İran dini lideri Hamaney sessizliğini bozdu: Protestolar ABD ve İsrail tarafından planlandı

İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney
İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney © AP
By Mustafa Bag
Haberi paylaşınYorumlar
Haberi paylaşınClose Button

İran dini lideri Ayetullah Ali Hamaney, 31 eyalete yayılan, etnik ve dini azınlıklar dahil toplumun tüm unsurlarının yer aldığı ülke çapındaki Mahsa Amini protestolarına ilişkin günler süren sessizliğini bozdu. Hamaney, eylemlerin "ABD ve İsrail tarafından planlandığını" iddia etti.

REKLAM

İran'da güvenlik güçleri hafta sonu başkent Tahran'ın önde gelen üniversitelerinden birinde öğrencilerle çatıştı. 

Sosyal medyaya yansıyan görüntülerde, haftalardır devam eden öğrencilerle güvenlik güçlerinin çatışması, Mahsa Amini isimli 22 yaşındaki bir kadının gözaltında ölümüyle patlak veren ve ülke geneline yayılan protestoların ölümcül şekilde bastırılmasının son halkası oldu. 

Bu arada dini Lider Ayetullah Ali Hamaney, İran'ın 31 eyaletine yayılan etnik ve dini azınlıklar da dahil olmak üzere toplumun tüm unsurlarının katıldığı ülke çapındaki protestolara ilişkin sessizliğini bozdu. 

Hamaney, gösterilerin "ABD ile İsrail tarafından planlandığını" savundu. 

Dini lider, Mahsa Amini'nin İran ahlak polisi gözaltısı sırasındaki ölümünü "kalbimizi kıran üzücü bir olay" sözleri ile tanımladı. 

Ancak bununla birlikte, yetkililerin daha önceki ifadelerini tekrarlayarak protestoları "İran'ı istikrarsızlaştırmaya yönelik yabancı komplo olarak" nitelendirdi ve sert bir şekilde kınadığını dile getirdi. 

Tahran'da polis okulu öğrencilerinden oluşan bir gruba hitap eden Hamaney, konuşmasında "Bu ayaklanma planlıydı. Açıkça söylüyorum ki bu isyanlar ve güvensizlikler Amerika, Siyonist rejim ve onların çalışanları tarafından planlandı." ifadelerini kullandı. 

Hamaney, açıklamasını, "Bu tür eylemler normal değil, doğal değil." sözleri ile tamamladı. 

Kürt nüfusun yoğunlukta yaşadığı Sakız'da 17 Eylül günü Amini'nin cenaze töreni sonrası başlayan hükümet karşıtı protestolar, İran'ın yetkililerine karşı son yılların en büyük muhalefet gösterisine dönüşmüş durumda. 

Sayıları milyonları bulan göstericiler, 1979 İslam devrimi sonrası şeriatla yönetilen ülkedeki din adamlarının yönetiminin sona ermesi çağrısında bulunuyor. 

1500tasvir isimli Twitter hesabı, yönetim karşıtı muhaliflerin merkezi konumunadaki Şerif Üniversitesi'nin çok sayıda çevik kuvvet polisi tarafından kuşatıldığını gösteren videolar yayınladı.

Görüntülerde güvenlik güçleri öğrencileri kampüsten çıkarmak için göz yaşartıcı gaz kullanıyor ve uzaktan ateş edildiği anlaşılan sesler duyuluyor. 

Bir başka videoda ise güvenlik güçlerinin üniversitenin zemin katındaki otoparkta mahsur kalan onlarca öğrenciyi kovaladığı görülüyor. 

Aynı hesap onlarca öğrencinin tutuklandığı bilgisini de paylaştı. 

İran devlet medyası ise üniversiteden "çatışma haberleri" geldiğini ve Bilim Bakanı'nın durumu kontrol etmek üzere kampüsü ziyaret ettiğini duyurdu.

İranlı öğrenciler pazar günü birçok üniversitede protesto gösterileri düzenledi. 

Aralarında Tehran, Yezd, Kirmanşah, Sanandaj, Şiraz ve Meşhed gibi birçok kentte gösteriler organize edildi. Eylemciler "bağımsızlık", "özgürlük" ve dini lidere atıfla "Hamaney'e ölüm" sloganları attı. 

Ancak artan can kaybı, güvenlik güçlerinin göz yaşartıcı gaz, cop ve bazı yerlerde gerçek mermi kullanmasına rağmen protestolar dinmiyor. 

REKLAM

Şu ana kadar en az 133 kişi hayatını kaybetti

Norveç merkezli "İran İnsan Hakları" isimli sivil toplum kuruluşu, geçen hafta ülkenin güneydoğusunda yer alan Sistan-Belucistan eyaletinin Zahidan kentindeki çatışmalarda öldürülen 40'ın üzerinde kişi dahil şu ana kadar İran genelinde 133 kişinin öldürüldüğünü duyurdu. 

İranlı yetkililer ölü sayısını açıklamazken, güvenlik güçlerinin birçok üyesinin "yabancı düşmanlar tarafından desteklenen isyancılar ve haydutlar" tarafından öldürüldüğü iddiasında bulundu. 

Geçen hafta devlet televizyonu, aralarında güvenlik güçleri mensuplarının da bulunduğu 41 kişinin öldüğünü açıklamıştı.

Komada ölüm

Mahsa Amini, 13 Eylül'de başkent Tahran'da rejimin kıyafet kurallarını uygulayan "ahlak polisi" tarafından "uygunsuz kıyafet" giydiği nedeniyle tutuklandı. Üç gün sonra komaya girmesinin ardından hastanede hayatını kaybetti.

Amini ailesinin avukatı Salih Nikbakht, yarı resmi Etemadonline haber sitesine yaptığı açıklamada 'doktorların Amini'ye gözaltında darp uygulandığına' inandıklarını söyledi. Amini'nin otopsi raporu ve diğer tıbbi detayları açıklanmadı.Ancak babası bacağında morluklar gördüğünü ve kendisiyle birlikte gözaltına alınan diğer kadınların Amini'nin dövüldüğünü söylediğini dile getirdi. 

REKLAM

İran polis yetkilileri ise Amini'nin kalp krizinden öldüğünü öne sürüyor ve gözaltında dövülerek öldürüldüğü yönündeki suçlamaları reddediyor.

Uluslararası Af Örgütü (Amnesty International) cuma günü yaptığı açıklamada, protestolarda yüzlerce kişinin yaralandığını ve binlerce kişinin tutuklandığını bildirdi.

Ek kaynaklar • Reuters, AP

Haberi paylaşınYorumlar

Bu haberler de ilginizi çekebilir

İki Almanya’nın birleşmesinin yıl dönümü: Ülke neden ikiye bölündü, Berlin Duvarı nasıl inşa edildi?

Paris, Berlin, Kopenhag ve Oslo, Kiev'e ağır topçu silahları tedarik edecek

G-7'den İran'a uyarı: Rusya'ya füze verirsen yeni yaptırımlar yolda