İran, Avrupa Birliği'nin (AB) nükleer müzakerelerde nihai anlaşma taslağı olarak sunduğu öneriye ilişkin ilettiği görüşlerine karşılık ABD'nin yanıtını aldığını duyurdu.
REKLAMİran, Avrupa Birliği'nin (AB) nükleer müzakerelerde nihai anlaşma taslağı olarak sunduğu öneriye ilişkin ilettiği görüşlerine karşılık ABD'nin yanıtını aldığını duyurdu.
İran Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nasır Kenani, yaptığı yazılı açıklamada, müzakerelerin koordinatörü AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde nihai yol haritası olarak kabul edilen anlaşma taslağına ilişkin ABD'nin yanıtını aldıklarını söyledi.
Washington'un yanıtının AB aracılığıyla kendilerine iletildiğini aktaran Kenani, "ABD tarafının görüşlerinin detaylı incelenmesine başlandı. İran, incelemeyi tamamladıktan sonra bu konudaki görüşlerini koordinatöre (AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell) iletecek." ifadelerini kullandı.
İran’ın taviz verdiği iddia edilmişti
ABD yönetimindeki üst düzey bir yetkili önceki gün Reuters’e yaptığı açıklamada İran’ın uluslararası denetçilerin Tahran’ın nükleer programıyla ilgili başlattıkları bazı soruşturmalara son verilmesi yolundaki ısrarı da içinde olmak üzere öne sürdüğü koşulların önemli bölümlerini geri çektiğini aktarmıştı.
ABD ve İran arasında görüş ayrılığının hala sürdüğünü ve nihai anlaşmaya ulaşmanın beklenenden uzun sürebileceğini kaydeden yetkili, ülkesinin istediği anlaşmaya göre, İran'ın çok sınırlı seviyelerin üzerinde uranyum zenginleştirmesinin ve stoklamasının yasaklanacağını sözlerine eklemişti.
İran ise nükleer programıyla ilgili Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (UAEA) ile iş birliğini sürdürdüğünü ve nükleer tesislerinde 2015'te imzalanan nükleer anlaşmanın ötesinde herhangi bir denetime izin vermeyeceğini açıklamıştı.
İran ile nükleer anlaşma ve müzakere süreci
İran ile Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin (BMGK) daimi üyeleri ABD, Rusya, Çin, İngiltere ve Fransa ile Almanya (5+1) arasında yaptırımların kaldırılması karşılığında Tahran'ın nükleer faaliyetlerinin düzenlendiği ve denetim altına alındığı anlaşma 2015'te imzalandı. Washington, eski Başkan Donald Trump döneminde, 2018'de anlaşmadan tek taraflı çekilerek İran'a yeniden yaptırım uygulamaya başlayınca Tahran da anlaşmadaki taahhütlerini kademeli olarak durdurdu ve yeniden yüksek düzeyde uranyum zenginleştirme dahil bir dizi adım attı.
Anlaşmanın yeniden uygulanmasını sağlama ve ABD'nin anlaşmaya dönüşü için Nisan 2021'den beri Avrupa Birliğinin (AB) koordinatörlüğünde Viyana'da yapılan müzakereler 8 Ağustos'ta sona ererken müzakerelerin koordinatörlüğünü üstlenen AB'nin sunduğu taslak anlaşma metni sonrasında taraflar nihai anlaşmaya varma konusunda önceki aylara nazaran çok daha olumlu işaretler vermişti.
İran Dışişleri Bakanlığı, AB tarafından sunulan ve nükleer müzakerelerde nihai yol haritası olarak kabul edilen anlaşma taslağına ilişkin görüşlerini 15 Ağustos'ta AB'ye iletmiş ve taslak metne verdikleri yanıta karşılık ABD'nin cevabını beklediklerini açıklamıştı.
İran'ın yanıtını "makul" olarak niteleyen AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi Borrell, dün konuyla ilgili açıklamasında, ABD'den olumlu yanıt gelmesi halinde bu hafta sonu İran ile nükleer anlaşmaya varılabileceğini söylemişti.
Taraflar ne istiyor?
Washington, Tahran'ın anlaşmadaki taahhütlerine geri dönmesini, İran ise anlaşmadan ayrılan taraf olarak öncelikle ABD'nin anlaşmaya dönerek tüm yaptırımları kaldırmasını ve anlaşmadan tekrar ayrılmayacağına dair güvence vermesini talep ediyor. İran ayrıca nihai anlaşma için nükleer programıyla ilgili uluslararası "siyasi soruşturmaların" kapatılmasını istiyor.
İran Atom Enerjisi Kurumu Başkanı İslami, 21 Ağustos'ta yaptığı bir açıklamada, dünyadaki nükleer faaliyetlerin yalnızca yüzde 2'sinin İran'da gerçekleşmesine rağmen uluslararası teftişlerin yüzde 25'inin İran'da yapıldığını söylemişti.