Suriye’de yaşanan kaosta iki konu netliğini koruyor. Bunlardan ilki 2011 martından beri 42 bin kişiye ulaşan ölü sayısı. İkincisi ise Beşar Esad’ın her geçen gün direnişçiler lehine güç kaybetmesi.
Peki kim bu direnişçiler?
Esad rejimine karşı mücadele edenler sadece Özgür Suriye Ordusu’ndan gelmiyor. 2011’in sonundan itibaren kökten dinciler, Selefiler ve Cihadistler ülkedeki sayılarını her geçen gün artırıyor. Suriye’nin özellikle kuzeyinde direnişçilere El Kaide terör örgütüne bağlı savaşçılar da katılmış durumda. Bazı bölgelerde çok aktif olan bu gruplar, hazırlık kamplarında farklı milletlerden kişileri savaşa hazırlıyor. Irak’tan, körfez ülkelerinden ve Afrika’dan Esad rejimine karşı savaşmak için bir çok kişi Suriye’ye giriş yapıyor.
El Kaide’nin Irak koluna bağlı olan El Nusra Cephesi Suriye’de düzenlenen intihar saldırılarının birçoğunu üstlenen isim oldu. 2012’den beri Suriye’de açılan tüm cephelerde kilit rol aldı. Hedefi Suriye’de bir İslam devleti kurmak ve Batı’ya ve Şii hükümetlere karşı mücadele etmek:
“Suriye’deki rejime tüm kalbimizle karşıyız. Arap Baharı olarak adlandırılan şey başladığından beri, devrime ilk katılanlardan olduk.”
El Kaide’nin başındaki yeni ismi Ayman El Zavahri geçtiğimiz şubatta örgüt üyelerini Suriye’de savaşmaya çağırdı. Bu çağrı ülkedeki varlıkları üzerindeki şüpheleri de silmiş oldu:
“Suriye’deki halkımız, Batı’ya, Amerika Birleşik Devletleri’ne, Arap hükümetlerine ya da Türkiye’ye güvenmeyin. Eğer özgürlük istiyorsak, bu rejimden kendimizi kurtarmamız şart. Eğer adalet istiyorsak rejime karşı misillemelerde bulunmalıyız.”
Suriye halkının önemli bir kısmı direnişi destekliyor. Geçen cuma yapılan gösterilerde ağızlardaki tek slogan, ‘Suriye’deki tek terörist Esad rejimi’ idi. Washington’un El Nusra Cephesi’ni terörist örgütler listesine sokmasını böylece protesto edildi.
Suriye’deki çatışmalarda El Kaide’nin aldığı rolü daha iyi anlayabilmek için Washington’daki Johns Hopkins Üniversitesi dekanı Doktor Vali Nasr’a bağlanıyoruz.
euronews:
“Basın, Suriye’deki ayaklanmayı ‘Esad’a karşı direnişçiler’ şeklinde çok basit bir şekilde açıkladı. Fakat şu anda, bu krizde El Kaide üyelerinin de bir rol aldığı, çatışmaya nasıl katıldıkları ve neden katılımlarının bu kadar zaman gözden kaçırıldığı sorgulanıyor.”
Vali Nasr:
“Aslında El Kaide, çatışmalara başından beri katılıyordu. Örgütün bazı kolları Irak’tan gelerek Suriye’de faaliyet göstermeye başladı. Silahlara kolayca ulaşabiliyor, mali yardımlar elde edebiliyor ve çatışmalarda çok etkili oluyorlardı. Şimdi ise ülkenin her yanında çatışıyorlar. Bunun sonucunda da Esad rejimine karşı direnenlerin çok önemli bir kısmını oluşturuyorlar. Onlardan uzun süre haberdar olmamamızın temelinde elimizde onlar hakkında çok az kanıt bulunması yatıyor. Ayrıca
uluslarası toplum daha çok Esad’ın üzerine gitti ve muhalefetin kimlerden oluştuğuna dikkat etmedi.”
euronews:
“Peki bu grubu kimler oluşturuyor ve başlarında kim bulunuyor?”
Vali Nasr:
“Onları tam olarak kimin yönettiğini bilmiyoruz. Ama El Kaide adına savaşanların çoğunluğunun Irak’tan geldiğinden eminiz. Hepsi Irak’taki Amerikan askerlerine karşı mücadele eden şebekeye bağlılar. Diğerleri ise onlara büyük olasılıkla başka yerlerden katılıyor. El Kaide’de Suriyeliler en başından beri bulunuyordu. Bu, 11 Eylül saldırılarına kadar uzanır. Suriye’de El Kaide ile aralarına mesafe koymaya karar verdiler ve El-Nusra Cephesi adını aldılar. Ardından da Esad’a karşı bir direniş grubu olarak bir pozisyon takınmaya başladılar. El Kaide’ye bağlı oldukları ise uzun süre sonra anlaşıldı. Tek fark Esad rejimine karşı kendilerini daha haklı çıkaracak bir direniş olduklarını gösterecek bir tavır takınmalarıydı.”
euronews:
“Peki direnişçilerin taktiklerini nasıl bu kadar etkileyebildiler?”
Vali Nasr:
“Direnişçiler arasında oldukça önemli bir güce sahipler. Çünkü büyük gizli silah depolarını ellerinde bulunduruyorlar. Kendi bayrakları altında diğer grupları toplama güçleri var. Ayrıca, bu silah depolarını özellikle çatışmaların başında diğer direnişçilerle bağlantıya girmek için çok iyi kullandılar. Suriye’nin bazı bölgelerinde Esad’a karşı sadece El Kaide mücadele veriyor, diğerlerinde ise başka gruplar ortak bir mücadele yürütüyor. Fakat her şey bununla sınırlı değil. El Kaide’nin organize olması için çok büyük bir alan ya da çok büyük miktarda patlayıcı madde gerekmiyor. Bunun sonucunda da, Suriye’deki kaos göz önünde bulundurulduğunda, El Kaide’ye bağlı gruplar organize olmak, adam toplamak ve operasyonlar
düzenlemek için yeterli alana sahip oldu.”
euronews:
“Peki, böylesine önemli bir rol oynayan El Kaide ile şu anda Suriye’de neler yaşanıyor ve gidişatı Batı ne kadar etkileyebiliyor?”
Vali Nasr:
“Irak’ta El Kaide’yi gizlendiği yerden çıkarmak büyük bir Amerikan ordusu sayesinde mümkün olmuştu. Çünkü özel askeri operasyonlar düzenleme, El Kaide’yi yok etme ve yerel kabilelerle bağlantıya geçerek onları sınır dışı etme kapasitesine sahiptiler. Fakat Suriye’de El Kaide’ye karşı bu tür bir direniş söz konusu değil. Esad rejimi onlara karşı savaşıyor. Fakat Esad’ın emrindeki güçler zayıflıyor. Yani bu çok tehlikeli durumdan Irak’ta neredeyse kaybolmuş olan El Kaide faydalanabilir. Çünkü yeni bir toprakta yeniden büyüyebilir.”