Venezuela, ülke tarihinin en büyük krizlerinden birini yaşıyor. Haftalardır elektrik kesintisi sorunu giderilemeyen ülkede muhalefet, hükümeti beceriksizlik, hükümet ise ABD'yi sabotaj yapmakla suçluyor. Peki Venezuelalı uzmanlar ne diyor?
REKLAMUluslararası basının manşetlerine göre Venezuela, ülke tarihinin en büyük krizlerinden birini yaşıyor. Haftalardır elektrik kesintileri sorunu giderilemeyen ülkede muhalefet, hükümeti beceriksizlik; hükümet ise ABD'yi sabotaj yapmakla suçluyor. Peki Venezuelalı uzmanlar ne diyor?
Latin Amerika ülkesindeki elektrik sorunu ilk kez 2009 yılında baş göstermiş, dönemin Devlet Başkanı Hugo Chavez ise bir plan çerçevesinde ülkenin büyük bölümüne elektrik sağlayan Guri Barajı'nın yenilenmesi talimatı vermişti. Bu bağlamda sistem yenilenirken teçhizat alma yoluna gidildi.
Ancak aradan geçen 10 yılda Venezuela yine aynı sorunla mücadele ediyor. Bu defa her biri en az 1 haftayı bulan elektrik kesintisi sorunları yaşanıyor.
Euronews Muhabiri Camille Bello'nın sorularını yanıtlayan ve güvenlik gerekçesiyle takma ad kullanan Venezuela Üniversitesi Elektrik Mühendisliği bölümünden öğretim görevlisi Natalia Martínez, "Guri Barajı'nda ortaya çıkan sorunların asıl sebebi bakım eksikliği, yolsuzluklar ve hükümetin alternatif bir sistem oluşturma konusundaki ihmalinin sonucu." diyor.
Hükümet karşıtları de altyapının yenilenmesi için ayrılan kaynağın hortumlandığını belirtiyor.
Milyarlarca dolarlık paranın ortadan kaybolduğunu kaydeden muhalifler, mevcut sistemlerin 1960'lardan kaldığını ifade ediyor.
Karakas yönetimi ise elektrik sisteminin hükümete karşı açılan 'elektrik savaşı'nın kurbanı olduğunu öne sürüyor.
Chavez'in varisi Nicolas Maduro son olarak Washington'ı kendilerine siber saldırı düzenlemekle suçladı.
Peki sorunun arkasında Washington olabilir mi?
Nicolas Maduro'ya göre, tüm ülkeyi karanlıkta bırakan Guri Barajı'ndaki elektrik sistemine "saldırı" üç aşamada gerçekleşti.
İlk aşamadaki 'saldırı', ABD'den Venezuela ulusal elektrik şirketi CorpoElektriğin bilgisayar sistemini hedef alan bir virüs gönderilerek düzenlendi.
İkinci aşamada Maduro, elektrik sistemine elektromanyetik saldırı düzenlendiğini ve bu yüzden kesintilerin devam ettiğini söyledi. Bu iddiaya göre mobil cihazlarla gerçekleştirilen elektromanyetik saldırı, sistemi kurtarma sürecini de tersine çevirebiliyor.
Üçüncü ve son aşamada da elektrik trafolarının ateşe verilmesi ve patlatılması yoluyla düzenlenen sabotajlar.
Uzmanların birinci aşamaya karşı argümanı
CorpoElektriğin altyapısının 1960'lardan kaldığını dile getiren Martinez, "Ateşleme cihazlarının önemli bir kısmı bilgisayar sistemi ile çalışmıyor, dışa bağlı bile değil." diyor.
Maduro'nun teorisinin imkansız olduğunu belirten Martinez, "Sanki 1990'lı yıllarda cep telefonunuzla bir mikseri kontrol etmek istemeniz gibi, bu mümkün değil." ifadelerini kullandı.
Natalia Martínez itirazını şu sözlerle devam ettirdi:
"Sadece kontrol merkezinin bilgisayarının trafo merkezini anlayabildiği bir prosedür, bir ekipman dili var. Bir düzen, bir başlangıç ve de bir son var ve dışarıdan gelecek herhangi bir değişiklik komutu kontrol merkezinin mesajı reddetmesine neden olur."
Peki ikinci aşama?
Martinez, Euronews'e yaptığı açıklamada, Venezuela elektrik sisteminin eski bir SCADA (Merkezi denetim ve veri toplama) sürümü ile analog olarak çalıştığına da işaret etti.
Venezuela Üniversitesi öğretim üyesine göre elektrik sistemi içerisindeki birimler sadece kendi aralarında iletişim kurar ve herhangi bir dış iletişimden etkilenmez. Zira bu teçhizata uzaktan erişim mümkün değil.
REKLAM"Elektromanyetik bir saldırı da imkan dışı." diyen Martínez, "Trafo merkezleri 400 bin voltluk bir hattı yakabilecek güçte zararlı robotlar değil. Tersi olsa belki mümkündü. Bir bilgisayar sistemi bu büyüklükte hattı harekete geçiremez." diye konuştu.
Üçüncü aşama
Ulusal Meclis Başkanı Juan Guaido'ya göre ülkedeki ilk elektrik kesintisi, Maduro'nun sabotaj ve saldırı iddialarının aksine kontrol altına alınamayan yangınlardan dolayı yaşandı.
Guaido, bu bilgiyi kendisine devlet elektrik şirketi içerisindeki kaynakların verdiğini dile getirdi. Muhalif lidere göre önleyici bakım eksikliği ve trafoların etrafındaki yangının ilerlemesini durdururan çimlerin budanması da kesintilere yol açtı.
Venezuela şu anda yangınların sık görüldüğü kurak bir mevsimi yaşıyor.
"Sorun yolsuzluk ve ihmalden kaynaklanıyor"
Muhalif liderlerden eski cumhurbaşkanı adayı Henrique Capriles de Maduro'nun her şeyden ABD'yi sorumlu tutmasına ve Washington'a yönelik suçlamalarına sert tepki verdi.
REKLAMCapriles Twitter hesabından, "Kimseyi aptal yerine koymayın. Venezuela'daki elektrik ve tüm kamu hizmetleri kaosunun tek sorumlusu Nicolas Maduro ve onun yanındaki beceriksiz, yozlaşmış ve hain haydutlardır. Artık Venezuela'dan defolun" iletisini paylaştı.
Bununla birlikte Fransız TrendMicro firmasından siber güvenlik uzmanı Loïc Guezo, "Bir devletin böylesi saldırılar gerçekleştirebileceğinden şüphe duymuyoruz ve büyük operatörlerin bir çoğu da bu tarz senaryolara hazırlık yapıp önlemlerini alıyor." diye konuştu.
Martinez ise Guezo'nun değerlendirmesini ciddiye almadığını söylüyor.
Zira Martinez'e göre, Venezuela elektrik ağının şartları ve SCADA işletim sisteminin eski olduğunu görmezden gelen uzmanlar hatalı değerlendirmeler yapıyor.
Onlarca kişi yaşamını yitirdi
Öte yandan tarihinin en ciddi siyasi çıkmazını yaşayan Venezuela'da mart ayının ilk haftasında başlayan elektrik kesintileri sürerken, yetkililer durumu düzeltmek için çalışmalarını sürdürüyor.
REKLAMŞu ana kadar bir kısmı hastanelerde olmak üzere 50'den fazla kişi, elektrik kesintisi nedeniyle hayatını kaybetti.
- Venezuela'da muhalefet 'karanlığa', iktidar ise 'ABD emperyalizmine karşı' sokaklarda
- Venezuela karanlığa gömüldü, Maduro 'sabotaj' dedi
- Maduro'nun arkasındaki ordu desteği zayıflıyor: 600 asker daha saf değiştirdi
WhatsApp'ta ücretsiz bültenimize abone olun, Türkiye ve dünya gündeminden seçtiğimiz haberler her gün telefonunuza gelsin! Abone olmak için tıklayın