10 yılda 20 kez faiz değiştiren Merkez Bankası son 3,5 yılda 19 kez değişiklik yaptı. Eylül 2021'de faiz indirimiyle başlayan Yeni Ekonomi Modeli'nde Dolar/TL kuru nasıl değişti? | Grafik
REKLAMTürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) beklenen faiz artırımını 22 Haziran’da açıkladı. TCMB yüzde 8,5 olan politika faizini yüzde 15’e çıkardı. Bu 2010 yılından bu yana görülen en yüksek ikinci faiz artırımı oldu. Merkez Bankası 31 Mayıs 2018’de aldığı kararla politika faizini yüzde 8’den yüzde 16,5’e çıkarmıştı.
Peki, Merkez Bankası’nın politika faizi 2010 yılından bu yana nasıl değişti? Merkez Bankası kaç defa faiz indirimi yaptı; kaç kez faiz artırımına gitti? En yüksek ve en düşük politika faizi ne oldu?
10 senede 20 kere faiz değiştiren TCMB son 3,5 senede 19 kez değişiklik yaptı
TCMB sitesinde Mayıs 2010’dan bu yana “politika faizi” olarak adlandırılan bir hafta vadeli repo faizi bilgisi yer alıyor. 20 Mayıs’tan 23 Haziran 2023’e kadar Merkez Bankası 39 defa faiz oranında değişikliğe gitti.
Merkez Bankası’nın son yıllarda ve özellikle “Yeni Ekonomik Model” denilen dönemde sık sık faiz değişikliğine gittiği grafikte açıkça görülüyor. 2010-2018 arasında değişiklik sayısı az iken son yıllarda çizgi sürekli değişiyor.
10 kere faiz artırımına giden TCMB 29 kez faiz düşürdü
TCMB 39 değişikliğin 10’nda faiz artırımına gitti; 29 kez ise faizi düşürdü. En yüksek politika faizi yüzde 24 ile 14 Eylül 2018’de görülürken en düşük faiz ise yüzde 4,5 ile 17 Mayıs 2013’te gerçekleşti.
Merkez Bankası’nın politika faizi ile Dolar kuru aynı grafikte incelendiği zaman şu sonuç ortaya çıkıyor.
Döviz kurları yükselirken Merkez Bankası Eylül 2021’de faiz indirimine gitmişti. Bu süreç Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından Yeni Ekonomi Modeli olarak adlandırılmıştı. Döviz kurları fırlayınca Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati’nin henüz ilk ayında Kur Korumalı Mevduat (KKM) uygulamasına geçilmişti.
Kritik dönemeç: Eylül 2021’deki faiz indirimi
Merkez Bankası politika faizini yüzde 19’dan yüzde 18’e düşürdüğü Eylül 2021’de aylık ortalama Dolar kuru 8,53 TL idi.
Bu tarihten sonra 23 Haziran’daki faiz artırımına kadar faizler hep düşerken Dolar kuru yukarıya doğru seyretti. KKM’den sonra düşse de sonra tırmanışa geçti. 14 Mayıs ve 28 Mayıs cumhurbaşkanlığı seçimlerine kadar 20 lira seviyesini zorlayan Dolar kuru seçimlerden sonra 20 TL’nin üzerine çıktı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tekrar seçildikten sonra ekonominin başına eskiden görev verdiği Mehmet Şimşek’i Hazine ve Maliye Bakanı olarak atadı. Merkez Bankası Başkanı ise Hafize Gaye Erkan oldu. Şimşek liderliğindeki ekonomi yönetiminin başta faiz olmak üzere radikal değişikliklere gidebileceği yorumları yapılıyor. Ancak 2024 yerel seçimleri ve mevcut AK Parti politikalarının buna ne kadar izin vereceği tartışma konusu.