Avrupa Uzay Ajansı (ESA), ABD Kongresi tarafından onaylanması halinde NASA’nın bütçesinde yapılması planlanan kesintiler nedeniyle bazı uzay araştırma programlarının iptal edilmesini veya dondurulmasını göz ardı etmiyor.
REKLAM
ESA, yıl sonunda ABD Kongresi tarafından onaylanırsa NASA bütçesindeki kesintiler nedeniyle bazı programlarını durdurabileceğini ya da azaltabileceğini açıkladı.
NASA'nın geçtiğimiz hafta açıklanan 2026 yılı teknik bütçe talebinde, 19 Avrupa uzay araştırma programında olası kesintiler öngörülüyor. Bu kesintiler, ESA’nın ABD’nin Ay görevlerine sağladığı bazı kritik teknolojileri de etkileyebilir.
Bu bütçe tasarısının yürürlüğe girmesi için Kongre'nin onayı gerekiyor; kararın sonbaharda verilmesi bekleniyor.
ESA Genel Direktörü Josef Aschbacher, Perşembe günü gazetecilere yaptığı açıklamada, konseyin “ödevini tamamladığını”, NASA’nın olası bütçe kesintilerinin etkilerini analiz ettiğini ve üye ülkelerin yaptığı yatırımların en verimli şekilde nasıl kullanılabileceğini değerlendirdiğini söyledi.
Aschbacher, ABD'nin nihai kararını vermeden önce herhangi bir kesinti veya iptalin olmayacağını belirtti; ancak Kongre'nin vereceği her karara karşı ESA’nın “hazır ve iyi hazırlanmış” durumda olacağını vurguladı.
Hangi projeler etkilenebilir?
ESA Bilim Direktörü Carole Mundell, ajansın 19 araştırma projesinin önerilen NASA bütçe kesintilerinden etkilenebileceğini tespit ettiğini söyledi.
Mundell, ESA ve uluslararası ortaklarının bu projelerin çoğundaki etkileri hafifletebileceğini ancak üç projede bunun mümkün olmadığını belirtti: LISA (Laser Interferometer Space Antenna - Lazer Enterferometre Uzay Anteni), Envision (ESA’nın Venüs’e gönderilecek ilk atmosfer araştırma görevi) ve NewAthena (dünyanın en büyük X-Işını gözlemevi).
LISA ve Envision projeleri için ESA Konseyi halihazırda finansman onayı vermiş durumda. NewAthena ise Konsey’in onayına 2027 yılında sunulacak.
ESA, NASA’nın liderliğindeki ve insanları 1960’lardan sonra ilk kez Ay’a geri götürmeyi amaçlayan Artemis görevlerine önemli parçalar sağlıyor.
Görev kapsamında seçilen Orion uzay aracına elektrik ve oksijen sağlayan Avrupa Uzay Modülleri’ni (ESM) üretiyorlar.
Bunun yanında, ESA’nın yürüttüğü Avrupa'nın Ay iniş aracı programı Argonaut da bu görevleri desteklemeyi hedefliyor.
ESA ayrıca, Ay yörüngesinde kurulacak ilk uluslararası uzay istasyonu olan Gateway projesine de üç önemli sistem sağlıyor.
Önerilen NASA bütçesine göre, Artemis II (2026 başı) ve Artemis III (2027) görevlerine finansman sağlanmaya devam edilecek. Ancak ileriki görevlerde Gateway iptal edilecek ve Orion emekliye ayrılacak. Bunun yerine daha “sürdürülebilir ve maliyet-etkin” bir Ay keşif stratejisi geliştirilecek.
ESA İnsan ve Robotik Keşif Direktörü Daniel Neuenschwander, ajansın Gateway ve ESM sözleşmelerini NASA ile yerine getirmeye devam ettiğini söyledi.
Neuenschwander, kesintiler olsa bile Argonaut ve diğer Avrupa teknolojilerinin ESA görevlerinde kullanılmaya devam edeceğini söyledi.
Avrupa’nın bağımsızlığı için hazırlık
Neuenschwander, ESA’nın bazı yedek teknolojileri Avrupa içinde nasıl üretebileceğini sanayiyle birlikte araştırmaya başladığını söyledi.
Örneğin, NASA bütçesindeki kesintilerden etkilenecek projelerden biri de ESA’nın ExoMars Rover programı Rosalind Franklin. Bu program, Mars yüzeyini delerek organik madde örnekleri toplamayı amaçlıyor.
NASA, bu aracın üç önemli parçasını sağlıyor: Mars Organik Molekül Analizörü (MOMA) adı verilen astrobiyoloji aracı, örnek çıkarma sistemleri ve amerikyum radyoizotop ısıtma ünitesi (RHU) gibi enerji sağlayan sistemler.
Neuenschwander, bu teknolojilerin şu anda Avrupa’da üretilemediğini, ancak bunların geliştirilmesi için çalışmaların başladığını söyledi. RHU teknolojisinin, ileride ESA’nın Ay yüzeyi keşif görevlerinde de kullanılabileceğini ekledi.
Neuenschwander, kısa vadede ESA’nın bu tür teknolojileri Kanada Uzay Ajansı (CSA) gibi diğer ortaklardan temin edebileceğini; ancak nihai hedefin bu sistemleri Avrupa içinde üretmek olduğunu vurguladı.