Yunan hükümetinin Avrupa kurumlarıyla boynuz boynuza geldiğinde heyetin başında o vardı. Sonunda geri çekilmek zorunda kalmıştı, fakat şimdi geri
Yunan hükümetinin Avrupa kurumlarıyla boynuz boynuza geldiğinde heyetin başında o vardı. Sonunda geri çekilmek zorunda kalmıştı, fakat şimdi geri dönüyor. Avrupa yanlısı bir hareket başlatıyor ve AB karar alma mekanizmasına demokrasi getireceklerini iddia ediyor. Yunanistan’ın eski Maliye Bakanı Yanis Varoufakis euronews’a konuk oldu, Global Conversation programında İsabelle Kumar’ın sorularını yanıtladı.
Yanis Varoufakis kimdir?
- Yanis Varoufakis bir ekonomi profesörü
- Bir motosiklet tutkunu
- 2015 yılı Ocak ayında Yunanistan Maliye Bakanı oldu
- kurtarma planı ile ilgili Troyka ve AB liderleriyle müzakereleri o yürüttü
- Kurtarma planıyla ilgili görünen bir anlaşmazlık sonucu hükümetten istifa etti
- Şubat 2015’te DİEM25 hareketini başlattı
euronews:
“Global Conversation’a katıldığınız için teşekkürler. Avrupa Birlkiği kapsamında reform vaat eden çok fazla siyasi grup ve hareket var. Hem sağ hem de solda böyle. DiEM 25’in farkı nedir?
Yanis Varoufakis
eski Yunanistan Maliye Bakanı:
“Bu AB’ye darbe vurmak için kurulmuş bir hareket değil. Aslında Avrupa Birliği’ni kendi kendisinden korumayı amaçlayan bir hareket. AB’nin ayrışmaya başladığını görüyoruz. Bunu sınırlar boyunca da görüyoruz. Yeni sınırlarımız var. Yeni çitler ya da elektrikli engel projeleri olan sınırlar görüyoruz. İnsanların zihinlerinde filizlenen yeni bölünmeler, ayrışmalar oluyor. Hükümetler artık daha içe dönük bakıyor ve AB ile dayanışma fikrine daha soğuk yaklaşıyorlar. Bir Euro Bölgemiz var ki, çok hızlı bölünebiliyor.
euronews:
“Tam da soracağım soruya geldiniz. Sosyal medyada izleyicilerimizden sorularıyla bize katılmalarını istemiştik. Jefferson Matewa adlı izleyicimiz Avrupa Birliği’nin geleceğini nasıl gördüğünüzü soruyor, mesela 10 yıl sonra.
Yanis Varoufakis
“Var olmayacak. Sovyetler Birliği’nin garip bir örneği gibi olacak. Tabii ki Avrupa Birliği neyseki hala bir kişisel özgürlükler alanı. Bir KGB’si ya da Gulagı yok fakat çok fazla benzerlikleri de var. Düşünün ki Sovyetler Birliği ekonomik olarak yaşaması mümkün olmayan bir yapıydı. Fakat otoriter yönetim ve siyasi irade birarada tuttu. Birarada yaşayamayacak farklı öğelerden, farklı milletlerden oluşan ne kadar geniş bir yapıyı birlikte tutmaya çalışırsanız ve bunu otoriterlikle sağlamaya çalışırsanız, iç patlamaya o kadar yakınlaşırsınız. Bu patlamanın bedeli de çok ağır olacaktır ve bizim en büyük korkularımızdan biri de budur.
euronews:
“Fakat bu dediğiniz biraz aşırı değil mi? Böylesi uç bir söylemle arkanızdaki desteği kaybetme riski taşımıyor musunuz?
Yanis Varoufakis
“Bazen bir şeyi işaret etmek için biraz abartmanız gerekir. Söylediğimin abartılı olduğundan şüphem yok. Fakat uç bir fikir olduğunu sanmıyorum. Bütün önemli kararlar Brüksel ve Frankfurt’ta alınır oldu. Avrupa Komisyonu, Avrupa Merkez Bankası, Avrupa İstikrar Mekanizması, tümüyle demokrasisiz bir alan.
euronews
“Bu tartışmaya açık, öyle değil mi?”
Yanis Varoufakis
“Biz de bunun için konuşuyoruz. Fakat benim bu kurumlarla toplantı yaptığım dönem muhatap olduklarımın tartışmalı olduğunu düşünmüyorum. Buralarda aşağılanıyordu demokrasi, aşağılanıyordu.
euronews
“Siz bu görüşmelerin görüntülü şekilde kayda geçmiş olmasını isterdim demiştiniz.”
Yanis Varoufakis
“Kesinlikle…”
euronews
“Peki bu yapılsaydı, yazın yaptığınız bu görüşmelerin görüntüleri kaydedilmiş olsaydı, tarihin akışının başka yöne doğru olacağını düşünüyor musunuz?”
Yanis Varoufakis
“Evet”
Isabelle Kumar, euronews
“Neden?”
Yanis Varoufakis
“Şöyle söyleyeyim, oradaki yüksek seviyeli bürokratlar ya da bakanlar eğer onları oraya gönderen, oy verip vergileriyle maaşlarını ödeyenler izliyor ve dinliyor olsaydı, o konuşmalarını hiçbir şekilde yapamayacaklardı.”
euronews
“Öne çıkan, rahatsız edici bir örnek verebilir misiniz?”
Yanis Varoufakis
“Peki. 25 Haziran’da benim, maliye bakanı olarak Yunanistan’ı temsil edeceğim açıklandığında Troyka tarafından bir ültimatomla uymamız gereken mali politika duyuruldu; vergi rejimi, reformlar, fonlama modeli vs… Avrupa Merkez Bankası Başkanı, Alman Maliye Bakanı ve Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı, üçü de bana bu programın yürümeyeceğini itiraf ettiler. Bu kelimeyi de bilerek kullanıyorum. Sizi temin ederim ki eğer kamuoyu, seçmenler ya da siz medya görüşmeleri izliyor olsaydınız bana bu ültimatom verilemeyecekti.”
euronews
“Fakat onlar bir mutabakat arayışı içinde olduklarını söylüyorlardı ve buna göre de bir uzlaşma çok yakın olduğu halde siz referanduma giderek onların topun ucuna koymuş oldunuz.”
Yanis Varoufakis
“İşte burada da neden video kaydı istediğim açıkça anlaşılmıyor mu? Onlar böyle söylediler ben şöyle dedim deyip durduk. Seçmenlerimiz bizim konuşmalarımızı neden canlı izleyemedi?”
euronews
“Siz kaydetmiş gibisiniz. bu toplantıları kayda aldınız mı ?
Yanis Varoufakis
“Bunu yaptığım için gurur duyuyorum. Söylediklerime hiç kimse itiraz edemez.
İlk toplantı 10 saat sürmüştü. İnanın çok stresliydi ve çok yorulmuş, tükenmiştim. Bunlar çok gergin geçen toplantılardı. Başbakanıma orada olan bitenleri aktarmak istedim. kimin neler söylediğini onunla, hükümetim, parlamentom ve ve tüm Avrupalılarla paylaşmak istedim. Sekreterimden toplantının tutanaklarını istedim fakat ‘tutanak yok, olan bitenlerin, konuşulanların bir kaydı yok’ cevabını aldım. Ne! dedim Aman Allahım, yok mu? Dedim ve ondan sonra telefonumla kendim kayıt tutmaya başladım.”
euronews
“Bu kayıtları yayınlayacak mısnız?”
Yanis Varoufakis
“Hayır, hiçbir zaman. Tek haber orada bulunanlardan sağda solda sızanlar, SMS mesajları ya da Financial Times’ta yazılanlar. Bir demokrasi böyle işletilmez. Bir karar alma mekanizması milyonlarca, yüz milyonlarca Avrupalının hayatını bu şekilde etkileyemez.”
euronews
“DİEM 25 hareketine geri dönecek olursak. Temelde sol hem de sağdan destek almayı hedeflediğinizi söylüyorsunuz. Fakat adınız şimdiye kadar hep radikal solla anılmışken, bu nasıl olacak”
Yanis Varoufakis
“1930 yılını bir düşünün. Yalnızca 1 yıl önce Wall Street Borsası çökmüştü. Sonrasında Avrupa’da olanları biliyorsunuz dönemin ortak parası parçalanmaya başlamıştı. O zaman altın standardıydı, şimdi Euro oldu. Bundan çok kısa bir süre sonra Avrupa ülkelerinde ardarda feci bilançolar ortaya çıkmaya başladı. Zannediyorum bunda hepimiz mutabık oluruz ki o zaman demokratlara düşen aralarındaki farkları dikkate almaksızın bir araya gelmeleriydi. Vergi rejimi, piyasa yönetimi, sol, sağ ya da her ne varsa ve bu çatlamayı durdurmalıydılar. Sonrasının cehennem olduğunu biliyorsunuz, bizi II. Dünya Savaşı’na taşıdı. Bugün de aynı durumda olduğumuzu düşünüyorum.”
euronews
“Peki böyle bir harekete öncülük etmek için doğru kişi olduğunuzu düşünüyor musunuz?”
Yanis Varoufakis
“Belki değilim, ama neden bunu başkası yapmıyor? Yapsa memnuniyetle onun peşinden gitmek isterdim.”
euronews
“Sosyal medyadan bize iletillen başka bir soruya geçelim. Bu Minatavros adlı bir izleyicimizden geliyor. “
Yanis Varoufakis
“Sorıuyu minotor mu soruyor?”
euronews
“Minotor soruyor. Fakat sosyal medyadaki bazı mesajlarda size karşı Yunanistan’da bir tepki olduğu da görülüyor. Onun sorusu da şöyle: Yunanistan’ı bölen birisi Avrupa’yı nasıl birleştirebilir?
Yanis Varoufakis
“Bu sorunun ilginç ve açık bir şekilde yanlış olan bir çıkış noktası var öyle değil mi? Eğer Yunanistan’ı bölmüş olsam hapiste olmam gerekirdi, Avrupa’daki demokratik bir harekette yerim olmazdı. Fakat ben Yunanistan’ı bölmedim. Öncelikle ben bu derece önemli biri değilim. Nedenine gelince… Yunanistan’da bana bir tepki görüldüğünü söylemiştiniz, belki de önce kamuoyu yoklamalarına bir bakmalısınız.”
euronews
“Araştırmalar ne gösteriyor?”
Yanis Varoufakis
“Kötü değil, kötü değil. Bu çelişkili görüntü ben bakan olduğum zamanda da vardı. Sokaktaki insanların bize yansıyan görüşleriyle medyada gösterilen farklıydı. Referandum zamanında burada olsanız görürdünüz, bütün gazeteler, bütün televizyonlar ama her biri beni ve hükümeti Yunanistan’ı bölen Mephistophelesler, şeytani varlıklar olarak gösteriyordu. Halka dediklerine göre sanki hayır demeye cesaret ederlerse Armageddon gelecekti. Peki Yunan halkı ne yaptı? 2015 temmuzunda yüzde 62 ile uluslararası anlaşmayı reddetti.”
euronews
“Evet. Tekrar Troyka ve yapılan müzakerelere dönelim. Avrupanın en deneyimli ekonomist ve siyasetçileriyle karşı karşıyaydınız. Bir eksiklik duygusu hissettiniz mi?
Yanis Varoufakis
“Eğer saygı gösterilecek bir geçmişleri olsaydı yaşayabilirdim. IMF daha önce hiçbir zaman Avrupa Merkez Bankası ve tırnak içinde harika ekonomistlerle birlikte 5 yıl boyunca bir ülkenin üzerine gitmedi. Peki sonuçları ne oldu: Milli gelirin yüzde 30’unun kaybı, yüzde 8’den 28’e çıkan işsizlik, bankacılık sisteminin tümüyle çöküşü. Avrupalı mükelleflerden alınan paralarla bankalara verilen 50 milyar Euro ama sonuçta bankalar hala müflis. Bu tam anlamıyla bir felaketti. Yani karşımdaki bu kişilere büyük saygıyla yaklaştım fakat öncülüğünü yaptıkları programa saygı duyamıyorum.
euronews
“EuroGroup başkanıyla kavga etme noktasına geldiğiniz doğru mu?
Yanis Varoufakis
“Külliyen yanlış.”
euronews
“Tamamen mi yanlış?”
Yanis Varoufakis
“Tabii ki hiçbir şekilde doğru değil. Bazı anlaşmazlıklarımız oldu. Bir keresinde ikimiz de gayet yumuşak bir şekilde seslerimizi yükseltmiştik ki bu da 5 saniye kadar sürdü. Söyledim size keşke kamera kayıtları olsaydı da benim ya da başkalarının söylediklerine ya da bazı sızan sözlere inanmak zorunda kalmasaydınız. Beyaz Saray’da her şey kayda alınır. Lyndon Johnson müzesine gittiğinizde, Teksas Austin’deki başkanlık müzesine gittiğinizde ya da George W. Bush’un başkanlık kütüphanesine gittiğinizde yapılmış olan tüm konuşmaları dinleyebilirsiniz. Harika bir şey. Neden? Çünkü bu demektir ki, biz halkın temsilcileri işlerimizi her zaman onların dikkatli gözlemleri altında yaparız. Bu çok önemlidir. Avrupa’da yok ama olması lazım.
euronews
“Daha birçok soru işareti var. Siz kendi isteğinizle mi ayrıldınız yoksa Troyka görüşmelerinden çekilmenizi Başbakan Çipras mı istedi. Neler oldu?”
Yanis Varoufakis
“Bunu cevaplayabilmek için farklı yönlerini bilmek gerekiyor. Basitçe söylemek gerekirse istifa ettim. Hükümette kalmam istendi fakat halkın hayır cevabının ‘evet’e evrildiği gün buna tüm kalbimle karşı çıkarken orada kalamazdım. Troyka’da benim görüşme dışı kalmamdan ve hükümetten ayrılmamdan yanaydı. Bunun sebebi de çok basit, kişisel bir sorun değil. Belki izleyicilerimiz bilmiyor olabilir. Euro Bölgesi’ndeki bu kurtarma anlaşmaları maliye bakanları tarafından imzalanıyor. Başbakanlar, cumhurbaşkanları ya da melekler tarafından değil. Onlar da benim imzalamayacağımı ve bu krizi genişletmenin önünde engel olacağımı biliyorlardı. Karşılanamayacak yeni bir krediyle krizi genişletecek ve çözdüklerini iddia edeceklerdi.”
euronews
“Başka bir soruya geçmek istiyorum. Eliuas Toumasatos soruyor: Eğer bir kez daha maliye bakanı olma imkanınız olsaydı neyi farklı yapardınız?”
Yanis Varoufakis“O zaman cevap vermeden önce şunu sorayım. Geri dönecek olursak bugün gördüklerimizi de biliyor olacak mıyım? Çünkü sonradan olacakları bilirseniz tabii ki her şeyi daha farklı yapabilirsiniz.”
euronews
“Sonrasında yaşananları bildiğinizi farzedelim. O takdirde neyi farklı yapardınız?”
Yanis Varoufakis
“Bu çok zor bir soru. İlk ikilem şurada olurdu: Şapkamı asıp çekilmeli miydim yoksa seçimlerde başbakan olmak için mi çalışmalıydım.
İkinci ikilem; bakan olduğum takdirde bakanlıktaki kişilere ya da hükümette olup da benim stratejimi kabul etmeyenlere karşı nasıl davranırdım. Sonuç olarak kabul ettiğim bir hata, hatta belki sonrasını bilmeden bile yapmamış olmam gereken şey, anlaşmanın Haziran ayına kadar uzatılması belgesini imzalamaktı. Bunu şu sebeple söyleyebiliyorum, o aşamada dahi Troyka’nın 20 Şubat Euro Bölgesi toplantısında varılan anlaşmanın ruhuna uygun davranmadığı belliydi, ki bu çok önemliydi.”
euronews
“Alexis Çipras şu anda Yunanistan’ın bir dönüm noktasında olduğunu ve ekonominin büyüyeceğini söylüyor.”
Yanis Varoufakis
“Bunu beş yıldır başarısız programlara direnemeyen farklı başbakanlardan duyuyorum. Şimdi altı yıl oldu. Fakat öyle olmayacak, olacağına dair bir işaret de yok. Olsa buna en çok sevinen kişi ben olurum.
euronews
“Öyleyse neden böyle söylüyorlar?”
Yanis Varoufakis
“Neden 2 yıl önce de Sayın Samaras aynı şeyi söylüyordu?”
euronews
“İktidarda kalabilmek için mi? Anketler SYRIZA’yı Yeni Demokrasi Partisi’nin gerisinde gösteriyor.”
Yanis Varoufakis
“Birçok sebep birden diyebilirim. Tabii iyimser bir yaklaşımla. Siz de ben de iyimser bakmayı seviyoruz. Bir şeyin öyle olmasını istediğimiz için öyle olacağını düşünüyoruz. Gücün çekiciliği de var. Güzel şeyler söyleyerek insanları etkilemek isteriz. Oysa köklü değişiklikler yapmak gerekiyor.”
Solcular olarak çok üzücü bir tarihimiz var
euronews
“Çipras ve Syriza tükendi mi diyorsunuz?”
Yanis Varoufakis
“Bakın solcular olarak bizim çok üzücü bir tarihimiz var. Birbirimizi boykot ederiz, birbirimize sırtımızı döneriz, jurnalleriz, birbirimizi cehennemin dibine bile yollarız. Bense Aleksis gibi bir yoldaşımı yerden yere vurup sırtını dönecek son kişiyim. Önemli farklılıklarımız var. Zor zamanlardan geçiyoruz. Görüşlerime kararlı bir şekilde sahip çıkıyorum fakat anlaşmazlıklarımız olsa da artık yoldaş olmasak da dostlarımı kınayıp hakaret edemem.”
euronews
“Anne Laure Poirot soruyor:“Şu anda hükümette olmadığınız için pişman mısınız?”
Yanis Varoufakis
“Hayır hayır, kesinlikle hayır. Çünkü hükümette olmanın asıl amacı olumlu değişimler olması için etkin olabilmektir. Eğer bakanlık koltuğunuzda oturmanız başarılı olamayacağını gördüğünüz politikaları uygulamanız şartına bağlıysa orada kalmanın ne anlamı kalır? Aksi, koltuğu sevdiğiniz anlamına gelir ki ben sevmiyorum.”
euronews
“İktidarda geçirdiğiniz aylar içerisinde kendinizle ilgili ne öğrendiniz?”
Yanis Varoufakis
“Kendimle ilgili ne öğrendim? Şaşırtıcı yalanlar karşısında sandığımdan daha sakin kalabildiğimi öğrendim. Gücü sevmediğimden bir kez daha emin oldum. Son olarak da politika çok eğlenceli, fakat ancak inandığınızı savunabiliyorsanız.”
euronews
“Bir arkadaşım sizin için büyük bir profesör fakat berbat bir politikacı demişti, bu görüş için ne dersiniz?”
Yanis Varoufakis
“Bazı öğrencilerim de tam tersini düşünür. Bilmiyorum, kendim için bir hüküm veremeyeceğim.”
Paris Match’a konuşmam büyük bir hataydı
euronews
“Medyada ilgi odağı olmanızla ilgili tartışmalar vardı. Tişörtleriniz konuşuldu, motosiklete binmeniz, deri ceketleriniz vesaire… Siz nasıl karşıladınız bunu?”
Yanis Varoufakis
“Aslında hayır. Her tür dış engel ya da dikkat dağıtıcı şey benim için çok rahatsız ediciydi çünkü çok zor bir işim vardı. Bakanlığa geldiğim gün bir hazine toplantısı vardı ve bana 11-12 gün içerisinde Yunanistan’ın iflas edebileceği söylendi. Bir seçim yapmalıydık: Ya emekli maaşlarını ödeyecektik, ya da IMF’nin ödemesini yapacaktık. Kendini bu kadar zor bir durum karşısında bulduğunda yalnızca çalışman gerekiyor. Dolayısıyla bu, yıldız, star gibi söylemler sadece rahatsız edici oluyordu.”
euronews
“Fakat evinizi parıltılı magazin dergilerine siz açmamış mıydınız?”
Yanis Varoufakis
“Bu büyük bir hataydı. Size nasıl olduğunu anlatayım. Bu benim konu medya olduğunda aslında ne kadar naif olduğumu da gösteriyor. Hayatımda elime Paris Match dergisi almış değilim. Benden röportaj talep edildiğinde yapalım ama yayınlanmadan önce metni görmek isterim dedim. Ve metin hakikaten de harikaydı. Fakat kesinlikle böylesi magazinel fotoğraflarla birlikte sunulabileceğini düşünmemiştim.
Aceleyle eve gidip çıkmam gerekiyordu. Ben gittiğimde her şey zaten hazırdı. 15 dakika sonra da başbakanla buluşmam gerekiyordu. Bir anda olup bitmişti halbuki öncesinde iki kez düşünmem gerekiyordu. Bu büyük bir hataydı. Şüphesiz pişman olduğum şeylerden biri de budur.”
euronews
“Son sorum kafa karıştırıcı bir konuyla ilgili. Katıldığınız etkinlik ve yaptığınız konuşmalar için astronomik ücretler talep ediyorsunuz. Bunu solcu prensiplerinizle nasıl bağdaştırıyorsunuz?”
Yanis Varoufakis
“Sadece beni eleştiren yazıları okuyup blogda yayınladığım ve çokça da dolaşan cevabımı okumamanız ilginç değil mi? Hepimizin yapması gerekeni söyledim: Tam bir şeffaflık.
Blogumda istifadan sonra yaptığım 24-25 konuşmayı listelemiştim ve bunlardan da 3’ü için para aldığımı yazmıştım. Her biri için ne kadar aldığımı da yazdım. Burada tam bir şeffaflık bulunuyor. Peki neden bu konuşmalar için para alıyorum? Siz bir politik sistem ya da grubun gizli bağışlarla finanse edilmesini mi tercih ederdiniz? Bu açıklık mıdır? Keşke her politikacı benim yaptığım gibi gelir kaynaklarını açıklayabilse…
…ortak rüyamız olabilir
euronews
“Röportajımıza 10 yıl sonra Avrupa’nın ne durumda olacağını konuşarak başlamıştık. Eğer 10 yıl sonra AB halen varolacaksa neye benzeyen, nasıl bir yer olacağını bize tasvir edebilir misiniz?”
Yanis Varoufakis
“Federal bir Avrupa’ya ne dersiniz? Bir kurucu meclis sonrasında birlikte yazdığımız bir anayasası olan federal bir Avrupa? Üyeleri bütün Avrupalıların oyuyla seçilen bir meclis. Fransızların da Yunan veya Almanlar için oy verebildiği, ya da Finlandiyalıların da onları temsil edeceği bir meclis.
Oyların yönetime bire bir yansıdığı ve federal bir hükümeti olan bir Avrupa. Fakat oraya nasıl ulaşabiliriz? İşte bu cevaplaması çok zor bir soru.
Ekonomide, siyasette ya da jeopolitik istikrar nasıl sağlanabilir? En azından yeni bölünmelerin önüne nasıl geçilebilir?
Böyle bir duruşla paylaşılan zenginlik ve paylaşılan yönetim yeniden ortak rüyamız olabilir.”