Kosova'daki kritik erken genel seçimde bilmeniz gereken 5 konu

Kosova'daki kritik erken genel seçimde bilmeniz gereken 5 konu
By Bahtiyar KucukLillo Montalto Monella, Sandrine Amiel
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

Sırbistan'dan 11 yıl önce ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Kosova, 6 Ekim'de sandık başına gidiyor. Batı Balkanlar'daki kritik seçimle ilgili bilmeniz gerekenleri derledik:

REKLAM

Sırbistan'dan 11 yıl önce ayrılarak bağımsızlığını ilan eden Kosova, 6 Ekim'de sandık başına gidiyor. Yolsuzluk, işsizlik ve Belgrad ile ilişkiler seçmenlerin oy kullanırken dikkate alacağı temel konular olarak ön plana çıkıyor.

Avrupa Birliği (AB) yolunda potansiyel aday statüsündeki 1.8 milyonluk Kosova'nın, Sırbistan ile ilişkilerini normalleştirmeden Brüksel tarafından kabul edilmeyeceği biliniyor.

Eski Kosova Kurtuluş Ordusu (UÇK) komutanı, Başbakanlık görevini yürüten Ramush Haradinaj' Lahey'deki Kosova Özel Mahkemesi tarafından "şüpheli" sıfatıyla ifadeye çağrılmasıyla istifa etti ve erken genel seçime giden süreç başladı.

Batı Balkanlar'daki kritik seçimle ilgili bilmeniz gerekenleri derledik:

Kosova - Sırbistan ilişkileri ve Avrupa Birliği'ne üyelik süreci

Nüfusunun çoğunluğu Arnavut olan Kosova, Amerika Birleşik Devletleri'nin (ABD) desteğiyle Şubat 2008'de bağımsızlığını ilan etti. Sırbistan bu adımı kabul etmese de Avrupa Birliği'nin büyük güçlerinin aralarında olduğu 100'den fazla ülke Kosova'yı devlet olarak tanıdı.

Sırbistan, eski Yugoslavya toprağı olan Kosova'yı kendi parçası olarak görmeye devam ediyor.

Belgrad yönetimi AB ile 2014'ten bu yana katılım müzakereleri yürütürken; Kosova potansiyel aday ülke olarak Brüksel ile görüşmelerine devam ediyor. 

AB, Sırbistan'dan tam üye olarak birliğe katılmasının ana şartı olarak Kosova ile ilişkileri normalleştirmesini istiyor.

Kosova ve Sırbistan 2013'te AB gözetiminde görüşmelere başladı; ancak günümüze kadar çok fazla mesafe katedilmedi.

NATO Savunma Koleji Direktörü Alessandro Politi'ye göre, "Bu seçimler çok önemli çünkü Belgrad-Priştina diyaloğu şu anda tamamen askıya alınmış durumda. Diyaloğun yeniden başlatılması, ilişkilerin normalleşmesi için önemli bir şart"

Sırbistan'dan gelen ürünlere yüzde 100 oranında vergi uygulayan Priştina, Belgrad'ın Kosova'yı egemen bir devlet olarak kabul etmesi durumunda bu uygulamayı kaldıracağını duyurdu.

İlişkilerdeki klit engellerden biri de Priştina'nın kontrol etmek için mücadele ettiği kuzeydeki Kosovalı Sırp azınlığın durumu.

2018 yılında, Kosovalı ve Sırp cumhurbaşkanları "sınır düzeltme" fikrini ortaya attı; ancak teklif, Almanya tarafından, sınırdaki bir değişikliğin bütün Batı Balkanlar'da benzer hareketleri tetikleyeceği gerekçesiyle eleştirildi.

Balkanlar Politika Araştırma Grubu Direktörü Naim Rashiti, euronews'e "İş, eğitim ve yaşam koşullarını iyileştirmek isteyen Kosovalılar Sırbistan ile ilişkileri birinci öncelikleri olarak görmüyor. Gelecekte, Kosova ile Sırbistan arasındaki ticaret savaşını görmeye devam edeceğiz " değerlendirmesinde bulundu.

Seçmenleri ilgilendiren diğer konular ne?

Avrupa'nın en genç nüfusuna (ortalama yaş 29) sahip Kosova, son on yılda ortalama yüzde 4'lük bir yıllık ekonomik büyüme gördü; ancak halkın üçte birinden fazlası işsiz.

Nüfusu 1.8 milyon olan Kosova'da bağımsızlık ilanından bu yana 200 binden fazla Kosovalı ülkesini terk etti ve Avrupa Birliği'ne sığınma başvurusunda bulundu.

İyi ücretli güvenceli bir iş bulmak için "siyasi bağlantılar" gerektiği söylenen ülkede genç nesil geleneksel partilere karşı çıkıyor.

NATO Savunma Koleji Direktörü Politi, bu noktaya dikkat çekiyor: "Savaştan sonra doğan gençler kurtuluş mücadelesinin değerini anladı, ancak sonrasındaki yolsuzluk eski savaşçıların ceplerini doldurdu. Artık bir iş bulamıyor, göç edebilmek için vize alamıyor ve içeride de iyi hizmet alamıyorlar"

REKLAM

Politi, AB sürecinin önemli olduğunu vurguluyor: "Kosova için önemli bir nokta, yolsuzlukla mücadele için AB kriterlerine uymak olacak. Bu olmadan, genç Kosovalılar Schengen bölgesinde iş bulmak için kolay vize sisteminden yararlanamayacak."

Temel altyapının eksikliği, seçmenlerin önem verdiği bir başka konu.

ISPI araştırmacısı Giorgio Fruscione, nüfusun yüzde 40'ının kanalizasyon sistemi olmayan bölgelerde yaşadığını ifade ediyor.

Diasporanın Kosova'daki rolü ne?

Kosova dışında 700 bin ila 800 bin arasında Kosovalının yaşadığı tahmin ediliyor.

Yurtdışında yaşayan Kosovalılar, ülkenin politikasında etkili bir rol oynarken, bunun son yıllarda azaldığı görülüyor. Seçimde sadece 35 bin kişi oy kullanmak için kayıt yaptı.

REKLAM

Seçmenlerinin çoğunun yaşlı, ikinci ve üçüncü nesil olduğunu hatırlatan Rashiti, onların Kosova toplumunun günlük yaşamına daha az bağlı olduğunu aktarıyor.

Seçimde kimler yarışıyor?

1990'lı yıllardaki Kosova Savaşı'nda Kosova Kurtuluş Ordusu'nda (UÇK) bulunan Haradinaj, eski Meclis Başkanı Kadri Veseli, eski Başbakan Yardımcısı Fatmir Limaj ile muhalif lider Albin Kurti ve ülke tarihindeki ilk kadın başbakan adayı olan Vjosa Osmani bu görev için öne çıkan isimler.

Başbakan Ramush Haradinaj Lahey'deki Kosova Özel Mahkemesi tarafından "şüpheli" sıfatıyla ifadeye çağrılmasıyla istifa etti

Haradinaj'ın liderliğindeki üç partili koalisyondan duyulan memnuniyetsizliğin, oyların muhalefette merkez sağdaki Kosova Demokratik Birliği (LDK) ve sol eğilimli milliyetçi parti Kendin Karar Al Hareketi'ne (VV) kayacağı anlamına geldiği şeklinde yorumlanıyor.

2017'deki seçimlerde eski UÇK lideri 3 isim Haradinaj, Kadri Veseli and Fatmir Limaj siyasete girerek koalisyon kurdu. Ancak bu isimler şimdiki seçimde ayrı ayrı yarışacak.

"Vakat" isimli ittifak çatısı altında Boşnak Demokrat Partisi (DSB), Vatan Demokrat Partisi (DSV) ve Birleşik Boşnak Partisi (USB) yer alıyor.

REKLAM

Haradinaj'ın liderliğindeki Kosova'nın Geleceği İçin İttifak (AAK) ile Sosyal Demokrat Parti (PSD) ile ittifak halinde.

Sosyal Demokrat Girişim (NISMA), Yeni Kosova İttifakı (AKR) ve Adalet Partisi (PD) üçüncü ittifakı ve "Sloboda" isimli Kosova Kalkınma Partisi (PSK) ve Yeni Kosova Partisinden (NPK) dördüncü ittifakı oluşuyor.

Kosova'nın ilk kadın başbakan adayının önceliği yolsuzlukla mücadele

Kosova Demokratik Birliğinin (LDK) adayı Vjosa Osmani başbakanlık için yarışan ilk kadın aday olacak.

LDK'nin başbakan adayı Vjosa Osmani

Kosovalıların kadın lider için hazır olduğunu söyleyen 37 yaşındaki Osmani, yolsuzlukla mücadele edeceği mesajı veriyor: "Vakaların yüzde 90'ından fazlasında, yolsuzluğa erkeklerin karıştığını görüyoruz. Bir kadın vatandaşlarımıza tamamen farklı şekilde nasıl bakılacağını biliyor"

LDK'nın adayı Albin Kurti de seçim kampanyası boyunca yolsuzluğa karşı mücadele sözü verdi.

REKLAM

Her iki lider de Sırbistan'a toprak imtiyazları vermeye karşı çıkıyor.

Beklenen tahmini sonuçlar ne?

Anketler, hiçbir partinin pazar günkü seçimlerde bir hükümet kurma konusunda yeterli desteği alamayacağını ve bunun da uzun süreli koalisyon görüşmelerine yol açacağını gösteriyor.

Fruscione'e göre sol milliyetçiler ile LDK ortak bir isim üzerinde anlaşırsa koalisyon kurabilir.

Sonuçları tahmin etmenin oldukça zor olduğunu ve bunun katılım oranına bağlı olacağını söyleyen Rashiti, iktidardaki partilerin muhalefete karşı kaybedecekleri öngörüsünde bulunuyor.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Kosova'da meclis feshedildi, erken seçime gidilecek

Batı’dan Kosova ve Sırbistan’a AB yolunda ilerlemek için “müzakere masasına dönün” çağrısı

AB, Kosova ve Sırbistan’a ‘müzakere masasına dönün’ çağrısı yaptı