Türkiye, 14 Mayıs'ta 13. Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri için sandığa gitti. YSK'ya göre seçim resmen ikinci tura kaldı. Peki seçmen tercihi ile siyasilere nasıl bir mesaj verdi? Altılı Masa söylemlerinde başarısız mı oldu? İkinci turda ne olacak?
REKLAMTürkiye, 14 Mayıs'ta 13. Cumhurbaşkanı ve 28. Dönem Milletvekili Genel Seçimleri için sandığa gitti. Cumhurbaşkanı seçiminde hiç bir aday yüzde 50'yi aşamadı; YSK'ya göre seçim resmen ikinci tura kaldı.
AA ve Anka verileriyle yüzde 49.51 oy alan Cumhur İttifakı adayı Recep Tayyip Erdoğan ile yüzde 44.88 alan Millet İttifakı adayı Kemal Kılıçdaroğlu ikinci turda yeniden yarışacak. Ata İttifakı adayı Sinan Oğan’ın aldığı yüzde 5.17 oranındaki oy ise her iki ittifak açısından önemli.
Peki 14 Mayıs seçimlerinde seçmen ittifaklara nasıl bir mesaj verdi ? Önümüzdeki seçimde dengeler kimin lehine değişecek ?
Siyaset Bilimci Profesör Dr. İlter Turan, muhalefetin neden kaybettiğini sıralayarak başlıyor değerlendirmesine. Turan’a göre seçmen altılı masayı inandırıcı bulmadı, muhalefetin başarısına inanmadı ve de Alevi bir adaya oy vermekten fiili olarak kaçındı :
‘’Kamuoyu araştırmaları ve seçim meydanlarındaki sonuçlara bakarak daha büyük bir başarı elde edeceğini bekledik. Ama böyle olmadı. Seçimde dolambaçlı yollara başvuruldu demek doğru değil, bir kayıp var ortada. Bu seçime kadar hep şöyle düşündük, halk muhalefeti destekleyeceğini söylemekten kaçınıyor. Fakat muhalefet lehine çok rüzgar estiği bir ortamda anlaşılıyor ki insanlar iktidar partisi lehine oy vereceğini ifade etmekten çekingen davranmış. Bunun ötesinde muhalefet partisinin ilgi uyandırması oyları toplayacağı anlamına gelmediği de anlaşıldı, seçmen muhalefetin başarısına inanmadı. Altılı masa koalisyonu inandırıcı bulunmadı, HDP’nin desteğine de bazı muhalif seçmen oylarını kaydırdı, Sinan Oğan ya da iktidar partisi de olabilir. Bir diğer husus ise Alevi bir adaya fiili olarak uzak duran bir seçmen kitlesi de olmuş olabilir.’’
Seçim sürecini çok yakından takip eden Gazeteci Faruk Aksoy ise seçim sonucunu beklenen bir tablo olarak görüyor. Bu tablonun ortaya çıkmasının sebebi ise Kemal Kılıçdaroğlu'nun adaylık ısrarı diyor:
‘’Seçimin ikinci tura kalacağını herkes tahmin ediyordu, ama yüzde 49,5 ile kalması süpriz oldu. Yüksek bir rakam. Ama bunun da sebebi adayın Kemal Kılıçdaroğlu olması. CHP’nin adayı Ekrem İmamoğlu olmalıydı. Hatta 3,5 yıl buna hazırlık yapmalılardı. Altılı masaya da gerek kalmayacaktı. Hepsini topla yüzde 1 etmiyor. Dışardan HDP’den de destek aldı ama olmadı. Kaldı ki HDP aday çıkarmayınca milliyetçi seçmen kızdı, MHP ve AK Parti’ye oy verdi.’’
Muhalefetin seçim sürecinde dile getirdiği sistem sorunu, mülteci sorunu ve de ekonomik sorunların hala devam ettiğinin altını çizen gazeteci Aksoy, burada muhalefetin dolaylı da olsa devlet ve milletle çatışan PKK ile ilişki kurmanın bedelinin ne olacağını hesaplayamadığını vurguluyor:
‘’Mülteci sorunu, sistem sorunu ya da enflasyon sorunu bitti mi? Hayır. Ama burada muhalefet dolaylı da olsa PKK ile ilişki kurmanın bedelinin ne olacağını hesaplayamadı. Sistem sorunu demek seçim aldırır mı? Bu arada Meral Akşener aday olma dedi aday oldun, HDP’nin aday çıkarmasını engelledin… HDP’den oy alacağım diye de İYİ Partili seçmeni de gönderdin… Sonuç bu.’’
MHP'nin vekil sayısını artırmasındaki sırrı ne?
14 Mayıs seçimlerinin sonucunda MHP'nin aldığı yüzde yüzde 10,06 oranında oy alarak tahmini 50 vekile ulaşmasını bazı çevreler şaşırtıcı olarak değerlendiriyor.
Prof. Dr. İlter Turan bu oy oranı karşısında şaşkınlık yaşadığını dile getirirken MHP’nin bu başarısını HDP’nin Kemal Kılıçdaroğlu’na verdiği destek ve Erdoğan’ın Millet İttifakı’nın Kandili desteklediğine dair söylemlerine bağlıyor.
MHP tahminlerinde kamuoyu araştırmalarının da yanıldığını ifade eden Siyaset Bilimci Profesör Dr. İlter Turan, bu seçimde kendini en uçta milliyetçi parti olarak tanıtan MHP’nin elindeki başarısı ile iktidar partisinin milliyetçi söylemlere yönelmesi neticesinde milliyetçiliğin de prim yaptığını düşünüyor.
''Türkiye’nin en güçlü gençlik hareketine sahip olan parti MHP’dir, bunu yok saymak olur mu?''
Prof. Dr. İlter Turan'ın aksine Gazeteci Faruk Aksoy MHP’nin başarısının tesadüf olmadığı görüşünde. Aksoy’a göre MHP bir parti değil, ideolojik bir üst yapı.
‘’Her seçimde MHP’nin baraj altı olduğu söyleniyor. Ama bu bir yanılsama. Türkiye’nin en güçlü gençlik hareketine sahip olan MHP’dir. Bugün Ülkü Ocakları diye bir yer var. Tarihi bir misyonu var ve olduğu gibi devam ettiriyor. Gencecik çocuklar o ocağa gidiyor. Bunu yok saymak olur mu ? MHP bir parti değil, ideolojik bir üst yapı. Ve bu yapı kızıl elmaya inanan bir kesimi toplar. Gençlik teşkilatı ve ocağı olan bir parti asla yıkılmaz.’’
''Seçimi belirleyen Kürt oyları değil, milliyetçi oylar oldu''
Gazeteci Faruk Aksoy’a göre bu seçimin belirleyicisi Kürt oyları değil, milliyetçi oylar oldu.
‘’Türkiye’de seçimin oylarını milliyetçilerin oyları belirledi, Kürt oyları değil. Dünyada bir rüzgar var ve bunu her dönem en hızlı alan ve şekillenen ülke Türkiye’dir. Dünya ülkelerinde aşırı sağ partiler iktidara gelirken, Türkiye’de Altılı Masa ülke mi yönetecek ? Dünyadaki milliyetçi akımdan Türkiye etkilenmez diyebilir miyiz ? Bugün milliyetçiler toplansa yüzde 22’leri garanti.’’
TİP'in ayrı listelerden seçime girmesi hata mıydı?
Seçim sonrasında muhalif seçmenin en çok tepkisine neden olan ise TİP’in ayrı listelerden seçime girerek HDP’ye vekil kaybettirmesi oldu.
Gazeteci Faruk Aksoy,TİP’in ayrı listelerden seçime katılmasının soru işaretleri ile dolu olduğunu ifade ediyor.
REKLAM‘’Türkiye’de radikal sol hareketler hep devletle iç içe olmuş. Ki bence de bu sol radikal hareketler devlet tarafından kontrol edilmeli. Seçim dönemine giderken, Ahmet Şık’ın açıklamalarını da tesadüf olarak görmüyorum. Bununla birlikte ayrı listelerden seçime katılması da soru işareti benim için.’’
Peki ikinci tur nasıl şekillenecek ?
Siyaset Bilimci Profesör Dr. İlter Turan ikinci tur ile ilgili öngörülerini ise şöyle özetliyor :
‘’İkinci turda bir süpriz beklememek lazım. Buna karşılık Sinan Oğan’ın oylarının muhalefete gideceğine dair bir şey yok. Sonra muhalefetin seçimi kazanacağına dair bir iyimserliği vardı, ortaya çıkacak sonuç dinamizmi kırabilir. Hatta bazı seçmen ikinci turda sandığa bile gitmeyebilir. İstanbul seçimleri gibi olmaz orada seçim az bir farkla alınmıştı. Şimdi ise muhalefete yapılmış bir haksızlığın ortada yeterince kanıtı yok.
Gazeteci Faruk Aksoy da ikinci turda yüksek oyla Cumhur İttifakı adayı Tayyip Erdoğan’ın kazanacağını öngörüyor.