadece tıbbi uzmanlar gözetiminde oynamalarına izin veriliyor. Ve araştırmacıların ifadesine göre bu, kullanıcının hareketlerini tanıyan piyasadaki diğer ticari video oyunlarından büyük oranda farklılık gösteriyor.

Roessingh Rehabilitasyon Merkezi’nden insan hareketleri araştırmacısı Stephanie Jansen-Kosterink tibbi video oyunu ve ticari oyunlar arasındaki farkı anlatıyor: “Eğer ticari bir oyun oynuyorsanız. Burada bazı hareketlerde hile yapabilirsiniz. Çünkü sadece oyun konsolu kullanıyorsunuz. Ama burada yürüme konusunda hile yapamazsınız. Gerçekten yürümeniz gerekir. Bir başka fark daha var: Oyundaki bütün ölçümleri alıyoruz. Böylece hastanın nasıl yürüdüğünü ve ne kadar kas gerginliği olduğunu görüyoruz. Ticari oyunlarda ise, oyundan hiçbir şekilde geri dönüşüm bilgileri alınmıyor.”

Peki; belirli zihni bozukluk veya piskolojik rehabilitasyonlar için video oyunu reçetelerinin yazılmasına daha ne kadar var? Bilim insanları araştırmalar neticesinde, terapik video oyunlarının sadece belli hastalara uygulanabileceği kanısına vardılar. Ve şimdi, bu oyunu oynama sırasının politikacılara kaldığını belirtiyorlar.

Roessingh Rehabilitasyon Merkezi’nden insan hareketleri araştırmacısı Miriam Vollenbroek projenin geleceğini değerlendiriyor: “Hastalar ve terapistlerin kabulü konusunda sorun yok. Halihazırdaki teknoloji de yeterli. Bu gerçekten büyük bir organizasyon değişikliği gerektiriyor. Kısa vadeli tek sorun finansal. En azından burada Hollanda’da. Sosyal güvenlik sistemimiz, maliyetleri üstlenecek mi? Bunun gerçekleşmesi uzun zaman alabilir.”

Bunların gerçekleşmesini beklerken uzmanlar, tıbbi video oyunlarının yeni terapik uyugulamaları konusundaki araştırmalarına devam ediyorlar.

www.playmancer.eu

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Ölümcül yılan zehrinden şifa bulmak mümkün mü?

Motorlu araçların hayatımızı tehdit eden partiküller salmasına engel olunabilir mi?

Omega 3 ihtiyacını karşılamada devrim yaratacak besin kaynağı: Mikroalgler