Ticaret Bakanlığı'nın 200 bin tona kadar patates ithalatından vergi alınmayacağını açıklaması, Türkiye'deki patates üretimi ile ilgili soruları yeniden akla getirdi. FAOSTAT verilerine göre Türkiye 2017'de 4,8 milyon tonluk üretimiyle, dünyanın en çok patates üreten 14'üncü, AB'nin de 5. ülkesi.
REKLAMTicaret Bakanlığı'nın 200 bin tona kadar patates ithalatından vergi alınmayacağını açıklaması, Türkiye'deki patates üretimi ile ilgili soruları yeniden akla getirdi. FAOSTAT verilerine göre Türkiye 2017 yılında 4,8 milyon tonluk üretimiyle, dünyanın en çok patates üreten 14'üncü, Avrupa Birliği ülkeleri arasındaysa 5'inci sırada yer aldı.
Peki Türkiye bu noktaya nasıl geldi?
Patates ve soğan kilogram fiyatlarının 5-6 TL'yi bulmasının ardından Haziran 2018'de Türkiye 8 yıldır iç savaştaki Suriye'den 4 bin ton patates ithal etmişti. Uzmanlar patates ve soğan fiyatlarındaki artışın ana sebebini üretimde yaşanan düşüş, iklim değişiklikleri ve hastalık olarak açıklıyor.
Bunun yanında üretimdeki plansızlık ve tarım piyasalarındaki başıboş düzenin fiyat artışına etkisi de oldukça yüksek. Piyasada sebze ve meyve fiyatlarını düzenleyici önlemler ise sadece geçici olarak ele alınıyor.
Türkiye'de iç piyasaya yeteri kadar patates ve soğan üretilebiliyor. Ancak çoğu zaman para kazanamadığını söyleyen çiftçi, ürünü tarlada bırakıyor ya da hayvanlarına yem olarak veriyor. Depolardaki stoklar da azalınca, bu durum fiyat artışına sebep oluyor. 2018 senesinde Türkiye'deki çiftçiler zarar ettikleri gerekçesiyle patates ekimini azalttı ve üretim 1,5 milyon hektarın altına inerek son yılların en düşük seviyesine geriledi.
Bunun yanında aşırı yağışlar ve patates mildiyösü (Phytophthora infestans), olarak bilinen hastalık nedeniyle alınan verim de yarı yarıya azaldı ve fiyat artışı kaçınılmaz oldu.
Bunun yanında patates ve soğan fiyatlarının aşırı derecede düşmesi de yine fiyatların gelecek senelerde artmasına sebep oluyor. Çiftçi 2 TL'nin altında (kilo başı) ürün satışı yaptığı zaman para kazanamıyor ve ekimden vazgeçiyor. Bu döngü böyle devam ederek fiyatların bir sonraki sene artmasına neden oluyor.
Türkiye yakın zamana kadar patateste hiç ithalat yapmadı ya da çok az miktarda yaptı. Üretimin çok olduğu yıllarda 200 bin ton civarında patates daha çok Rusya, Irak ve Suriye gibi ülkelere ihraç ediliyordu.
Çin üretimde Hollanda ihracatta lider
Dünya geneline bakıldığı zaman en çok patates üreten ülkeler sırasıyla Çin, Hindistan, Rusya, Ukrayna ve Amerika Birleşik Devletleri olarak göze çarpıyor. Bu ülkelerde patates daha çok iç tüketime yönelik üretiliyor. Dünyada en çok patates ihracatı yapan ülkeyse Hollanda. Hollanda her sene 800 bin tona yakın patatesi ihraç ediyor. Hollanda'yı bu konuda Fransa ve Almanya takip ediyor.
Almanya ve Belçika patatesin tonunu ortalama 200 ABD Doları'na ihraç ederken, Hollanda ise yaklaşık olarak 450 ABD Doları'na ihracat gerçekleştiriyor.
WhatsApp'ta ücretsiz bültenimize abone olun, Türkiye ve dünya gündeminden seçtiğimiz haberler her gün telefonunuza gelsin! Abone olmak için tıklayın