Kanada, Çin'e karşı 'keyfi gözaltıları' durdurmak için 58 ülkeden oluşan girişim başlattı

REKLAM

Kanada, aralarında Çin'in de bulunduğu bazı ülkelerin 'yabancı ülke vatandaşlarını gözaltına alarak bu durumu bir diplomatik pazarlık unsuru olarak kullanmasının durdurulmasına' karşı bir girişim başlattı.

Kanada Dışişleri Bakanı Marc Garneau'nun 'kabul edilemez bir davranış' olarak nitelendirdiği, bağlayıcı olmayan girişime şu ana kadar 58 ülke imza attı.

Ayrıca imzacı ülkelerin dışişleri bakanları söz konusu davranışı kınadıklarını belirtti.

Bakan Garneau, Reuters'a yaptığı açıklamada, "İnsanları ailelerinden almak ve onları pazarlık unsuru koz olarak kullanmak hem yasa dışı hem de ahlaka aykırı." ifadesini kullandı ve ülkesinin öncülük ettiği girişimi türünün ilk örneği olarak tanımladı.

Girişime taraf olan ülkeler arasında Japonya, İngiltere, Avustralya ve 27 üyeli Avrupa Birliği de bulunuyor.

Söz konusu deklarasyon herhangi bir ülkeyi hedef almıyor. Garneau, girişimin yabancıları gözaltına alan ülkeler ve bunu yapmak isteyecek diğer ülkeler üzerindeki diplomatik baskıyı artırmak için tasarlandığını söyledi.

Ancak Kanadalı bir yetkili, girişimin Çin, İran, Rusya ve Kuzey Kore tarafından yabancıların gözaltına alınmasıyla ilgili endişelerden kaynaklandığını dile getirdi.

Bu arada Kanada'nın öncülüğünde başlatılan bildiri henüz imzalanıp resmi olarak duyurulmadan birkaç gün önce Çin'in devlet destekli gazetesi Global Times, söz konusu adımla ilgili isimsiz uzmanlara dayandırarak bir haber yayınlamış ve bu durumu, "Çin'i kışkırtmak için tasarlanmış agresif ve kötü düşünülmüş bir saldırı" diye nitelendirmişti.

Ottawa, ABD'nin çıkardığı yakalama emrinin ardından Çinli Huawei'nin üst düzey yetkilisini gözaltına almış bu olaydan kısa süre sonra Çin de, iki Kanada vatandaşını gözaltına almıştı.

Kanada, Pekin'in iki vatandaşını gözaltına almasını "rehine diplomasisi" olarak nitelendirerek olayı kınarken, Çin ise iki vakanın birbiriyle bağlantılı olmadığını öne sürüyor.

Bildiriye imza atanlar arasında Amerika Birleşik Devletleri de bulunuyor. ABD Dışişleri Bakanlığı geçen hafta bir açıklama yaparak Kanada vatandaşlarının serbest bırakılması çağrısında bulunmuş ve Çin'in zorlayıcı diplomasiyi siyasi bir malzeme olarak kullanmaması gerektiğini kaydetmişti.

Kanadalı bir yetkili, imzalanan bildirinin Pekin üzerinde baskı oluşturacağını söyledi.

Konunun hassasiyeti nedeniyle adının açıklanmasını istemeyen yetkili, "Onlara (Çin) biraz rahatsızlık vermek istiyoruz. Birçok ülke uygulamanın kabul edilemez olduğunu düşünüyor ve zamanla (Çin'in) tutumlarında bir değişiklik yaratacağını umuyoruz." diye konuştu.

İngiltere Parlamentosu Dış ilişkiler Komitesi, geçen yıl hükümeti İran'ın "yabancı uyrukluları keyfi olarak tutuklaması" durumunu "rehin alma" olarak ilan etmeye çağırmıştı.

İran asıllı İngiltere vatandaşı, Nazanin Zaghari-Ratcliffe, 2016 yılında İran'da gözaltına alınmış ve yönetimi devirmek için komplo kurmaktan suçlu bulunarak 5 yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.

Bu arada Kanadalı Bakan, "Özgürlükleri çalınmış olabilir ama sesleri susturulamayacak." şeklinde konuştu.