Uzmanlar, maymun çiçeği salgınının COVID pandemisinden çok farklı bir durum olduğunu ama "kayıtsız kalamayacağımızı" belirtiyor.
REKLAMEuronews Health'e konuşan uzmanlara göre, birçok Afrika ülkesinde görülen maymun çiçeği salgını endişe verici olsa da, bu durum dünyanın sadece dört yıl önce COVID-19 ile yaşadıklarından farklı.
Ancak özellikle Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde (DRC) daha bulaşıcı olduğu düşünülen yeni bir maymun çiçeği türü yayılmaya devam ediyor. Uzmanlar virüsün diğer ülkelere de yayılmasının muhtemel olduğuna dair uyarıyor. Bu da maymun çiçeği salgınlarına acilen müdahale edilmesi ihtiyacını vurguluyor.
"Klad 1b" olarak adlandırılan bu yeni maymun çiçeği türü bu ay İsveç'te bir kişide tespit edilerek, Afrika dışındaki bir ülkede ilk kez kayda geçmişti. Afrika dışındaki ikinci vaka da bu hafta Tayland'da teşhis edildi. Her iki vaka da halihazırda salgınla mücadele eden Afrika ülkelerine seyahat etmiş kişilerden oluşuyor.
Bu arada, Dünya Sağlık Örgütü'nün (DSÖ) maymun çiçeğini "küresel acil durum" ilan etmesinden günler sonra Avrupalı sağlık yetkilileri de kıtadaki risk seviyesini yükseltmişti.
Euronews Health ekibi, salgınla mücadeleye ve olası risklere ilişkin soru işaretlerini uzmanlarla konuştu.
'Maymun çiçeği, COVID-19 gibi değil'
Maymun çiçeği, ateş veya kas ağrıları gibi diğer semptomların yanı sıra çoğunlukla ciltte döküntü veya lezyonlara neden olan "Orthopoxvirus" adlı virüsün neden olduğu bulaşıcı bir hastalık.
Virüs 2022'de de küresel acil durum ilan edilmişti, ancak uzmanlar bunun dünya genelinde karantina ve kapanmalara neden olan COVID-19'dan çok farklı olduğunu belirtiyor.
DSÖ Avrupa'nın yüksek tehdit oluşturan patojenlerden sorumlu yöneticisi Dr. Marc-Alain Widdowson, Euronews Health'e yaptığı açıklamada, "Avrupalılar maymun çiçeği nedeniyle COVID-19 benzeri bir durumun aniden tekrar yaşanması konusunda paniğe kapılmamalı" dedi.
Bilim insanı, "COVID-19 solunum yoluyla bulaşan bir virüsken, maymun çiçeğine yakalanmak epey zor" diye ekledi:
"Bu virüse yakalanmak için uzun süreli ya da Avrupa'da yaygın bulaşma şekli olan cinsel ilişki gibi yoğun bir temas gerekir."
"Klad 2" diye bilinen daha az şiddetli bir maymun çiçeği varyantı Avrupa ülkelerinde halihazırda yayılmaya devam ederken DSÖ Avrupa, bölgede ayda yaklaşık 100 yeni vaka saptandığını tahmin ediyor.
Öte yandan maymun çiçeğinin daha şiddetli versiyonu olan Klad 1, evrimleşerek Klad 1b türünü ortaya çıkardı. Bu yeni tür daha önce vakanın görülmediği birkaç Afrika ülkesine yayılınca uzmanlar alarma geçti.
Bilim insanları bu virüsün muhtemelen daha bulaşıcı olduğunu ancak bu konuda daha fazla bilgiye ihtiyaç duyulduğunu belirtiyor.
Widdowson, "[Avrupa'da] Klad 2'yi henüz ortadan kaldırmadık, isteyeceğimiz son şey Klad 1'in ortaya çıkmasıydı" ifadelerini kullandı.
Öte yandan Widdowson, maymun çiçeğinin Avrupa ülkelerinin son iki yıldır uğraştığı bir virüs olduğunu ve nasıl kontrol altına alınacağını bildiklerini de sözlerine ekledi:
REKLAM"Ancak bunu söyledikten sonra da kayıtsız kalamayız. Bölgeye herhangi bir virüs geçişi olup olmadığını araştırdığımızdan ve varsa durdurduğumuzdan emin olmamız gerekiyor."
University College London'da baş araştırma görevlisi Dr. Shema Tariq, Euronews Health'e verdiği röportajda, "Endişe verici olan, yeni varyant 1b'nin insandan insana çok daha fazla bulaşma göstermesi" diye konuştu.
Ancak Tariq da COVID-19'un hava yoluyla bulaşan bir patojen olarak bir popülasyon içinde daha kolay yayıldığını vurguladı:
"Maymun çiçeği insandan insana temas gerektirir, bu nedenle bulaşması daha zor."
REKLAMAvrupa'da maymun çiçeğinin ortadan kaldırılması mümkün mü?
Uzmanlar, 2022'deki acil durum ilanı sırasında Avrupa'da maymun çiçeğini tamamen ortadan kaldırma fırsatının kaçırıldığını belirtiyor. Ancak bu virüse karşı yeniden acil durum ilan edilmesi, kaçırılan fırsatı yeniden yakalama olanağı tanıyabilir.
Tariq, "Bence şimdi müdahalemizi dikkatle gözden geçirme, Klad 2'ye yakalanma riski en yüksek kişileri aşılamayı düşünme, vakaları gerçek anlamda izleme, test etme ve Klad 2 mi yoksa Klad 1 virüsü ile mi uğraştığımızı anlamak için yeterli sayıda insanı teşhis ettiğimizden emin olma fırsatımız var" dedi.
Bu arada Widdowson da Avrupa hükümetlerinin gözetimi genişletmesini ve verileri "hızlı ve şeffaf bir şekilde" raporlamasını tavsiye ediyor.
Önerilere hastaların izole edilmesi, temaslılarının izinin sürülmesi ve virüsün vücutta tam olarak ne yaptığının araştırılması da dahil.
REKLAMAvrupa'da Klad 2 en çok eşcinsel erkekler arasında yayılıyordu, ancak yeni tür farklı kesimleri de etkileyebilir.
Öte yandan DSÖ, Widdowson'ın da "damgalanmaya neden olabileceğini" söylediği bazı uygulamaları önermiyor. Bunlar arasında sınırların kapatılması ya da seyahat kısıtlamaları gibi uygulamalar var.
'Enfeksiyonların sınırları yoktur'
Tariq'e göre, halihazırda ortaya çıkan salgınlar küresel aşı eşitliği konusunda "çok önemli dersler" veriyor.
Gelişmiş ülkeler, özellikle COVID-19 salgını sırasında aşıları adil bir şekilde paylaşmadıkları için eleştirilmişti.
REKLAMGelişmekte olan ülkelerde aşı ve tedavilere erişim karşılığında patojen bilgilerinin paylaşılması, küresel bir pandemi anlaşmasına ilişkin müzakereleri geciktiren temel konulardan biri.
Diğer yandan Avrupa Komisyonu maymun çiçeği için, ilaç şirketi Bavarian Nordic ile birlikte Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezlerine 215.000 dozdan fazla MVA-BN aşısı tedarik etmeyi planladığını duyurdu.
Fransa Başbakanı Gabriel Attal da ülkede 232 aşılama merkezinin açık olduğunu ve hükümetin Avrupa Birliği aracılığıyla en çok etkilenen ülkelere 100.000 doz aşı bağışlayacağını bildirdi.
Ancak Widdowson'a göre aşıların sağlanması için otomatik bir mekanizma gerekli.
REKLAMBilim insanı, "Eğer Demokratik Kongo Cumhuriyeti'nde salgınlar ve yüksek vaka sayıları devam ederse Avrupa'daki tehditten kurtulmayı umamayız" ifadelerini kullandı.
Tariq'e göre de maymun çiçeği acil durumu aynı zamanda "enfeksiyonların sınırları olmadığını" vurguluyor.
"Birbirine bağlı bir dünyada yaşıyoruz. Kayıtsız kalamayız ve enfeksiyonları sadece kaynaklandıkları yerde kontrol altına alamayız" diyen Tariq sözlerine şöyle devam etti:
"Salgından en çok etkilenen bölgelerdeki meslektaşlarımızı, sadece kendi nüfusları için değil, aynı zamanda bizim nüfusumuz için de bu salgını yönetebilmeleri amacıyla desteklemeliyiz."
REKLAM