Fransa'da gelecek pazar yapılacak seçimlerin ikinci turu sonrasında Cumhurbaşkanı Macron çoğunluğu elde edemezse hangi iktidar senaryoları ile karşı karşıya kalabilir?
REKLAMFransa'da geçen pazar gerçekleştirilen milletvekili seçimlerinin ilk turu 1958'den beri varolan 5. Cumhuriyet'te bir ilk yaşanmasına neden oldu.
64 yıldır ilk defa iktidar partisi 577 sandalyeli Meclis'te 289 olan salt çoğunluğu elde edememe riski ile karşı karşıya kaldı.
İçişleri Bakanlığının açıkladığı resmi olmayan sonuçlara göre, Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un etrafında toplanan Ensemble (Birlikte) ittifakı ile aşırı solcu Jean-Luc Melenchon'un girişimiyle kurulan "Sosyal ve Ekolojik Yeni Halk Birliği" (Nupes) ittifakının oy oranı başa baş görülüyor.
Peki ikinci turu pazar günü yapılacak seçimler sonrasında cumhurbaşkanı seçildikten sonra ilk defa çoğunluğu elde edememe riski bulunan Macron'u hangi iktidar senaryoları bekliyor? İşte Fransa'nın gelecek beş yılına damgasını vurabilecek üç senaryo.
1. İktidar partisi salt çoğunluğu elde ederse
İçişleri Bakanlığı'nın açıkladığı resmi olmayan sandık sonuçlarına göre Macron'un Ensemble ittifakı ile Jean-Luc Melenchon'un Nupes ittifakı arasında sadece 20 bin oy bulunuyor.
Hatta bazı bağımsız kamuoyu şirketleri İçişleri Bakanlığının verilerinin gerçeği yansıtmadığını, sonuçların solcu ittifakın lehine olduğunu işaret ediyor.
Bununla birlikte ikinci turda Ensemble İttifakı'nın Meclis'te hala salt çoğunluğu yakalama şansı bulunuyor. Macron için en olumlu olacak bu senaryoda ülkede uzun süredir tartışmalara neden olan ve ertelenen emeklilik reformu gibi kritik konuların yürürlüğe sokulmasının önünde bir engel kalmamış olacak.
Fakat bu senaryoda bile Cumhurbaşkanı'nın yasaları parlamentodan geçirmesi ilk görev süresinde olduğu kadar kolay olmayacak.
Örneğin cumhurbaşkanı olmayı istediğini her fırsatta dile getiren eski Başbakan Edouard Philippe, resmi olarak Macron'un çoğunluğunun bir parçası olan milletvekilleri ile kendi partisini kurmuş durumda. Bu da emekli maaşları ya da kamu açıkları gibi konularda Meclis'te her sandalyeye büyük ihtiyaç duyacak Macron üzerinde baskı yaratacak. Dar bir çoğunluğa sahip olma ihtimali yüksek olan Macron iktidarının Philippe'e bağlı milletvekillerinin küçük bir kısmını bile adeta "küstürmemesi" gerekecek.
2. Askıda Parlamento
Cumhurbaşkanı için ikinci senaryo ise 16 haziran'dan sonra partisinin Meclis'te en fazla milletvekiline sahip olmayı başarmasına rağmen 289 sınırına ulaşamayıp sandalye çoğunluğuna kaybetmesi.
Koalisyon hükümetini işaret eden bu durum Beşinci Cumhuriyet döneminde alışıla gelmiş bir durum değil. Zira ülkede şu ana kadar seçilen cumhurbaşkanının partisi de seçimlerden salt çoğunluğu elde ederek çıkmıştı ve bu sebeple de koalisyon konusunda kurumsal bir kural da bulunmuyor.
Macron'un bir koalisyon kurmak için diğer partilerle, muhtemelen merkez sağ Les Republicains (LR) ile temasa geçmesi gerekebilir. Anlaşma sağlanabilmesi için cumhurbaşkanının LR milletvekillerine önemli kabine rolleri önermesi gerekebilir.
Fransız liderin milletvekillerini tek tek yanına çekmeye çabalaması da diğer bir olasılık. Bu şekilde, örneğin ekonomik reformlar için merkez sağın desteğini almayı, bazı sosyal reformlar için merkez solun desteğini kazanmaya çalışabilir.
Fakat uzun pazarlıklara neden olan bu kırılgan süreç, reformların hızını yavaşlatıp siyasi bir çıkmaza yol açabilir.
Bu tür bir çıkmazda Macron parlamentoyu askıya alıp ülkeyi yeniden seçimlere götürebilir ya da hükümetin önerdiği bir tasarının Meclis'ten dönmemesi için seçimi "şantaj" olarak kullanabilir.
Son kamuoyu yoklamaları bu tür bir senaryonun 16 Haziran sonrasında en olası sonuç olduğunu işaret ediyor.
3. Cohabitation/ Sol çoğunlukla koalisyon hükümeti
Gelecek pazar sandıktan Jean Luc Melenchon koalisyonunun zaferle çıkması ve Meclis'te salt çoğunluğu yakalaması Macron için en zorlu beş yıllık görev süresi anlamına geliyor.
Her ne kadar bu senaryo diğerlerinden daha düşük bir olasılığa da sahip olsa böyle bir durumda Anayasa Macron'a meclisin desteğine sahip bir başbakan atamasını öneriyor.
REKLAMFransa'da cumhurbaşkanı ile hükümetin ayrı kanatlardan olmasından dolayı yaşanan "güçler savaşı"na Cohabitation (birlikte yaşama) deniyor. İki tarafın farklı bakış açılarına sahip olması ise siyasi krizlerin yaşanmasına davetiye çıkarıyor.
Her ne kadar Macron çoğunluğun başbakanlık için önerdiği kişiyi seçmek zorunda olmasa da örneğin başbakan olmak istediğini açıklayan Melenchon'un ismini reddetmesi, kendisinin önerdiği diğer adayların da bu sefer Meclis'teki çoğunluk tarafından kabul edilmemesi ile sonuçlanma riski taşıyor.
Bu senaryoda Macron'un eli zayıflayacağı için cumhurbaşkanının reform gündeminin alt üst olması, iç siyasetin çok büyük bölümünün hükümete devredilmesi söz konusu.
Fransa'da çok rastlanılmayan bu senaryo geçmişte cumhurbaşkanı ve başbakan arasında kurumsal gerilimlerin yaşanmasına neden olmuş fakat "güçler savaşı" Fransız seçmen tarafından beğeniyle karşılanmıştı.
Kamuoyu yoklamaları bu senaryonun gerçekleşme olasılığının diğer ikisinden daha düşük olduğunu işaret ediyor.
REKLAM