Polonya 10 Nisan 2010’da tarihinin en kara günlerinden birini yaşadı. Rusya’nın Smolensk şehrine inişe geçen cumhurbaşkanlığı uçağı radarlardan bir anda silindi. Uçak düşmüş; Cumhurbaşkanı Leh Kaçinski ve ülkenin en önemli politikacılarından oluşan 96 kişilik kafileden kurtulan
olmamıştı.
Kafile, Rusya’daki Katin Katliamı’nın 70. yıldönümünü anma törenlerine katılmaya hazırlanıyordu. Tarihin bu kara sayfası yüzünden Polonya ile Rusya arasındaki ilişkiler gergindi.
Uçak kazasının üzerinden iki yıl geçmesine rağmen başlatılan soruşturmalar, kesin bir sonuca varamadı.
Tupolev 154 tipi uçağın düşmesinde pilot hatasının, hava şartlarının, askeri havaalanındaki aydınlatma sorunlarının ve kule yetkililerinin yeterli eğitime sahip olmamasının rol oynadığı ortaya çıktı. Belirsizliklerle dolu bu tablo yüzünden Polonya hükümeti güven kaybına uğradı.
Başbakan Donald Tusk, yürütülen soruşturmalara ağırlığını yeterince koymamakla eleştirildi. Kaza yerine hiçbir Polonyalı müfettiş gönderilmezken cesetlerin teşhis işlemine de Polonyalı yetkililer katılmadı. Smolensk havaalanındaki kule yetkilileri hakkında ise hiçbir soruşturma başlatılmadı.
Bu durum, kazada hayatını kaybeden Cumhurbaşkanı
Leh Kaçinski’nin ikiz kardeşi Yaroslav’ın siyaset sahnesinde hızla yükselmesini sağladı. Adalet ve Hukuk adlı partisi, ülkenin ikinci en büyük siyasi gücü oldu. 2015 Cumhurbaşkanlığı Seçimlerine katılacak politikacı, kazanın sorumlusunun Başbakan
Tusk olduğunu hatta uçağa saldırıda bulunulduğunu iddia etti.
Son kamuoyu yoklamalarına göre Polonya halkının yüzde 27’si bu iddialara inanıyor. Yüzde 32’lik kısmı ise kazadan Rusları sorumlu tutuyor.
euronews:
“Şimdi Polonya’ya uzanıyoruz. Karşımızda, Varşova Üniversitesi’nden Dr. Bartlomiej Biskup var. Smolensk olayının, Polonya siyasetinde hala tartışma konusu olduğunu söyleyebilir miyiz ?”
Bartlomiej Biskup:
“Olayın etrafında süre gelen birçok tartışma bitti diyebilirim. Fakat, vatandaşlar gerçekten ne olduğunu öğrenmek istiyor.”
euronews:
“Yani bir siyasetçi olsaydınız, Smolensk uçak kazası olayı üzerinden fayda sağlayabilir miydiniz?”
Bartlomiej Biskup:
“Evet olabilir. Fakat, konuyu tüm ayrıntılarıyla anlatmanız gerekir. Olayın Rusya tarafında bilmediğimiz çok şey var. Polonya’ya ait olduğu bilinen uçağın enkazı hala Rusya’da. Soruşturma ise daha uzun sürebilir. Bu süre, Rusya-Polonya ilişkilerini göz önüne alırsak, çok da uzun olabilir. Çünkü dava, Rusya için de çok önemli.”
euronews:
“Yani olayın bir suikast olması mümkün mü?”
Bartlomiej Biskup:
“Bizim bildiğimiz kadarıyla değil. Tabi bu sadece bizim bildiğimiz. Daha açıklanmayan çok şey var.”
euronews:
“Polonya heyetini öldürerek, kim çıkar sağlayabilir ?”
Bartlomiej Biskup:
“Politika ve siyasetle yakından ilgili olan birçok gaz ve petrol şirketi var. Lech Kaczynski’nin eski sovyet ülkelerinden oluşan, orta ve doğu Avrupa’da etkili olacak kuvvetli bir birlik oluşturmaya çalıştığını biliyoruz. Kaczynski ayrıca ülke ekonomisinin tam bağımsız hale gelmesini destekliyordu. Polonya’nın da bu bölgede hayati çıkarları var.”
euronews:
“Peki dünyanın Smolenks olayına bakışını nasıl buluyorsunuz ? Sanki medya artık bu olayı gözardı ediyor gibi. Sizce bu, Smolensk’te gerçekte ne olduğunun artık kimsenin umrunda olmadığının bir göstergesi mi?”
Bartlomiej Biskup:
“Bence dünyanın pek umrunda değil. Çünkü herhangi bir çıkarları yok. Avrupa Birliği için de durum aynı, çünkü ne ekonomik ne de politilk çıkarlarları var. Polonya, dava için Avrupa’dan hiçbir şekilde yardım istemedi. Yani Avrupa’da pek birşey yapamaz. Davaya dahil olmalarının onlar için de pek bir getirisi yok. Aynı zamanda Polonya Avrupa’dan resmi bir yardım istemediği için, Avrupa da bu olayı Rusya ile beraber çözün demek istiyor.”