İran İslam Devrimi’nin öncülerinden olan eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani, geçirdiği kalp krizi sonucu 82 yaşında, Tahran’da hayatını kaybetti.
REKLAMİran İslam Devrimi’nin öncülerinden olan eski Cumhurbaşkanı Haşimi Rafsancani, geçirdiği kalp krizi sonucu 82 yaşında, Tahran’da hayatını kaybetti.
1989 ile 1997 yılları arasında iki dönem cumhurbaşkanlığı yapan Rafsancani, reformcuların ve ılımlı muhafazakar kesimin manevi lideri olarak görülüyordu.
Vefatının ardından Rafsancani’nin naaşı, eskiden devrim lideri Ayetullah Humeyni’nin rezidans olarak kullandığı ancak sonradan camiye dönüştürülen İmam Humeyni Camisi’ne (Camkeran) getirildi.
Gözyaşlarına hakim olamayan Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, “Devrimin en büyük direklerinden birini kaybettik. O İmam Humeyni’nin ve liderimiz Hamanay’in arkadaşıydı” ifadelerini kullandı.
The Revolution has lost a towering giant; the nation a dedicated patriot; the world an essential voice of reason. May he rest in peace.
— Javad Zarif (@JZarif) January 9, 2017
Eski liderin ardından dua etmek için Camkeran’a gelen bir kadın duygularını şu sözlerle dile getirdi:
“Devrimin tüm insanları, tüm muhafazakarlar ve tüm ılımlılar İmam Humeyni Camisi’nde bir araya geldi. Bir kez daha Haşimi Rafsancani’nin bu ülkenin birleşmesinin tam merkezinde yer aldığını göstermek için toplandılar”
Rafsancani’nin hep güvenilir bir referans olduğunu söyleyen bir başka vatandaş da şöyle konuştu:
“Devrim sonrası hiçbir olay yok ki Haşimi Rafsancani karar mercii olmasın. Yine devrimden sonraki tüm sorunlarda kendisine başvurulan bir isim ve güvenilir bir referanstı”
Kirman doğumlu olan Ekber Haşimi Rafsancani, ölmeden önce İran’da Düzenin Maslahatını Teşhis Konseyi Başkanlığı görevini yürütüyordu.
İran dini lideri Ali Hamaney’in yakın arkadaşlarından olan Rafsancani, Hamaney’i İran siyaset sahnesine taşıyan kişilerden biri olarak biliniyor.
İran devrim lideri Humeyni’nin vefatından sonra yerine geçecek kişiyi seçmek için toplanan dönemin Uzmanlar Meclisi’nde, Humeyni’den nakil ile “Hamaney benden sonra lider olsun” sözü damgasını vurmuş ve Hamaney, Humeyni’den sonra Rafsancani’nin desteğiyle işbaşına gelmişti.
Muhafazakar kanattan gelen Rafsancani, İran halkının tercihlerine saygı gösteren bir siyasetçiydi.
Özellikle son açıklamalarında ülkenin kaderini halkın tercihleri ve seçimin belirlemesini savunuyordu.
Onun bu yönü reformcu lider Muhammed Hatemi’nin cumhurbaşkanı seçimlerine katılmasıyla (1997) belirginleşti.
Halkın çoğunluğunun yenilikçi bir lideri desteklemesi onu da halkın yanında yer almaya götürdü.
Muhafazakar Rafsancani o dönem yenilikçi kesimi himaye etmeye başladı.
Bu yönelişi muhafazakar Mahmud Ahmedinejad’la girdiği cumhurbaşkanlığı seçimlerinde netleşti.
Reform yanlıları da o seçimde Rafsancani’yi desteklediler. Böylece Rafsancani’yle kadim dostları muhafazakarlar arasındaki mesafe belirginleşmeye başladı.
REKLAMHer ne kadar ülkedeki muhafazakarların lideri durumundaki Hamaney’le zaman zaman bazı konularda anlaşamasalar da aralarındaki ihtilafı doğrudan dile getirmek yerine dolaylı eleştirilerle yaptılar.
2009 seçimlerinde reformcuların safında yer aldı.
Ancak Mir Hüseyin Musevi, Mahmut Ahmedinecad karşısında kaybetti.
Seçimlerde reformcularla birlikte olup Musevi’yi desteklemesi ve sonrasında çıkan olaylarda muhafazakarların Rafsancani’nin ailesine uyguladığı baskılar, aradaki ayrılığı belirginleştirdi.
Rafsancani’nin Batı’da eğitim gören ve kadın hakları aktivisti olan kızı Faize Rafsancani, reformcu duruşu ve söylemleri nedeniyle muhafazakarlardan ağır hakaretler işiterek altı ay süre ile gözaltına alındı.
REKLAMOğlu Mehdi Haşimi, rüşvet verme iddiasıyla 10 yıl hapse mahkum edildi.
Tüm bunlara rağmen Rafsancani’nin konumunu kullanarak çocuklarına siyasi ayrıcalık sağlamaması halkın Rafsancani’ye teveccühünü arttırdı.
2013 yılındaki cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yine reformcu aday Hasan Ruhani’yi destekledi.
Bu defa kazanan taraf reformcu kanat oldu.
Her fırsatta İran’ın dünyaya açılması, Batılı ülkelerle irtibat kurması ve hatta Amerika Birleşik Devletleri ile görüşmelere açık kapı bırakılması gerektiğini dile getiren Rafsancani, Suudi Arabistan’la iyi ilişkiler kurulmasını tavsiye eden bir siyasetçi olarak ön plana çıktı.
REKLAMBir açıklamasında iki ülke alimlerinin bir araya getirilme çabasında olduğu fakat bu çabanın İran içerisinde birileri tarafından engellendiği yönündeki sözleri İran’da tartışma yarattı.
Ortadoğu’daki aşırılıklar ve mezhebi taassubun meydana getirdiği çatışmalardan rahatsızlığını dile getiren Rafsancani, Şiiler ve Sünniler arasındaki sorunları değerlendirdiği röportajında, Şii dünyasına yönelik özeleştiride bulunarak, “Şiiler arasında Peygamberimizin sahabesine lanet ediliyor olması, IŞİD gibi yapıların ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır” demişti.
Ölümünün ardından ülkede üç günlük yas ilan edilen Haşimi Rafsancani, 10 Ocak Salı günü, İran İslam Devrimi’nin manevi başkenti kabul edilen Kum kentinde toprağa verilecek.
Euronews muhabiri Javad Montazeri Tahran’dan bildiriyor:
“İran İslam Cumhuriyeti’nin önemli mimarlarından olan Haşimi Rafsancani’nin ömür defterinin son yaprağı da kapandı. Salı günü, tüm sevenlerinin katılımı ile Tahran Üniversitesi’nde son yolculuğuna uğurlanacak”
REKLAM