Çin misyonu tarafından Ay yüzeyinden getirilen kanıtlar, volkanik faaliyetlerin daha önce düşünülenden çok daha sonra kaydedildiğini gösteriyor.
REKLAMYeni bir araştırmaya göre, dinozorlar Dünya üzerinde gezinirken, Ay'ın yüzeyi hâlâ volkanik patlamalara sahne oluyordu.
Bu araştırmaya dayanak olan kanıt ise Ay'ın yüzeyinden koparılan ve 2020 yılında Çin'in gönderdiği bir keşif aracı tarafından Dünya'ya getirilen üç küçük cam boncuk. Bu boncukların kimyasal yapısı, bilim insanlarının düşündüğünden çok daha yakın bir geçmişe, yaklaşık 120 milyon yıl öncesine kadar aktif Ay volkanlarının varlığına işaret ediyor.
Chang'e 5 görevi ile Dünya'ya getirilen kaya örneklerinin daha önceki bir analizi, Ay'daki volkanların iki milyar yıl önce söndüğünü öne sürmüştü. Önceki tahminler ise dört milyar yıl öncesine kadar uzanıyordu. Yeni kanıtlarla Ay'ın, dinozorlar Dünya'da yaşarken volkanik aktiviteye sahip olduğu ortaya kondu.
Araştırma perşembe günü Science dergisinde yayımlandı.
Araştırmada yer almayan Ay ve Gezegen Enstitüsü'nde kıdemli bir bilim insanı olan Julie Stopar, "Bu biraz beklenmedik bir durumdu," dedi.
NASA'nın Ay Keşif Yörünge Aracı'nın 2014 yılında elde ettiği görüntüler de daha yakın zamanda volkanik faaliyetler yaşandığını gösteriyordu.
Ay'dan 3.000 cam boncuk
Stopar, cam boncukların ilk fiziksel kanıt olduğunu ancak kökenlerini doğrulamak için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu ifade etti.
Chang'e 5 örnekleri, NASA'nın Apollo astronotları ve 1970'lerde Sovyetler Birliği uzay araçları tarafından toplananlardan bu yana Ay'dan Dünya'ya getirilen ilk kaya örnekleri.
Haziran ayında Çin, Ay'ın uzak tarafından örnekler getiren ilk ülke olmuştu.
Çin Bilimler Akademisi'nden çalışmanın eş yazarı He Yuyang bir e-postada, "araştırmanın küçük gezegenlerin ve uyduların - bizimki de dahil olmak üzere - volkanik olarak ne kadar süre aktif kalabileceğini anlamamıza yardımcı olabileceğini" söyledi.
Araştırmacılar, toplu iğne başından daha küçük yaklaşık 3.000 Ay cam boncuğunu inceledi. Aralarından üç tanesinin bir volkandan geldiklerine dair işaretler taşıdığı belirlendi.
Cam tanecikler, volkanik bir patlama veya göktaşı çarpması sonrasında erimiş damlacıklar soğuduğunda Ay'da oluşabilir.
Stopar, mevcut zaman çizgilerinin, yeni araştırmanın önerdiği zaman diliminde Ay'ın volkanik faaliyet noktasının çoktan soğumuş olduğunu gösterdiğini belirtti.
"Bunun nasıl olabileceğini anlamaya çalışmak için birçok başka çalışmaya ilham vermeli," dedi.