Gençlik iksiri… İnsanlığın ulaşamadığı en eski hayali. Tabii ki bu hayalin oldukça uzağında olsa da sanat eserleri için bir gençlik iksiri mümkün.
Zaman her şeyi yaşlandırıyor. Yaşlılık yıpranmaya sebep oluyor. Bu canlılar için de, sanat eserleri için de aynı. Tabloları hassas kılan ise kalsiyum karbonat kimyasalının zamanla bozulması.
Restorasyon işiyle meşgul olan Fabrizio Bandini nano teknolojik yöntemlerle sanat eserlerine gençlik aşılamanın mümkün olduğunu ifade ediyor:
“Bu tablo yaşının bir sonucu olarak ciddi bir şekilde zarar gördü. Bu nedenle sol kısımdaki renkler soluk olduğu için duvardan indirildi. Şimdi nanokalsiyum ile bu zarar görmüş parçaları restore etmeye çalışıyoruz. Nanokalsiyum bu solukluğun giderilmesini ve tabloya genç bir görünüm verilmesini sağlıyor.”
Peki bu gençlik iksiri nasıl çalışıyor? Kimyasal prensipleri anlamak için Floransa’da üniversiteye bağlı bir laboratuvarı ziyaret ediyoruz.
Çeşitli ülkelerden bir araya gelen araştırmacılar, basit bir kimyasal tepkime ile kalsiyum hidroksitten oluşan nano parçacıklar elde ediyor. Bu nano parçacıklar sanat eserlerinin içine nüfuz ederek resme yeniden orijinal görünümünü veriyor.
Önce nano parçacıkların kimyasal özellikleri sanat eserlerine uyumlu hale getiriliyor. Bu incelik harikası işlemden sonra nano teknoloji sayesinde elde edilen sıvı, tabloların temizlenmesinde kullanılıyor. Bu bilimsel yöntemi, sulu boya gibi çok hassas resim tekniklerinde bile kullanmak mümkün.
Floransa Üniversitesi’nde kimya kürsüsü üyesi Piero Baglioni “Sanat için Nano” projesinde kordinatör olarak görev alıyor: “Tablonun içindeki orijinal kompozisyonu yani, sanatçının kullandığı asıl materyalleri yeniden ortaya çıkarıyoruz.
Sıvı bu jel tabakasının içine sızdırıldı. Jel tabakasının kimyasını ve gözeneklerini kontrol ederek resmin içine nüfuz edecek suyun derinliğini ayarlayabiliyoruz. Mesela 100 mikron ya da 200 mikron, ne kadar gerekirse.”
Bu jel tabakası sanat eserinin yüzeyinde meydana gelen tozlanmayı tereyağından kıl çeker tarzda, hem de resme hiç zarar vermeden ortadan kaldırabiliyor.
Restorasyon atölyesinde temizleyici jel tabaka en hassas sanat eserlerinde kullanılıyor. 13. yüzyıldan kalma altın işlemeli Bizans kumaşında bu işlem mükemmel bir sonuç veriyor.
Bilim adamları, nano teknolojinin sanat eserlerinin restorasyonu ve konservasyonu için düşük masraflı yöntemler sunacağını umuyor.
Tekstil restorasyonu uzmanı Susanna Conti:
“Sanat eserlerinin restorasyonu gelecekte bu şekilde olacak. Çünkü esere en az dokunuşla orijinal halini vermek mümkün.”
Piero Baglioni bu yöntemle sanat eserlerinin nesiller boyu yaşatılacağını vurguluyor:
“Nano teknolojiyi sanat restorasyonuna uygulayarak eserlere, yeni bir yöntemle hayat şansı sunuyoruz. Sanat eserlerinin gelecek nesillere taşınmasını amaçlıyoruz. Bu ölümsüz eserlere gençlik aşısı yapıyoruz. Böylece bu eserler çocuklarımız, hatta çocuklarımızın çocukları için yaşıyor olacak.”