İtalya'nın Milano kentinde yaşayan bir Türk gazetecinin karantina günlerindeki izlenimleri
REKLAMŞubat'ın 21'inde yeni tip koronovirüs nedenli ilk ölüm haberi geldiğinde Çin'le bir şekilde münasebeti olan birilerini ilgilendiren müstesna bir vaka olarak algılanmıştı. Daha sonraki günlerde sayı üçe çıksa da, birkaç gün aynı sayıda kalınca kimse bugünleri aklının ucundan dahi geçirmemişti.
Zaten bu tarz salgın haberleri uzaklardan gelirdi. Karantina da başka coğrafyalara, kıtalara ait bir kavramdı. Hem İtalya, Eurostat verilerine göre önlenebilir ölüm ve yaşam beklentisi açılarından Avrupa'nın en iyi ikinci sağlık sistemine sahipti.
Ölü sayısının üçten 2 bine ulaşması 20 günden kısa bir sürede gerçekleşti. Artık hastaların savaş dönemlerindeki gibi 'ölümü beklenenler' ve kurtulma şansı yüksek olanlar olarak ayrılarak tedavi alınmasına karar verildiği haberlerini okuyor, izole bir şekilde iyileşmeyi veyahut ölmeyi bekleyenleri gördüğümüz, apokaliptik bir filmin içinde yaşıyoruz.
Ülke bütçesinden sağlığa ayrılan payın sistematik olarak azaltıldığı ve hastanelerdeki yatak sayısının 2000 yılına oranla yüzde 30 düştüğü detayı ise filmi daha da dramatik kılıyor.
Karantina kararı basına, virüs güneye sızdı
İtalya'nın kuzeyindeki Codogno'da, o zamanki adıyla 2019-nCoV koronovirüs vakalarının görüldüğü günlerde ailemdeki sağlık problemleri nedeniyle Türkiye'ye gitmiştim.
Ben daha ne olduğunu anlamadan, zaman zaman çalışmaya gittiğim Fransa'daki mesailerimin 'Milano ve çevresi'nden geliyor olmam nedeniyle iptal edilmesi şahsi olarak bu krizden yediğim ilk tokat oldu. Şubat sonunda İtalya'ya döndüğümde ise pasaport kuyruğu öncesi kafama dayanan tabancayı andıran ısı ölçer, olayların varabileceği boyutu kavramama yeterli olmayacaktı.
Durumu aşırı ciddiye alanlarla "şu koronavirüs çılgınlığı bitsin ya"cılar arasında biraz da ikincilere daha yakın hissederken, ölümler bir anda günde 100'lerle ifade edilmeye başlandı. Birkaç gün sonra benim de yaşadığım İtalya'nın kuzeyindeki Lombardiya Bölgesi ve yakınlarındaki 14 kentin karantina altına alındığı haberiyle uyandık.
Haber gece yarısı basına sızmış, virüsünü yanına alan kuzey gurbetçisi, uçak ve trenlerle Covid-19'u sağlık sistemi daha az gelişmiş güneye ve ailelerine hasret ve iyi niyetlerle taşımıştı.
Karantinada sokağa çıkmak yasak mı?
Karantina haberinin ardından halk yeniden ilk yaşanan panikten ders almamış olduğu ortaya çıktı ve gene marketleri abluka altına aldı. Sokağa çıkmak yasak olmasa da iş, sağlık ve zorunlu hallerle sınırlandırılmıştı.
Haber yapmak için dışarı çıkmam gerektiğinden zorunlu mazeret formunu doldurdum, lise yıllarımı anımsayarak.
Evimin yakınlarında olması nedeniyle her gün bir şekilde geçtiğim Milano'nun faşizm döneminden kalma ana tren garındaki boşluk hissi tam da bu binanın mimari yönelimi ile örtüşüyordu: İnsan kendini küçük ve çaresiz hissediyor, ancak bu sefer bir virüs karşında.
Marketlerin dışındaki dükkanlar, kafeler, restorantlar saat 18'e kadar da olsa henüz hala açıktı ama pek ziyaretçisi yoktu. Esnaf, boş dükkanlarının kirasını, ay sonunda nasıl ödeyeceğini düşünmeye başlamıştı, çalışan sayısı zaten düşürülmüştü.
Kuzey, İtalyan ekonomisinin motoru olduğundan endişeler de ekonomi üzerine yoğunlaşıyor, Covid-19 salgını, henüz hala bir grip türevi ve sadece yaşlı ve kronik hastaları ilgilendiren bir durum olarak görülüyordu.
Kuzeyin halkı karantinayı kavramaya, 'sokağa çıkabilir miyim' sorusuna yanıt bulmaya çalışırken bu kez de tüm ülkenini karantinaya alındığı haberine uyandık.
Hayat memat meselesi: 1 metre
Artık kaygı yerini paniğe bırakmıştı. Virüsün yayıldığı ilk Avrupa ülkesi olmaktan utanan İtalyanlar başlarına gelen bu felaketle yüzleşmeye başladı, bununla birlikte de 'evde kal' çağrılarına artık topyekun ciddiye alarak uymaya.
1 metre: Evden mecburi çıkışlarda hijyen kuralları haricindeki en önemli mesele diğer insanlarla bu mesafeyi korumaktı artık. Artık sadece marketler, eczaneler ve bazı temel ihtiyaç malzemeleri satan dükkanlar açıktı. İçeriye belli sayıda insan alınıyor, ekmek karneye bağlanmasa da markete girmek için uzun kuyrukları göze almak ve etrafında görünmez 1 metre çapında bir kalkan yaratmak gerekiyordu.
Vebalı muamelesi görmeye ve göstermeye alışmak
Sıra beklemenin genel olarak çok da sevilmediği bu ülkede halk market reyonlarında kendisinden önce geleni sabırla bekler olmuştu.
Tabi, bir an boş bulunur da kasaya yakın ürünlere bir bakayım dersen, bu süreçte sağlık ve emniyet görevlilerinden sonra en büyük risk grubunda olan kasiyerden gelecek tepkiye de hazır olman gerekiyor: Lütfen yaklaşma!
REKLAMArtık, vebalı muamelesi görmeye ve göstermeye alınmadan, darılmadan alışmak gerekiyordu, çok tanıdık biriyle karşılaşsan bile.
Eczane gibi daha küçük yerler ise her '1 metre' işaretlenmişti. Gene de dükkandan çıkan ile giren arasında yakınlaşma kaçınılmaz oluyordu.
Enfekte olanların dramı da 1 metre
Sağlık ve maddi kaygılarıyla beraber kendini kitlesel ev hapsinde bulan İtalyan halkı hasret kaldığı muhabbeti ve dayanışma hissiyatını balkon konserlerinde ve gök kuşağı renkleriyle bezenmiş 'Andrà tutto bene', yani 'her şey iyi olacak' pankartlarında buldu.
Fakat, hızla artan vaka ve ölüm sayıları haricinde gizemini koruyan virüsten içeriden, yani hastalar ve hastane çalışanlarından gelen haberlerden sonra panik yerini dehşete bıraktı.
Hastaneler, yoğun bakım üniteleri eksponansiyel bir şekilde katlanarak artan vakalar karşısında yetmemeye başlamış, savaş ve felaket zamanlarında uygulanan hasta kabul etiği kodlarını ister istemez uygulamaya başlamıştı.
REKLAM
Herkesten izole bir şekilde iyileşmeyi bekleyen hastaların paylaşımları durumun vahametini hepimizin kafasına bir daha çıkmayacak bir şekilde kazıdı. Yakınlarıyla vedalaşma imkanı olmadan ölüme giden binlerce kişinin görüntüsünü de beynimizde aynı şekilde canlandı.
Bu tablonun daha da yayılmasını engellemek ve bu 'korona çılgınlığı'ndan mümkün olduğunca çabuk kurtulmak için izole olmaktan başka şansım yok, Türkiye'nin de İtalya'daki yaşananlardan ders çıkarmasını ummaktan...