AB'de 'tek kullanım plastikler yasağı' başladı: 5 maddede bilinmesi gerekenler

AB'de 'tek kullanım plastikler yasağı' başladı: 5 maddede bilinmesi gerekenler
© Alexandru Dobre/Copyright 2021 The Associated Press. All rights reserved.
By Kerem Congar
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

AB'de 3 Temmuz itibariyle 'tek kullanımlık plastikler' yasaklandı, mevzuat hangi ürünleri kapsıyor? Plastik tıbbi malzemeler yasak kapsamına alınmadı.

REKLAM

Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde tek kullanımlık plastik tabak, bardak gibi ürünleri yasaklayan kanun 3 Temmuz itibariyle yürürlüğe girdi.

Avrupa Parlamentosu (AP) 2019'da aldığı kararla söz konusu plastik ürünlerin kullanımını kıta sınırları içerisinde yasaklama kararı almıştı. AP'nin bu adımı 30 Kasım 2015 tarihinde imzalanan Paris Anlaşması’ndan 4 sene sonra gelmişti.

AB Komisyonundan yapılan açıklamaya göre, plastikten yapılan ve kullanıp atılan tabak, çatal, bıçak, bardak, kulak çubuğu ve pipet gibi ürünler bugünden itibaren AB pazarına giremeyecek. Ayrıca polistirenden (beyaz plastik köpük) yapılmış yiyecek ve içecek kutuları da bu kapsamda bulunacak.

Kadın pedleri ve plastik içerikli sigara filtreleri gibi alternatifi bulunmayan ürünler ise ilk aşamada yasaktan muaf tutulacak. Ancak bu ürünlerin üzerinde tüketicileri uyaran bazı yazılar yer alacak.

AB düzenlemesinde yasaklanan ürünlerin park, sokak ve kamuya açık alanlardaki çöplerin yüzde 20'sini oluşturduğuna dikkat çekiliyor. Çöplerin toplanmasının AB'deki belediyelere yılda 700 milyon euroya mal olduğu belirtiliyor.

5 adımda plastik yasağı nasıl uygulanacak?

1- Yeni tek kullanımlık plastik yasağı nasıl uygulanacak?

AB'ye üye ülkeler Tek Kullanımlık Plastikler Mevzuatı'na ilişkin kendi ulusal yasalarını yürürlüğe sokacak. Birçok ülke bu konuda adım attı. Bazı üye devletler yasaklı plastik ürünler listelerine ek maddeler dahi ekledi.

Bu konuda ilk düzenlemeyi Yunanistan yapmıştı. Ülkede şubat ayından bu yana tüm kamu kurumlarında tek kullanımlık plastik ürünler yasaklandı. Belçika ve İtalya'da ise plastik ürünler kullanan firmalara karşı ek vergiler getirildi. Almanya'da ise geçtiğimiz kasım ayında konuyla ilgili bazı ek düzenlemeler yapıldı.

2- Plastik şişeler hala serbest

AB'deki yasak kapsamına özelikle su ve meşrubat firmalarının kullandığı tek kullanımlık plastik şişeler dahil edilmedi.

Avrupa'da üretilen plastik şişelerin yüzde 65'i geri dönüştürülse de, bu ürünlerin çevreye zararı devasa boyutlarda. AP Komisyonu 2029 itibariyle kıtadaki plastik şişelerin geri dönüşüm oranını yüzde 90'a çekmeyi öngörüyor. Her gün dünya genelinde 1.3 milyar plastik şişeli ürün satılıyor ve bu şişelerin büyük bir kısmı okyanuslara karışlıyor.

Anthony Anex/© KEYSTONE / ANTHONY ANEX
İsviçre'de Greenpeace'in yaptığı eylemlerden bri kare. Plastik malzemelerle oluşturulan dinozor şeklindeki bir maket.Anthony Anex/¬© KEYSTONE / ANTHONY ANEX

3- Plastiğe alternatif

Yasa kapsamında kimyasal olarak modifiye edilmeyen doğal polimer maddeler yer almıyor.

Bu sebeple doğada kaybolabilen ve geri dönüşümü oldukça kolay olan selüloz ve vizkoz temelli ürünler plastik şişe ve ambalajların yerini alabilir.

Bunun yanında biyo-bozunur (toprakta çözülebilir- biodegradable) maddeler olan pamuk ve bambu gibi bitkilerin paketleme endüstrisinde "en alternatif ürünler" olabileceği belirtiliyor. Özellikle bambu ağacının hızlı ve ucuz bir şekilde üretilmesi avantaj olarak görülüyor.

Ancak Belçika ve Fransa gibi ülkeler, bu tarz doğal malzemeyle yapılan paketlerin üzerlerine "doğada çözülebilir" etiketini koymanın, çöp sayısını artıracağı endişesi sebebiyle yasaklamayı düşünüyor.

4- Sigara izmaritleri de listede, yasak 2027'de başlayacak

AB'nin kabul ettiği Tek Kullanımlık Plastikler Mevzuatı'nın 8'inci maddesinde plastik içeren sigara izmaritleriyle ilgili özel bir açıklama bulunuyor. Mevzuata göre bu tarz izmaritler yasak kapsamında değil ancak bu tarz ürünleri üreten firmalar çevreyi koruma adına daha fazla çöp vergisi ödeyecek.

Aktivistler mevzuatın sigara izmaritlerini de kapsaması gerektiğini belirtiyor ancak yasalar değişmediği sürece bu kanun 2027'ye kadar aynı kalacak.

Eylül 2020'de çevre aktivistleri bir kampanya başlatmış ve Hollanda'da bir ay içerisinde 142 bin sigara izmariti toplanmıştı.

5- Pandemi dönemi üretilen plastik hijyen ürünleri de listeden muaf

Covid-19 salgını sonrası Avrupa'da ve dünya genelinde kullanımı artan plastik maske ve eldivenler AB'nin Tek Kullanımlık Plastikler Mevzuatı'nda yer almıyor.

Ancak yetkililer bu tarz ürünlerin yeteri kadar geri dönüştürülemediğini ve büyük bir kısmının doğaya karıştığı konusunda uyarıyor. Koronavirüs pandemisinin ilk 6 ayında AB sınırları içerisinde ortalamaya nazaran 170 bin ton fazla plastik tıbbi atık oluştu.

REKLAM

Kara ve deniz ekosistemine etkisi sebebiyle bu konuyla ilgili gelecek yıllarda yeni bir mevzuat hazırlanması düşünülüyor.

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

Ukrayna'da kadın askerlere topuklu ayakkabılarla talim yaptırılmasına tepki

Kanada'da bulunan toplu çocuk mezarları protesto edildi, Kanada Günü'nün iptal edilmesi gündemde

Avrupa Birliği'nden Mısır'a 7,3 milyar euroluk yardım paketi