Yurt dışı borçlanma yoluyla emekli olmak isteyen Avrupalı Türklerle ilgili kararın yankıları sürüyor. Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren yasaya göre 1 Ağustos’tan itibaren yurt dışında yaşayanların Türkiye’den emekli olma şartları zorlaştı.
REKLAMYurt dışı borçlanma yoluyla emekli olmak isteyen Avrupalı Türklerle ilgili kararın yankıları sürüyor. AK Parti milletvekilleri tarafından 8 Temmuz 2019’da Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulan ve Genel Kurul’da kabul edildikten sonra Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren yasaya göre 1 Ağustos’tan itibaren yurt dışında yaşayanların Türkiye’den emekli olma şartları zorlaştı.
Değişen yasaya göre borçlanma prim oranı yüzde 32’den yüzde 45’e çıkarıldı. Başka önemli bir değişiklikse gurbetçilerin sigortalılık statülerinin SGK’dan Bağ Kur’a geçirilmesi. Bu da emeklilik için daha fazla prim ödenmesi ve emekli maaşının düşmesi anlamına geliyor.
Yürürlüğe giren 7146 sayılı kanuna göre gurbetçiler artık sadece Bağ-Kur kapsamında emekli olabilecekler. Yasa kapsamında yurt dışındaki Türk vatandaşlarının borçlanma primleri iki kat artırılırken alacakları muhtemel emekli maaşı ise yarı yarıya düşüyor. 1 Ağustos'tan sonra başvuranlar en az 5 bin 400 gün için borçlanma rakamı olarak 147 bin 312 TL ödeyecek. Alacakları emekli aylığı ise yaklaşık bin TL olacak.
Almanya’nın Duisburg kentinde taksicilik yapan 49 yaşındaki Ersin Çiçek, “Ben eşimi emekli yaptım. Kendim de yurt dışından borçlanma yoluyla emekli olmak istiyordum. Bugün yarın derken geç kaldım. Pişmanım şimdi. İş işten geçti. Keşke elimi çabuk tutsaydım. Devletimizin yurt dışında yaşayan vatandaşlar için buna benzer imkanlar sunmasını istiyoruz” dedi.
Ersin Çiçek ile birlikte taksi durağında müşteri bekleyen 67 yaşındaki Alparslan Arslan ise, alınan kararı uzun vadede Avrupalı Türklerin aleyhine olsa bile Türkiye için yararlı olduğunu düşünüyor. "Devletin kasasına belki kısa vadede sıcak para giriyor ama uzun vadede devlet zararda" diyen Arslan, "Sonuçta karşılığı tam olmayan bir para var. Önceden Türkiye’den emekli olanlar çok az para ödeyerek daha fazla emekli maaşı alıyordu. Sistem kısa sürede tıkanacaktı zaten. Bu karar da yetmez ama doğru buluyorum. Belki imkanım olsa ben de önceki şartlarda emekli olmak isterdim ama yine de yanlıştı" şeklinde konuşuyor.
- AYM: 5 yıl içinde bankadan çekilmeyen emekli maaşı SGK tarafından geri alınamaz
- Almanya’dan emekli olanların ‘geriye dönük borç’ çıkmazı
- Avrupa Adalet Divanı: Polonya'da yargıçların emeklilik yaşını düşüren düzenleme AB hukukuna aykırı
Malulen emeklilik başvurusu yapan Ali Ekber Demir (53), 1 Ağustos öncesinde insanların konsolosluklara ve Ziraat Bankası şubelerine koştuklarını gözlemlediğini söylüyor. "Yeni yasa yürürlüğe girmeden faydalanıp son anlarını değerlendirmek istiyor insanlar" diyen Demir, “Almanya’da da bayağı bir yüksek emeklilik yaşı. İnsanların eline geçen para da düşük. Kiralar, alışveriş, güncel hayatı tamamlayan şeyler bir hayli pahalı. Çoğu emekli olan insan şişe toplayarak geçimlerini sağlıyor. Bunların çoğu gizli yapıyorlar bunu. Ayıp değil ama çevresi yadırgayacak diye çekiniyorlar. Utanarak yapıyorlar. Sabah erkenden çıkıyorlar.” Sözleriyle görüşlerini açıklıyor.
Yapılan düzenlemenin Türkiye tarafından sıcak para toplamak için bir yöntem de olabileceğini belirten Demir, “Çünkü Türkiye’de döviz kalmadı” diyerek sözlerini şöyle sürdürüyor: “Ama insanların çoğu tepki göstermeyecek. Çünkü AKP’nin güçlü bir seçmen kitlesi var. Farklı düşünenler Almanya’da azınlıkta. 'Reis bir şey yapıyorsa bir bildiği vardır diyeceklerdir' insanlar.”
Ali Ekber Demir Almanya’da 30 sene boyunca çalışmış. Kalp ameliyatı geçirdikten ve belinde rahatsızlıklar oluştuktan sonra malulen emeklilik için başvurmuş. Şimdi neticeyi beklerken Türkiye’den emekli olmayı ise hiç düşünmediğini belirtiyor: “Çünkü kuşkuluyum, Hep paranızı getirin çağrısı yapılıyor. Sıcak parayı şimdi topladın, sistem iflas edince ödeyemeyebilirler de…” diyor.
"Burada millet açlıktan ölüyor, kimse anlamıyor"
Menderes Özen (49) de malulen emekli. Avrupalı Türklerin yeteri kadar düşünülmediğini söylüyor. “Devletimiz sigorta, emekli işleri ile uğraşacağına uçak biletleri ile ilgili sınırlar koysun, düzenlemeler yapsın” diyen Özen, “Avrupa’da benim vatandaşım var deniyorsa bunlarla uğraşılsın. Avrupa’daki vatandaşlar döviz kapısı olarak görülmesin” diyor. Türkiye’den ise imkânı olmadığı için emekli olamayacağını söylüyor.
Menderes Özen şöyle konuşuyor: “İmkânın olursa Türkiye’den emekli olursun. Nasıl yapacağız. Biz burada emekli olmak için para basmıyoruz ki. Aldığın maaşın kirana yetmiyor. Almanya ülkemizden gözüktüğü gibi gözükmüyor. Emekliye az zam yapılıyor. 600 lira maaş alıyorsam 30 lira vergi. On lira emekliye zam yaptı. Neyime yaradı benim. Ekmek alıyorsun 1 euro 50 sent. Türkiye’dekiler bunu görmüyor. Türkiye’ye ne kadar verirsen yaranamazsın. Burada millet ölüyor açlıktan. Kimse anlamıyor.”
58 yaşındaki Dursun Kaya ise, 1969 yılından bu yana Almanya’da yaşıyor. Torna tesviye işlerinde çalışmış. Yeni yapılan emeklilik düzenlemesinin tek amacının ekonomik darboğazda olan Türkiye’nin sıcak para girişini sağlamak amacıyla gerçekleştirdiğini düşünüyor.