Hızla yayılan Delta varyantı ile yeniden yükselişe geçen koronavirüs pandemisine karşı hükümetler bazen zorunlu, bazen de cazip yöntemlerle aşılamayı teşvik ederek aşı karşıtlığı duvarını aşmaya çalışıyor. Rakamlarla yedi ülke ve Türkiye'de aşı istekliliği ve karşıtlığını kıyasladık
REKLAMDelta varyantının bütün dünyada hızla yayılmasıyla birlikte Covid-19 salgını yeniden yükselişe geçti. Ancak hızla geliştirilen Covid-19 aşıları ilk etapta elde edilen verilere göre yıllarca sürmesi öngörülen pandeminin seyrini değiştirdi.
Covid-19'un yol açtığı ağır hastalık ve ölüm riskini azaltan aşılar Delta varyantının bulaşıcılığını tam olarak önleyemese de hızını kesti.
İki doz aşı olanlar arasında ağır şekilde hastalanma, hastaneye yatma ve ölüm oranı belirgin bir şekilde azalırken, halen hastanede tedavi gören ve hastalığı ağır geçirenlerin büyük çoğunluğunun aşı yaptırmamış kişiler olması dikkat çekiyor.
Aşı yaptırmayan kesimlerden birini 12, 16 ya da 18 yaşından küçükler, çocuklar ve bebekler oluşturuyor. Bir diğer kesim ise aşı için sırasını bekleyenler. Ancak başka bir kesim, sırası gelmesine rağmen aşı olmayı reddeden ya da reddedeceğini belirtenlerden oluşuyor.
Aşıların tıp ve biyoteknoloji dünyasında henüz benzeri görülmemiş bir hızla ve çok yakın zamanda geliştirilmiş olması, yan etkilerine ilişkin yeterince veri edinme ve bilgi toplama olanağının bulunmaması kimilerini aşıların güvenliği konusunda şüpheye düşürüyor.
Özellikle aşıların kısır yapma tehlikesi,gebe ve emziren kadınlara olası etkilerinin bilinmezliği, nadir görülen kalp kası ve zarı iltihaplanmaları ya da kan pıhtılaşması gibi çeşitli yan etkiler ile anestezi ve DNA değişikliği gibi söylenti ya da bilinmezler aşı karşıtlığını körüklüyor.
Kimi aşı karşıtları ise sosyal medyada dolaşan bilgi ve mesajların etkisiyle ya da siyasi gerekçelerle hareket ediyor.
Hükümetler kimi zaman zorunlu tutarak, kimi zamansa cazip fırsatlar sunarak aşı kampanyasına katılımı teşvik etmeye çalışıyor.
Yedi ülkede kıyaslamalarla aşı istekliliği ve karşıtlığı
Koronavirüs pandemisiyle ilgili dünya çapında veri derleyen Our World in Data internet sitesinde yedi ülkede aşı istekliliği ve karşıtlığını gösteren bir liste hazırlandı. Listede Fransa ve Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) aşı karşıtlığının oranının çok yüksek olduğu göze çarpıyor.
İngiltere'deki Imperial College London'ın YouGov Covid-19 Davranış İzleme Veri Merkezi tarafından sunulan verilerle oluşturulan listede Danimarka, Almanya, Fransa, İtalya, Norveç, Güney Kore ve ABD'deki sonuçlar karşılaştırılıyor. 30 Haziran tarihli listede Danimarka'da nüfusun yüzde 58'i, İtalya'da ise nüfusun yüzde 57'si en az bir doz aşı olmuş durumda. Bu iki ülkeyi yüzde 55'le Almanya, yüzde 54 ile ABD, yüzde 50 ile Fransa, yüzde 49 ile Norveç takip ediyor, Güney Kore ise yüzde 39'la son sırada yer alıyor.
Ancak Güney Kore'de aşı olamayıp da sırasını bekleyen ve sırası geldiğinde aşı olacağını belirtenlerin sayısı yüzde 39 ile bütün ülkelerin önünde yer alıyor.
Listede aşı olma konusunda kararsızlık yaşayanlar açısından yüzde 19'luk bir oranla yine Güney Kore karşımıza çıkıyor. Diğer bütün ülkelerde yaklaşık yüzde 8'lik bir kesim aşı olma konusunda kararsız olduğunu dile getiriyor.
Sırası geldiğinde kesin olarak aşı yaptırmama kararında olanlar listesinde ise başı Fransa yüzde 32 ile çekiyor. Bu ülkeyi ABD yüzde 29'la, yüzde 20 ile Almanya takip ediyor. Diğer ülkelerde yüzde 12 ile 18 arasında değişen oranlarda aşı karşıtlığı mevcut.
Türkiye'de durum ne?
Türkiye'de 28 Haziran tarihinde yayınlanan ve Ipsos tarafından gerçekleştirilen Koronavirüs Salgını ve Toplum Araştırması’nın 63 dönem verilerine göre bugüne kadar aşı olmamış bireylerin %65'i sırası geldiğinde aşı olma niyetinde.
Aşı konusunda kararsızlık yaşayan kesimin oranı ise Our World in Data'daki listede bulunan ülkelere göre yüksek bir oranda seyrediyor. Buna göre Türkiye'de Güney Kore'de olduğu gibi yüzde 19’luk bir kesim aşı yaptırıp yaptırmayacağı konusunda kararsız olduklarını ifade ediyor ve gerekçe olarak da aşıların gelecekte olabilecek yan etkilerini gösteriyor.
Bugüne kadar aşı yaptırmamış kesim içerisinde aşı karşıtı olduğunu ifade edenlerin oranı ise araştırmaya göre yüzde 16 olarak ortaya çıkıyor. İtalya ile aynı oranda çıkan aşı karşıtlığında gösterilen en önemli gerekçe ise aşının kendilerini koronavirüse karşı korumayacağı inancı olarak belirtiliyor.