AGİT gözlemcileri Ukrayna'da ne kadar etkili?

REKLAM

Bir yıl öncesine kadar, 5 Aralık 2013’te, Kırım halen Ukrayna’nın bir parçasıyken, Yanukoviç iktidarda ve Maydan barışçıl gösterilere sahne oluyordu.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (AGİT) 57 üyesi ise bölgenin güvenliğini ve istikrarını konu alan yıllık toplantılarını Kiev’de yapıyordu.

Bundan tam 12 ay sonra Yanukoviç halk ayaklanmasıyla devrildi, Rusya Kırım’ı resmen ilhak etti, Ukrayna’da 4 bin 500 kişi öldürüldü ve AGİT’in önüne geçemediği buna benzer şiddetli olaylar yaşandı.

1970’li yılların başında soğuk savaş koşullarındaki Avrupa’nın bölünmüşlüğüne son verme amaçlı kurulmuş teşkilat, Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa Birliği, Rusya ve Ukrayna’yı beraber bünyesinde bulunduran tek örgüt. Her üyenin veto hakkına sahip olduğu teşkilatta kararlar da oy birliğiyle alınıyor.

Rusya, geçtiğimiz Mart ayında, AGİT’in Ukrayna’daki Özel Gözlem Misyonu’nu onayladı. Ancak gözlemciler, Tatar azınlıklarına ve karşıtlara yapılan insan hakları ihlalini denetlemek için Kırım’a giremedi.

AGİT tarafından izlenen bölgelerin başında Gukovo sınır kapısı ve Donetks bölgesi yer alıyor. Bu iki bölgede görev yapan gözlemcilerin sayısıysa toplamda 22.

Ukrayna’da yapılan Özel Gözlem Misyonu’nda 320 gözlemci bulunuyor. Ancak bu sayısının 500’e çıkartılması hedefleniyor.

2 bin 300 km uzunluğunda olan geçilmesi güç ve zor Rusya sınırı, gözlemcilerin denetleme misyonunu kolaylaştırmıyor. İsyancıların ellerinde ağır askeri teçhizat bulunduğu gözlemlendi. Ancak malzemelerin kaynaklarının nereden geldiği tespit edilemedi.

Öte yandan AGİT’in izleme yaptığı insansız hava uçakları elektronik ve fiziki saldırıların hedefinde.

Ukrayna’nın doğusunda 17 Temmuz tarihinde düşürülen MH17 uçağı AGİT’in Ukrayna misyonundaki zayıflığını gözler önüne seriyor. Zira uçak kazasından 10 gün sonra AGİT gözlemcilerine kaza alanı gösterilmedi. Denetimciler 298 kişinin hayatını kaybettiği uçağın çakıldığı alana girebilmek için 31 Temmuz’u beklemek zorunda kaldı.